Μνήμη, Ἐγκώμιον, Νόστος, Συμβόλαιον
Εἰς τόν ἀπόηχον μιᾶς ἐπετείου
Μητροπολίτου Φιλαδελφείας Μελίτωνος
Ὀρθρίζουν ἡ μεγαλώνυμος Πρίγκηπος καί αἱ πέριξ αὐτῆς πανωραῖαι νησίδες: ἡ κρηπίς τῆς θεολογικῆς ἐπιστήμης Χάλκη∙ ἡ Προδρομική Ἀντιγόνη∙ καί ἡ Θεοσκέπαστος Πρώτη. Καί «ἀντί μύρου τόν ὕμνον» εὐχαριστίας, εὐγνωμοσύνης, τιμῆς, χάριτος καί δοξολογικῆς ἀναφορᾶς ἀναπέμπουν «τῷ συντελεστῇ τῶν καλῶν Θεῷ» ἐπί τῇ μεγάλῃ δωρεᾷ τοῦ ἐλέους Του: τῇ ἀνατολῇ τῆς «πανεόρτου, φωταυγοῦς καί λαμπροφόρου ἡμέρας» τῆς 14ης Ἰουλίου 2024, κατά τήν ὁποίαν ὁ Πατριάρχης τοῦ Γένους κ. Βαρθολομαῖος∙ ὁ σεβαστός τῶν Πριγκηποννήσων Ποιμήν Γέρων κ. Δημήτριος∙ ἡ ἐν ΚΠόλει Ἱεραρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου∙ οἱ ἐξ Ἑλλάδος πολιοί Ἱεράρχαι Βεροίας καί Ναούσης κ. Παντελεήμων, Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας, Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος καί Φαναρίου κ. Ἀγαθάγγελος, Γενικός Διευθυντής τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας∙ ὁ σεβάσμιος Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἰβήρων Ἁγίου Ὄρους Γέροντας π. Ναθαναήλ∙ ὁ Γενικός Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος ἐν τῇ Πόλει Πρέσβυς κ. Κωνσταντῖνος Κούτρας μετά τῆς συνοδείας του∙ τά Κοινοτικά Σώματα τῶν Πριγκηποννήσων καί τῆς Βασιλίδος∙ ὁ Ὀρθόδοξος ὁμογενής λαός τῶν Νήσων καί τῆς Πόλεως∙ λαός πολύς «σάν τά παληά καλά χρόνια»∙ πολλοί νησιῶται ἐξ Ἑλλάδος∙ «ἥκασιν θεοφεγγεῖς» οἱ πάντες «ὡς φωστῆρες ἐκ δυσμῶν καί βορρᾶ καί θαλάσσης καί ἑῴας»[1], διά νά θεάσωνται καί νά βιώσουν μυστήριον ξένον καί θεοπρεπές.
Τό μυστήριον τῆς ὡς ἐκ τῆς τέφρας αὐτῆς συνεχῶς ἀναγεννωμένης καί τερατουργούσης, ὡς ἄλλος «ὑψιπέτης ἀετός», «μεγάλα καί θαυμαστά καί ἐξαίσια» Ρωμηοσύνης τῆς Πόλεως. Καί συγκεκριμένως «κλητῆς καί ἁγίας πανηγύρεως», μείζονος πασῶν τῶν καθ’ ἡμέραν πανηγύρεων καί μοναδικῆς ἑορτῆς τῶν ἑορτῶν.
Ἀληθῶς, «…Λαμπρότης πανηγύρεως, ὅσον κόσμος τῶν πανηγυριζόντων καί σεμνολόγημα, τοσοῦτον τῆς Δεσποτικῆς ἀγάπης ἐναργῆ παρέχεται τά γνωρίσματα», κατά τόν ἀνιδρυτήν τῆς ἐν Χάλκῃ Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Παναγίας Τριάδος Μέγαν Φώτιον[2].
***
Καί ἔλαβε «σάρκα καί ὀστᾶ» τό «ρῆμα τό γεγονός»[3] καί ἤρξατο ἡ ἀνεπανάληπτος εἰκοσιτετράωρος σεμνή λιτανεία τοῦ ταπεινοῦ καί συγχρόνως ἐν τῇ ἁπλότητί του μεγαλοπρεποῦς ἑορτασμοῦ τῆς συμπληρώσεως ἑκατονταετίας ἀπό τῆς ἱδρύσεως τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως τῶν Πριγκηποννήσων, τιμώσης τό ἀδαμάντινον ἰωβηλαῖον αὐτῆς. Καί ἀληθῶς οἱ πάντες ἀνακράζομεν «Φωτίζου, φωτίζου» ἡ μακρά περίοδος αἰῶνος καί μαρτύρησον μαρτυρίαν ἀληθῆ∙ ὅτι «ἡ δόξα Κυρίου ἀνέτειλε» ἐπί τά Πριγκηπόννησα∙ τέρπου Θεοτόκε Ἐλεοῦσα, καθορῶσα τά μεγαλεῖα τοῦ Υἱοῦ Σου Σωτῆρός μας Ἰησοῦ Χριστοῦ∙ πανένδοξε ἀθλητά καί μάρτυς τῆς ἀληθείας Δημήτριε, ὅρα Λυαῖον τόν κραταιόν πιπτόμενον ὑπό ἀσθενοῦς τόξου τοῦ μόνου Δυνατοῦ∙ Κυβερνῆτα καί «λιμήν τῶν τοῦ βίου πλωτήρων», πανάγιε Νικόλαε, «σκῶλα καί θήρατρα καί πάγας» διασκέδασον καί σῷζε πάσης κακώσεως κληρουχίαν σου· Τίμιε Πρόδρομε, πρόφθασον καί ἕνωσον τό παρελθόν μέ τό παρόν ὡς ἑνιαῖον σύνολον μνήμης δικαίων∙ καί Σύ, Παναγία Δέσποινα τῆς Πρώτης, «τοῦ κόσμου βοήθεια καί ἐλπίς Χριστιανῶν»∙ προφθάσατε καί «διά σπλάγχνα ἐλέους» μή παρίδητε ταπεινήν ἐν σιγῇ δοξολογικήν δέησιν, εὐχαριστήριον καί ἱκετήριον.
***
Ἐντός μιᾶς τοιαύτης ἀτμοσφαίρας κατανύξεως καί συγκινήσεως καί μύρων καί δακρύων ἱερουργεῖται τό μυστήριον ἤ μᾶλλον ἡ μακρά ἀτελεύτητος λιτανεία τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ αἰῶνος, τόν ὁποῖον αἰῶνα ἐκάλυψαν «νέφη δεινά», κατεδάφισις Προδρομικοῦ Ναοῦ, «τρικυμίαι βίου», γεγονότα ὀργανωθέντα, χαλεπαί ἐπίπνοιαι «πονηρίας πνευμάτων»… πού Χάρις εἰς τόν Εὐεργέτην καί Κηδεμόνα τῆς ζωῆς καί τῆς πορείας μας παρῆλθον καί αἱ τρικυμίαι καί αἱ ἐπίπνοιαι καί πᾶν ἄλλο «γεῶδες» καί παροδικόν∙ καί ἡ Ρωμηοσύνη ἄντεξε καί ἀντέχει… Ἀληθῶς «ἀκατάληπτόν ἐστι τό τελούμενον…»[4].
***
Ἐπί «τοῦ Θρόνου τῆς μεγαλωσύνης»[5] τοῦ μεγαλοπρεποῦς Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ἐν πληθούσῃ ἐκκλησίᾳ, ὑμνεῖ τό ἑσπέρας τῆς 13ης Ἰουλίου ὁ Σεβ. Ποιμενάρχης Δημήτριος «σύν Ἀρχαγγέλοις» καί Ἁγίοις καί πᾶσι τοῖς ἐκκλησιασθεῖσι «Χριστοῦ τήν Ἀνάστασιν∙ ὅτι αὐτός λυτρωτής ἐστι καί σωτήρ τῶν ψυχῶν∙ καί ἐν δόξῃ φοβερᾷ καί κραταιᾷ δυνάμει»[6] εὐλογεῖ ὁ Κύριος τά ἔργα Του, τήν ἐπέτειον αἰῶνος ζωῆς καί παρουσίας καί μαρτυρίας καί προσφορᾶς τῆς εὐκληματούσης Ἀμπέλου τῶν Πριγκηποννήσων.
«Αἱ μυστικαί τοῦ Παναγίου Πνεύματος σάλπιγγες», οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τῆς συγκληθείσης ἐν τῇ γειτονικῇ Χαλκηδόνι, μετά τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ζ΄ καί τῶν ὀκτώ μακαρίων ποιμένων, τῶν προαπελθόντων γόνων μας, κληρικῶν καί λαϊκῶν, τῶν ἀναπαυομένων ἐν τῇ διά πολλῶν δακρύων καί αἱμάτων ἡγιασμένῃ γῇ τῶν Νήσων καί προσδοκώντων ἀνάστασιν, πρεσβεύουν ὑπέρ τῶν σημερινῶν «φυλάκων τῶν Ἀποστολικῶν παραδόσεων»[7] τῆς Ὀρθοδόξου Ρωμηοσύνης.
Ὁ λόγος τοῦ ζηλωτοῦ Ποιμένος Δημητρίου ἁπλοῦς καί ἀπέριττος, πλήρης συγκινήσεων καί μνήμης καί δοξολογίας ἐπί τῇ συμπληρωθείσῃ πεντηκονταετίᾳ ἐκκλησιαστικῆς ὁδοιπορίας του ἐπί τῆς θείας φυλακῆς τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί ἀπό ἑξαετίας καί ἐπί τό πηδάλιον τῆς ἱερᾶς ἐπάλξεως τῆς περιωπῆς τῶν ἱστορικῶν Πριγκηποννήσων. Τήν προσευχητικήν ἱκεσίαν διαδέχεται εὐφρόσυνος πανδαισία ἐν τῷ περιωνύμῳ ἱστορικῷ κέντρῳ τῆς Πριγκήπου, τῇ «Λέσχῃ τῆς Ἀνατολῆς» (Anadolu Club).
***
Καί ἀνατέλλει ὁ Ὄρθρος μιᾶς ἄλλης «μιᾶς τῶν Σαββάτων»∙ ὁ Ὄρθρος τῆς Κυριακῆς, 14ης Ἰουλίου 2024. Ὁ Ποιμήν ὑποδέχεται μετά τῆς Προέδρου Ἁγνῆς Νικολαΐδου καί μελῶν τῆς Ἐφοροεπιτροπῆς ἐν τῇ ἀποβάθρᾳ τῆς Πριγκήπου τόν κατερχόμενον ἐκ τοῦ λόφου τῆς Ἐλπίδος καί ἀποβιβαζόμενον εἰς τήν πρωτεύουσαν τῆς Μητροπολιτικῆς ἕδρας λευκοπώγωνα Πρῶτον τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἰσέρχεται ἐν πομπῇ εἰς τόν Ναόν τοῦ «πύργου τῆς εὐσεβείας» τοῦ «ἐρηρεισμένου στερρῶς ἐπί τήν πέτραν τῆς πίστεως» Δημητρίου[8] τοῦ «πανενδόξου ἀθλητοῦ», καί ἀνέρχεται εἰς τόν Ἀρχιερατικόν Θρόνον. Ψαλλομένου ἐμμελέστατα ὑπό τοῦ Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Παναγιώτου Νεοχωρίτου τοῦ «Τόν Δεσπότην καί Ἀρχιερέα….» εἰσέρχεται εἰς τό Ἱερόν Βῆμα καί περιβάλλεται «ἱμάτια λευκά»[9]. Οἱ περιβάλλοντες τόν Γέροντα τοῦ Φαναρίου συνιερουργοί Ἱεράρχαι ὡσαύτως ἐνδύονται «στολήν λευκήν»[10], ἐκτός τοῦ Ποιμένος τῶν Νήσων, περιβληθέντος τήν «στολήν τήν πρώτην», τήν φορεθεῖσαν ὑπό τοῦ μέντορός του ἀνεπαναλήπτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος, μίαν ἄλλην 14ην Ἰουλίου, πρό ἡμίσεος αἰῶνος, ὅταν ἱερούργει ἐν τῷ τῶν Χαλκηδονίων Παλλαδίῳ, τῷ ἱστορικῷ Ναῷ τῆς πανευφήμου, μεγαλομάρτυρος καί θαυματουργοῦ Εὐφημίας, καί μετέδιδε διά τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν του εἰς τόν νεαρόν Δημήτριον Κομματᾶν «τήν Θείαν Χάριν καί τήν δωρεάν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»[11] καί εἰσήγαγεν αὐτόν εἰς τά «ἐνδότερα τοῦ καταπετάσματος», εἰς τά «Ἅγια τῶν Ἁγίων»[12] τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ὅπου ἡ Κιβωτός τῆς Διαθήκης, ἡ στάμνος τοῦ Μάννα, ἡ ράβδος ἡ ἀεί βλαστάνουσα, καί αἱ πλάκες τῆς Διαθήκης τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Γένους μας[13].
Ἡ σεμνή, κατανυκτική καί συγχρόνως μεγαλειώδης Βυζαντινή ἱερουργία συνεχίζεται. Μετουσιώνεται ὁ Ἄρτος καί ὁ Οἶνος εἰς Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ καί μεταλαμβάνεται ὑπό τῶν πιστῶν, «μελιζόμενος καί μή διαιρούμενος, ἐσθιόμενος καί μηδέποτε δαπανώμενος»[14] ὁ ἀοράτως συνών Χριστός, «πού κάνει κουμάντο» καί μᾶς «διαφεντεύει» μέ «τήν ἀδαπάνητη παρακαταθήκη παρηγοριᾶς»∙ ὅτι «ἐγώ εἰμι μεθ’ ὑμῶν καί οὐδείς καθ’ ὑμῶν»[15]∙ «εἰς τί διστάζετε ὀλιγόπιστοι»[16].
Καί ἡ παρουσία τοῦ λαοῦ καί ἡ συμμετοχή, ὅπως τίς «ρόδινες ἐποχές» τῆς δεκαετίας τοῦ 1930, τοῦ Ὀρθοδόξου Λαοῦ ἀπό τοῦ γενναιοψύχου Πρέσβεως Κωνσταντίνου Κούτρα, τῶν Ἐπάρχου καί Δημάρχου Πριγκήπου, καί ὅ,τι ἐκλεκτοῦ καί μεγαλειώδους, ὅ,τι ἁπλοῦ καί πενιχροῦ κατ’ ἄνθρωπον, πλουσίου ὅμως κατά Θεόν, «λαοῦ πολλοῦ», ἀπέδειξεν ὅτι ὁ Ρωμηός δέν διστάζει, διότι ἐλπίζει ἐπί Κύριον. Ὁ Πολίτης Ρωμηός «σιωπῶν διατυπώνει τά ἄρρητα. Καί γεμίζει τά πάντα μέ εὐλογία ἀνέκφραστη πού δέν ἐνοχλεῖ κανένα»[17].
Ἀκολουθεῖ ὁ λόγος τῆς εὐχαριστίας. Ὁ Ποιμενάρχης συγκεκινημένος λίαν «μιμνήσκεται ἡμερῶν ἀρχαίων»[18], ὑποβάλλει «τήν πολλήν εὐγνωμοσύνην πάντων ἡμῶν τῶν διακονούντων καί ἐγκαταβιούντων ὀλίγων πιστῶν» τῶν Πριγκηποννήσων πρός τόν Ἀρχιθύτην τῆς Ὀρθοδοξίας διά τήν εὐλογίαν «διά Πατριαρχικῆς Θείας Λειτουργίας τῆς ἑορτίου… ἡμέρας τῆς ἑκατονταετηρίδος τῆς ἐρατεινῆς Ἐπαρχίας» του∙ ἀναφέρεται «μετά συγκινήσεως» εἰς τόν ἐκδοθέντα ἐπετειακόν Τόμον καί ἀναγγέλλει ὅτι ὁ Τόμος ἐπαξίως «ἔτυχε τιμητικῆς διακρίσεως ὑπό τῆς ὁλομελείας τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν», τοῦ ἀνωτάτου πνευματικοῦ Ἱδρύματος τῆς Ἑλλάδος∙ καί ὑπόσχεται τήν ἐν συνεπείᾳ συνέχισιν τῆς πορείας «ἐπί τά ἴχνη τῶν ἐργασαμένων τό ἀγαθόν καί ἐν πίστει πρός τά ἰδανικά τοῦ Γένους τελειωθέντων προκατόχων» του∙ δηλαδή «τήν διακονίαν τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καί κατά τούς σημερινούς πολυπλεύρως καί αὖθις ταραγμένους καί ὡς πρός τά ἤθη, τήν γλῶσσα καί ἄλλα τιμαλφῆ τοῦ Γένους ἀλλοιωμένους καιρούς…».
Συνεχίζει ἐκ μέρους τῶν Κοινοτικῶν ἐκκλησιαστικῶν σωμάτων τῆς Ἐπαρχίας ἡ Πρόεδρος Ἁγνή Νικολαΐδου, πού ἐπισημαίνει: « Ἤλθετε, Παναγιώτατε, σήμερα στήν Πρίγκηπο ὄχι τοῦ 1924, ἀλλά τοῦ 2024. Πρίγκηπος, Χάλκη, Ἀντιγόνη, Πρώτη, διαφορετικές. Οἱ καιροί καί οἱ περιστάσεις μετεβλήθησαν. Ὅμως διαπιστώνετε τό γεγονός, ὅτι μετά ἀπό ἕνα αἰῶνα ὑπάρχουμε καί δραστηριοποιούμεθα γύρω ἀπό τήν ἱερά στέγη τῆς Μητροπόλεώς μας, τήν ὁποία κατά τόν αἰῶνα πού πέρασε ἐκόσμησαν λαμπροί Ἱεράρχαι∙ σήμερα δέ τήν λαμπρύνει ὁ σεπτός Ποιμενάρχης μας Μητροπολίτης Γέρων Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος, ὁ ὁποῖος ἀπό ἑξαετίας στέκεται ἀκοίμητος στό τιμόνι τῆς Μητροπόλεώς μας καί προφθαίνει σέ ὅλες τίς πνευματικές, λειτουργικές καί κοινωνικές ἀνάγκες τῶν ὀλίγων Ὀρθοδόξων Ρωμηῶν… Ἤλθετε σήμερα στήν Πρίγκηπο κομιστής τῆς χαρᾶς καί τῆς εὐλογίας. Κομιστής τῆς χαρᾶς τοῦ παρελθόντος, τῆς εὐλογίας τοῦ παρόντος καί τῆς ἐλπίδος τοῦ μέλλοντος. Τό παρελθόν ὡς ἱστορία, τό παρόν ὡς χρέος καί τό μέλλον ὡς ὅραμα, συνθέτουν τήν παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ρωμηοσύνης. Τήν παράδοση αὐτή διηκόνησαν μέ χαρά καί αὐταπάρνηση, μέ δυσκολίες καί πόνους, μέ ἀγάπη ἀνυπόκριτο καί μέ πιστότητα στίς ἀξίες τῆς Ρωμηοσύνης καί τῶν παραδόσεών μας ὅλοι οἱ ὀκτώ ποιμενάρχες μας, ὁ σημερινός ἄξιος Μητροπολίτης μας, οἱ κληρικοί, οἱ Κοινοτικοί παράγοντες, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ πατέρας μου ἀείμνηστος Νικόλαος, οἱ ἐκπαιδευτικοί μας, καί λαός πολύς καί πιστός…».
Προσθέτει ἡ Πρόεδρος τοῦ ἐν Ἀθήναις Συλλόγου Πριγκηπιανῶν «Ἅγιος Γεώργιος ὁ Κουδουνᾶς» Γεωργία Ἀναγωστοπούλου: «…ἡ ὥρα ἐπίσημη, σοβαρή, ὑπερβατική… οἱ κάποτε ἀμέριμνοι περιπατητές τῆς γῆς αὐτῆς, σήμερα μετροῦν τά βήματά τους μέ περίσκεψη, δέος πάνω στήν ἀποθησαυρισμένη ἱστορία της. Σκιρτᾷ ἡ καρδιά μέ τόν γνώριμο ἦχο τῆς δόνησης τῆς καμπάνας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, “πού μᾶς ὑποδέχεται χαρμόσυνα” μέ τό ἴδιο μεγαλεῖο τῶν “παλαιῶν ἡμερῶν” πού “διηγῶντάς τες νά μή κλαῖς”, νά μή δακρύζῃς…», ἀλλά μόνον νά ἐλπίζῃς∙ ὅτι τά ἀνθρώπεια: «ἡ θλίψις ὑπομονήν κατεργάζεται∙ ἡ δέ ὑπομονή δοκιμήν, ἡ δέ δοκιμή ἐλπίδα, ἡ δέ ἐλπίς οὐ καταισχύνει…»[19]. Καί εἰς ἀπόδειξιν αὐτῆς τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ἐπιμονῆς τῶν Ρωμηῶν τῶν Πριγκηποννήσων προσφέρει εἰς τόν περίκλυτον Ναόν τοῦ ἀθλητοῦ τῆς ἀληθείας Δημητρίου «ἀναθηματικήν κανδήλαν» προσευχητικῆς ἱκεσίας «φλόγας ἄσβεστης τῆς ἀθέατης παρουσίας τῶν ἀπόντων πού θά φωτίζει ἐσαεί καί θά θάλπει ἐκ τοῦ μακρόθεν! Καυτή ἀνάσα πού σηματοδοτεῖ τῆς ψυχῆς τόν νόστο… ἀκοίμητη κανδήλα τοῦ μακράν τῆς γενετείρας ποιμνίου».
Καί κατακλείει τό «κλέος τῶν Ὀρθοδόξων», ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, ἐπιγραμματικά: «…Θά συνεχίσουμε νά φυλάσσουμε τήν ἀρχοντιά τῆς Ρωμηοσύνης…». Ἐπαινεῖ τόν ἑορτάζοντα κατά τό τρέχον ἔτος τήν συμπλήρωσιν πεντηκονταετίας ἱερωσύνης θεοφιλῆ, θερμουργόν καί λαοφιλῆ Ποιμένα: «…Σᾶς συγχαίρομεν διά τήν ἐπέτειον, σᾶς ἐπαινοῦμεν ὁλοκαρδίως διά τήν προσφοράν σας εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἐκ τῶν πολλῶν θέσεων εὐθύνης τάς ὁποίας κατείχετε ἐπαξίως καί κατέχετε ἐν αὐτῇ. Ἐξαίρομεν τήν καλλίκαρπον διακονίαν σας εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Πριγκηποννήσων, τήν ποιμαντικήν σας εὐαισθησίαν, τήν θαρρύνουσαν παρουσίαν καί συμπαράστασιν πρός τά πνευματικά σας τέκνα, τήν ὡριμότητά σας, τήν φιλόξενον διάθεσιν καί τήν ἀρίστην ὀργάνωσιν τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων, τάς ὡραίας πρωτοβουλίας σας, καί τήν διαδικτυακήν προβολήν τῶν δράσεων τῆς Μητροπόλεώς σας, συμφώνως καί πρός τό Κυριακόν “οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη”…».
Ἐπακολουθεῖ ἡ διανομή ὑπό τοῦ Πατριάρχου μέν ἀναμνηστικῶν τοῦ ἑορτασμοῦ καί ἀντιγράφου τῆς Βυζαντινῆς ἐφεστίου ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Παναγίας τῆς Ἐλεούσης, ὑπό δέ τοῦ Ποιμενάρχου τοῦ ἱεροῦ ἀντιδώρου.
Καί, τέλος, τά ἀποκαλυπτήρια ὑπό τοῦ Πατριάρχου καί τοῦ ἁγίου Πριγκηποννήσων ἀναμνηστικῆς πλακός τοῦ ἱστορικοῦ γεγονότος: «Χριστοῦ τῇ χειρί ἔκπαλαι φυτευθεῖσα, αἰῶνας διάγει εὐκληματοῦσα πόντῳ, Ἱερά Μητρόπολις Πριγκηποννήσων, Δημήτριος χαίρει ὧδε Μητροπολίτης, Δεύτερος αἰών ἀπάρχετ’ εὐφροσύνως, Πατριάρχου εὐχωλαῖς Βαρθολομαίου, Θεοῦ ἔδος ἀκλόνητον ἀεί μένειν, 1924-2024, Ἰουλίου 14».
***
Ἡ ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἱερουργία συνεχίζεται ἐν τῇ ἱστορικῇ «Λέσχῃ τῆς Ἀνατολῆς», εὐλογηθεῖσα ὐπό τοῦ Πατριάρχου, τῇ συμμετοχῇ ὅ,τι ἐκλεκτοῦ καί μεγάλου, πενιχροῦ καί ἁπλοῦ καἰ ταπεινοῦ, ἔχει νά ἐπιδείξῃ ἡ ἀθάνατος φιλοξενία τῆς Ρωμηοσύνης, παρομοιαζομένη ἀνθρωπομόρφως ὡς ἄλλη φιλοξενία τοῦ Προπάτορος Ἀβράαμ πρός τόν κατ’ εἰκόνα καί ὁμοίωσιν Θεοῦ πλασθέντα ὑπ’ αὐτοῦ ἐν διαλόγῳ τῶν τριῶν προσώπων τῆς Τρισηλίου Θεότητος ἄνθρωπον, παρά τήν γηραιάν δρῦν τῆς Πριγκήπου∙ τῶν Πριγκηποννήσων.
Ἡ ἑσπέρα τῆς μοναδικῆς ταύτης ἡμέρας κατακλείεται μέ παραδοσιακήν ἐκκλησιαστικήν καί θύραθεν μουσικήν συναυλίαν τῆς Χορῳδίας «Ὁσία Κασσιανή ἡ Ὑμνογράφος» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως καί τοῦ εὐφήμως γνωστοῦ μουσικοῦ ταλάντου Δημητρίου Μπάση. Μοναδική καί συγκινητική ἡ στιγμή τῆς κατακλεῖδος τῆς συναυλίας, ὅταν νεαρά βλαστάρια τῆς Ὁμογενείας καί ἐντοπίων αὐθορμήτως ἤρχισαν ἀληθῶς «ἐν ἀλαλαγμῷ καί ἐν φωνῇ κιθαρῳδῶν καί ψαλτηρίου»[20] χορόν εὐχαριστήριον καί ἱκετήριον, ὑποσχετικόν ὅτι τό «αὔριον τῆς Ὀρθοδόξου Ρωμηοσύνης τῶν Πριγκηποννήσων ἔσεται ἄμεινον», ἐπισφραγισθέντα καί διά τοῦ ἐν συγκινήσει πάντων ὑποσχετικοῦ τῆς ἀδελφοποιήσεως τῶν Δήμων Πριγκήπου καί Θάσου, ἀμφοτέρων νήσων ἱστορικῶν.
***
Αἱ ἐκδηλώσεις ὡλοκληρώθησαν τήν πρωΐαν τῆς ἑπομένης, 15ηςἸουλίου, μέ προσκύνημα εἰς τόν «ἁρματηλάτην» Ἅγιον Γεώργιον τόν Κουδουνᾶ, ὅπου ἡ μνήμη ἔπαλλε «μεγαλεῖα ἀρχαῖα» δι’ ἱστορικῆς ἀναδρομῆς τοῦ Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων εἰς βιώματα καί ἐμπειρίας, αἱ ὁποῖαι κατέλιπον ἴχνη ἀνεξίτηλα ζωῆς καί μαρτυρίας, μνήμης καί λησμοσύνης, ὁδοιπορίας συνεχοῦς ἐπί τοῦ ἀκρογωνιαίου λίθου τοῦ θαύματος τοῦ Κουδουνᾶ Ἁγίου… καί δι’ ἐμπειρικῆς μαρτυρίας τῆς Ἀντιπροέδρου τοῦ μνημονευθέντος ἐν Ἀθήναις Συλλόγου Βασιλικῆς Ξύδα: «…Μνῆμες ἀκατάλυτες μᾶς ζώνουν πού ἀκουμποῦν στό χρυσοδουλεμένο ἀμόνι τοῦ χρόνου… Ὁ ἐν Ἀθήναις Σύλλογος Πριγκηπιανῶν Ἅγιος Γεώργιος ὁ Κουδουνᾶς σέ κύκλωσε (τόν Ἅγιο Γεώργιο) μέ μπλέ μελάνι καί σφράγισε μέσα μέ τήν ἱερή μνήμη σου καί τήν γενέτειρά του. Σέ φόρεσε στό πέτο του, στό μέρος τῆς καρδιᾶς καί πάντα μέ τήν βοήθειά σου πορεύτηκε καί πορεύεται στήν πραγμάτωση τῶν ὁραμάτων του…».
***
Ὁ Γέρων Πριγκηποννήσων οὐδένα λησμονεῖ. Ἱερουργεῖ ἐν τῷ τόπῳ ἀναπαύσεως τῶν γεηρῶν σωμάτων τῶν Πριγκηπιανῶν, ἐν τῷ ἐκκλησιδίῳ τοῦ Προφήτου Ἠλία κατά τήν ἐπέτειον ἡμέραν τῆς μνήμης του καί ἀναπέμπει ἐξιλαστήριον δέησιν ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν ἀπό αἰῶνος κεκοιμημένων ἀοιδίμων Πριγκηπιανῶν -καί βεβαίως καί τῶν Χαλκινῶν καί τῶν Ἀντιγονιωτῶν καί τῶν Πρωτειανῶν- καί ψελλίζει σιωπηλά ἕνα ἁπλό «Πατέρες, Μητέρες καί Ἀδελφοί, Σᾶς εὐχαριστοῦμε…».
***
Ἡ «Ἡμέρα» ὡλοκληρώθη. Καί «ἤδη κέκλικεν»[21]. Τό «ἀποτύπωμα» μένει. Καί ὁ ἑορτασμός τῆς ἱστορικῆς ἐπετείου συμποσοῦται εἰς τήν Μνήμην, τό Ἐγκώμιον, τόν Νόστον, τό Ὑποσχετικόν Συμβόλαιον.
Ἡ Μνήμη ζωηρά καί ἔντονος ὡμίλησε καί ἐνεφύσησε «πνεῦμα ζωῆς πού μένει καί διαρκῶς ἔρχεται». Μένει εἰς τόν αἰῶνα, ὡς «ρῆμα γεγονός» ὑμνούμενον καί γεραιρόμενον. Οἱ Νησιῶτες Ὀρθόδοξοι Ρωμηοί «ἀεί ἐν τῇ μνήμῃ τοῦ Θεοῦ στρέφωμεν τήν διάνοιαν, διά τοῦτο καί πάντα ἡμῖν ραστά (εὔκολα) φαίνονται καί εἶναι»[22].
Τό Ἐγκώμιον τῆς ἐπετείου, ὡς τό ἐξέφρασεν ἐμπειρικῶς ὁ Καλός Ποιμήν τῶν Πριγκηποννήσων, καί ἄλλως καί διά τοῦ Ἐπετειακοῦ Τόμου καί τοῦ λόγου του, «ἀγάπην δείκνυσι τό ἐγκωμιάζειν…»[23].
Ὁ Νόστος, ἡ Νοσταλγία, τῶν μεταστάντων ἐκ τῶν ἐνταῦθα εἰς τά «ἐλεύθερα» διετυπώθη κατά τό προσκύνημα εἰς τόν Κουδουνᾶ ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων, ἀλλά καί κατά τήν συνάντησιν συνεργασίας μετ’ αὐτοῦ ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει τῶν ἐκπροσώπων τοῦ εἰρημένου Συλλόγου καί διά τῆς πρός τό ἐνταῦθα «μικρόν λεῖμμα», «πρός τούς Συμπατριῶτες μας τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Κοινότητας Πριγκήπου», ἐκκλήσεως τοῦ Συλλόγου: «Συμπατριῶτες μας… Εἴμαστε οἱ προνομιοῦχοι ὕστατοι ἀπόγονοι τῶν Πριγκηποννήσων… Ἄς συμπράξουμε ἀναβιώνοντας τίς ὁρμηνίες, τά λατρευτικά ἔθιμα, τήν νησιώτικη ντοπιολαλιά, τήν τεχνογνωσία, τήν ψυχοσύνθεσι, τήν λαϊκή θυμοσοφία, πού μετέφεραν στίς μετοικήσεις τους οἱ παλιοί μας πρόγονοι…».
***
Νοσταλγία, Μνήμη καί Νόστος συμπορεύονται καί ταυτίζονται: Ἄλλωστε «ἀνάλωτός ἐστιν ὁ πνευματικός θησαυρός»[24]∙ «τῶν ἀρίστων μάλιστα μνημονευτέον», «ἰδιαιτέρως ὅμως ἐκείνων πού τά ἐγκατέλειψαν ὅλα, δηλαδή τῶν νεκρῶν»[25].
Ἐγκώμιον, Μνήμη καί Νόστος ἀποτελοῦν τόν ἔπαινον καί τήν μαρτυρίαν τῶν πράξεων τῶν πατέρων μας τοῦ παρελθόντος αἰῶνος καί τῶν ἰδικῶν μας πράξεων, φθέγγεται ὁ Μέγας Βασίλειος[26].
***
Καί, τέλος, τό ὑποσχετικόν Συμβόλαιον. Ὅτι συνεχίζει ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πριγκηποννήσων τήν πορείαν πρός τά ἄρρητα καί τά ἀνέκφραστα, τά μείζονα καί τά κράτιστα, πρός τά μεγάλα καί τά ὡραῖα καί τά ἀληθινά, ἔχουσα ὡς ὁδοδείκτην τό φωτεινόν παρελθόν καί πορευομένη πρός τό ἄδηλον μέλλον, ἐν τῇ βεβαιότητι ὅτι ἡ ὕπαρξίς της -καί ἡ ὕπαρξίς μας- εἶναι «ὁ ἄναρχος καί ἀτελεύτητος, αὐτός πού μᾶς ἔπλασε καί μᾶς φροντίζει∙ ἐπειδή εἶναι ἡ Ἀγάπη ἡ ὁποία οὐδέποτε ἐκπίπτει»[27].
***
Καί τά «ἀποτυπώματα» τοῦ ἑορτασμοῦ καί τοῦ «ἑστιάτορος»[28] Δημητρίου τοῦ Σεβασμιωτάτου καί Θεοπροβλήτου Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων «ξενοδοχοῦνται» σήμερον ἐν τῇ «χαρτίνῃ ἀθανασίᾳ», τῇ γνωριζούσῃ νά φιλοξενῇ διαχρονικῶς γεγονότα, τά ὁποῖα «σής καί βρῶσις» δέν ἀφανίζει…[29], διότι «οὔτε ἡ Ὀδύσσεια τελειώνει (μόνον μεταμορφώνεται)∙ οὔτε ἡ Ἰθάκη ἔχει ὅρια (μόνον διαστέλλεται)»[30].
***
Ἡ ἐφεξῆς, κατά τόν νέον αἰῶνα πορεία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων εἶναι μνήμη, ἐγκώμιον, νόστος, ὑπoσχετικόν παλαιοῦ ἐγκωμίου ἀφ’ ἑνός καί νέας ἀπαρχῆς εἰσόδου εἰς τό ἄγνωστον ἀφ’ ἑτέρου, τό ὁποῖον «ἐν χειρί τοῦ δεσπόζοντος τῶν ἐπουρανίων καί τῶν ἐπιγείων»[31] Κυρίου. «Θεέ μεγαλοδύναμε, μεγάλο τό Ὄνομά Σου, φύλλο δέν πέφτει ἀπό τό δενδρί χωρίς τό θέλημά Σου», ὅπως μονολογοῦσαν οἱ παληές ἁπλοϊκές Ρωμηές Μάννες μας.
Ὁ δεσπόζων καί κυριεύων τῶν πάντων, λοιπόν, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κυβερνήτης της Θεάνθρωπος Κύριός μας∙ διά τοῦτο καί ἡ ὁδός μακρά καί ἀπανδόχευτος ἐνίοτε∙ ἀτελεύτητος ὅμως. Καί διά τοῦτο δέν τελειώνει ἡ πορεία, οὔτε ἡ ἔκπληξις, πού εἶναι μία ἀτελεύτητος ἄφιξις εἰς τό «νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός»[32]: ἡ Πρίγκηπος, ἡ Χάλκη, ἡ Ἀντιγόνη, ἡ Πρώτη, οἱ ζῶντες καί οἱ κεκοιμημένοι. Οἱ πάντες καί αἱ πᾶσαι παραμένομεν εἰς «τήν αἰωνίαν μνήμην τῆς ἰδίας στοργῆς, ὡς εὐεργετούμενοι» καί γνωρίζομεν «στό σύντομο ταξίδι τῆς ζωῆς τήν αἰωνιότητα τῆς ἀγάπης», ὅπως τήν ζήσαμε τό τριήμερο 13 καί 14 καί 15 Ἰουλίου στήν Πρίγκηπο τοῦ 2024…
[1] Πρβλ. Κανόνα Κυριακῆς τοῦ Πάσχα.
[2] Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Ὁμιλία ρηθεῖσα ὡς ἐν ἐκφράσει τοῦ ἐν τοῖς βασιλείοις περιωνύμου ναοῦ, προοίμιον.
[3] Λουκ. 2,15.
[4] Μεγαλυνάριον ἑορτῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου.
[5] Πρβλ. Δοξαστικόν Αἴνων μνήμης Προφήτου Ἠλία.
[6] Προσόμοιον Ἑσπερινοῦ Β΄ Ἤχου.
[7] Στιχηρόν ἑορτῆς Ἁγίων Πατέρων Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
[8] Βλ. ᾀσματικήν ἀκολουθίαν μνήμης τοῦ Ἁγίου.
[9] Ἀποκ. 4,4.
[10] Πρβλ. Ἀποκ. 6,11.
[11] Πληρωτικά Θείας Λειτουργίας Ἱεροῦ Χρυσοστόμου.
[12] Ἑβρ. 9,3.
[13] Πρβλ. Ἑβρ. 9,4.
[14] Πρβλ. Εὐχήν μελισμοῦ τοῦ Ἁγίου Ἄρτου.
[15] Κοντάκιον Ἑορτῆς Θείας Ἀναλήψεως.
[16] Πρβλ. Ματθ. 8,26.
[17] Πρβλ. Γέροντος Βασιλείου Γοντικάκη, Ἀποτυπώματα, σελ. 79.
[18] Πρβλ. Ψαλμ. 142,5.
[19] Ρωμ. 5,5.
[20] Πρβλ. Ψαλμ. 150,3.
[21] Λουκ. 24,29.
[22] Πρβλ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Ἐβραίους ΚΣΤ΄, PG 63, 182.
[23] Ἱωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Κολασσαεῖς Β΄, PG 62, 380-381.
[24] Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τήν Γένεσιν Ε΄, PG 53, 48-49.
[25] Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Ἔπη θεολογικά, Ποίημα ΛΑ΄, Γνῶμαι δίστιχοι, PG 37, 915.
[26] Εἰς Γόρδιον τόν μάρτυρα, PG 31 492B-C.
[27] Πρβλ. Γέροντος Βασιλείου Γοντικάκη, Ἀποτυπώματα, σελ. 135.
[28] Πρβλ. ἀκολουθίαν μνήμης Προφήτου Ἠλία.
[29] Πρβλ. Ματθ. 6,20.
[30] Πρβλ. Γέροντος Βασιλείου Γοντικάκη, Ἀποτυπώματα, σελ. 111.
[31] Πρβλ. Εὐχήν Χερουβικοῦ Ὕμνου.
[32] Γ΄ ᾠδή ἀναστασίμου κανόνος.
