Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ
Καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Άρχων Προστάτης των Γραμμάτων της Μ.τ.Χ.Ε.
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΡΙΓΚΗΠΟΝΝΗΣΩΝ (1924 – 2024): ΜΙΑ ΛΑΜΠΡΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Η επέτειος ίδρυσης κάθε τοπικής Εκκλησίας αποτελεί σημαντική ευκαιρία όχι μόνο για την αναβάπτιση στα νάματα της ελληνορθόδοξης πνευματικότητας, αλλά και για αναστοχασμό, στάθμιση του παρελθόντος και προγραμματισμό του μέλλοντος. Και τούτο επειδή καθώς οι καιροί περνούν και εξελίσσονται, είναι διαρκώς χρήσιμη η επάνοδος «επί τας πηγάς των υδάτων», που στην περίπτωσή μας είναι η εκκλησιαστική πράξη και ζωή, σε συνδυασμό με την πορεία και τον πνευματικό καταρτισμό του Γένους.
Στο πλαίσιο αυτό, κατά το διήμερο 13 και 14 Ιουλίου 2024 εορτάστηκε με λαμπρότητα και επισημότητα η Εκατονταετηρίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηπονήσων στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου Πριγκήπου. Στον πανηγυρικό εσπερινό του Σαββάτου 13 Ιουλίου χοροστάτησε και ομίλησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γέρων Πριγκηπονήσσων κ. Δημήτριος, ο επιχώριος ιεράρχης που είχε την έμπνευση και την ευθύνη του σπουδαίου και καλοοργανωμένου αυτού σεμνοπρεπούς εορτασμού.
Κατά τον εσπερινό, στον οποίο την διεύθυνση των χορών είχε αναλάβει ο Μουσικολογιώτατος Άρχων της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κ. Γρηγόρης Νταραβάνογλου, ευλογήθηκε από τον Σεβασμιώτατο Γέροντα Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριο αρτοκλασία «υπέρ της κατά Θεόν προστασίας και ευημερίας πάντων των ενταύθα τε και όπου γης γόνων των Πριγκηποννήσων».
Στη συνέχεια, την Κυριακή 14 Ιουλίου, εορτή των Αγίων 630 Θεοφόρων Πατέρων της εν Χαλκηδόνι συνελθούσης το έτος 451 Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, τελέστηκε στον ίδιο ναό λαμπρή Πατριαρχική θεία Λειτουργία από την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο συλλειτουργούντων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Γέροντος Πριγκηπονήσσων κ. Δημητρίου, Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος, Σεβάστειας κ. Σεραφείμ, Βεροίας κ. Παντελεήμονος, Νεαπόλεως κ. Βαρνάβα, Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου, Σύμης κ. Χρυσοστόμου, και Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου. Κατά τη λειτουργία έψαλαν οι πατριαρχικοί χοροί υπό τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη και τον Άρχοντα Λαμπαδάριο κ. Στυλιανό Φλοίκο.
Στο τέλος της θείας Λειτουργίας ο οικείος Ποιμενάρχης, ο Σεβασμιώτατος κ. Δημήτριος, προσφώνησε με λόγους θερμούς, πνευματικούς και περινούστατους τον Παναγιώτατο, ο οποίος στη συνέχεια εκφώνησε την πατριαρχική προσλαλιά για την επέτειο της Εκατονταετηρίδας της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων, η οποία ιδρύθηκε το 1924, αλλά και την επέτειο πενήντα ετών ιεροσύνης του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γέροντος Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου.
Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης ο Δήμαρχος Πριγκήπου, η Πρόεδρος της Ρωμέικης κοινότητας και η Πρόεδρος των εν Αθήναις καταγομένων από την Πρίγκηπο. Ακολούθησαν αποκαλυπτήρια αφιερωματικής πλάκας στην πρόσοψη του Ιερού Ναού και επίσημο γεύμα στη Λέσχη «Ανατολή» (Anadolu Kulübü), «εις το οποίον παρεκάθησαν τριακόσιοι προσκεκλημένοι, μεταξύ των οποίων και ο Εξοχ. Έπαρχος των νήσων κ. Abdurrahman İnan, φέρων τον βαθμόν Νομάρχου», κατά την ανακοίνωση της εορταζούσης την εκατονταετηρίδα της Μητρόπολης. Το βράδυ της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε, στον ειδικά διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο της ίδιας λέσχης, μουσική συναυλία «προνοία και προσφορά του Σεβ. Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα, υπό της πολυμελούς χορωδίας της κατ’ αυτόν Επαρχίας, «Αγία Κασσιανή η Υμνογράφος», διευθυνομένη υπό της Ελλογιμ. Κας Μαρίας Χαραλαμπίδου, την οποίαν συναυλίαν ελάμπρυνε δια της συμμετοχής του ο ευφήμως γνωστός εν Ελλάδι μουσικός κ. Δημήτρης Μπάσης, παρουσία εκατοντάδων ενθουσιωδώς παρισταμένων».
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων «κατά την επετειακήν ταύτην Θ. Λειτουργίαν παρέστησαν συμπροσευχόμενοι, ο Επίτροπος του Παναγίου Τάφου, Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, οι Σεβ. Μητροπολίται Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στέφανος, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρας, Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας και Προύσης κ. Ιωακείμ, και ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Ξανθουπόλεως κ. Παΐσιος. Παρέστησαν ωσαύτως, ο Σεβ. Μητροπολίτης των εν τή Πόλει Συροϊακωβιτών κ. Yusuf Çetin, ο εν αυτή Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος κ. Maximilian Palinuro, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος ενταύθα, Πρέσβυς κ. Κωνσταντίνος Κούτρας, μετά του Προξένου αυτής κ. Θεοφίλου Γεωργάκη, ο Εντιμ. κ. Ali Ercan Akpolat, Δήμαρχος των Νήσων, πλείστοι Οφφικιάλοι της Μητρός Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Πρόεδροι και μέλη ομογενειακών Ιδρυμάτων, σύσσωμοι αι Εκκλησιαστικαί Επιτροπαί των Κοινοτήτων των Πριγκηποννήσων, πλειάς εκπαιδευτικών και Κοινοτικών παραγόντων, επίλεκτοι προσωπικοί φίλοι του Σεβ. Ποιμενάρχου Καθηγηταί και επιφανείς ιατροί, και μέγας αριθμός πιστών, εκ των νήσων, της Πόλεως και του εξωτερικού».
Οι εορτασμοί αυτοί δεν ήταν απλές πανηγυρικές εκδηλώσεις, αλλά συνδύασαν την πνευματικότητα του Οικουμενικού Θρόνου με την αρχοντιά της Πολίτικης Ρωμιοσύνης. Ειδικότερα οι λόγοι που εκφωνήθηκαν κατά την πανηγυρική θεία λειτουργία, όπως έχουν αναρτηθεί και είναι διαθέσιμοι στον κάθε ενδιαφερόμενο, είναι αποκαλυπτικοί τόσο της βαθιάς πατριαρχικής θεολογικής σκέψης, όσο και της ουσιαστικής προσφοράς του Σεβασμιωτάτου Γέροντος Πριγκηποννήσων στην Εκκλησία, εμπερικλείουν, πιστεύω, και την εσώτατη πνευματική ουσία και υπόσταση των πανηγυρικών αυτών εκδηλώσεων.
Ο πρόσφατος εορτασμός των εκατό χρόνων από την ίδρυση της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων (1924 – 2024) ανέδειξε, μεταξύ άλλων πολλά ζητήματα σχετικά με το εκκλησιαστικό και λειτουργικό ήθος της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Ήθος γνήσιο ελληνορθόδοξο, μακριά από την λογική των εκκοσμικευμένων πανηγύρεων, όσον αφορά το εκκλησιαστικό σκέλος των εορτασμών. Ήθος που αποτυπώνεται τόσο στις πράξεις, όσο και στους σχετικούς λόγους.
Απολύτως χαρακτηριστικές εν προκειμένω, είναι οι διατυπώσεις της ανακοινώσεως της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων, η οποία φέρει ανάγλυφη την σφραγίδα του εκκλησιαστικού ήθους και της λογιοσύνης του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γέροντος Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου, ο οποίος μισό ήδη αιώνα διακονεί την Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία. Σταχυολογούμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα: «Την παρελθούσα Κυριακήν, 14ην Ιουλίου 2024, εορτήν των Αγίων 630 Θεοφόρων Πατέρων της εν Χαλκηδόνι συνελθούσης το έτος 451 Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η Ιερά Μητρόπολις Πριγκηποννήσων, εν απείρω ευγνωμοσύνη προς τον Παντοδύναμον Θεόν, εώρτασε την συμπλήρωσιν εκατονταετούς ζωής και μαρτυρίας από της ιδρύσεώς της υπό του αοιδίμου και μαρτυρικού εν Πατριάρχαις Γρηγορίου Ζ΄, το έτος 1924.
Ο προεξάρχων της μεγαλωνύμου αυτής ιστορικής ημέρας Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, προσελθών την πρωίαν της Κυριακής εις την Πρίγκηπον, προϋπηντήθη ευλαβώς υπό του Σεβ. Ποιμενάρχου της Επαρχίας … και των υπό την προεδρείαν της Ελλογ. κ. Αγνής Νικολαΐδου μελών της Εφοροεπιτροπής Πριγκήπου, οίτινες συνώδευσαν Αυτόν εις τον Μητροπολιτικόν Ιερόν Ναόν του Αγίου Δημητρίου, εν τω οποίω ο Πατριάρχης ημών προέστη πανηγυρικής Πατριαρχικής και πολυαρχιερατικής Θ. Λειτουργίας, εν μέσω εκατοντάδων πιστών εντεύθεν και εκ του εξωτερικού».
Το ίδιο κλίμα αποτυπώνει και η αναφορά στα αναμνηστικά δώρα που ανταλλάχθηκαν, τα οποία ασφαλώς εμπερικλείουν βαθύτερη πνευματική και συμβολική σημασία, αναφερόμενα στην σκέπη της Θεοτόκου για την Πολίτικη Ρωμιοσύνη και στη σημασία των πρεσβειών Της για την διαφύλαξη της εκκλησιαστικής ζωής και τάξης: «Μετά την ευλαβή προσφώνησιν του Ποιμενάρχου και την βαρυσήμαντον εόρτιον Πατριαρχικήν ομιλίαν, ο Παναγιώτατος απεδέχθη πατρικώς, αγιογραφηθέν εν Αγίω Όρει αντίγραφον της αρχαίας Ιεράς Εικόνος της Παναγίας της Ελεούσης Πριγκήπου, ως δώρον μνήμης της υπ’ Αυτού ευλογηθείσης εκατονταετηρίδος, προσφερθέν Αυτώ υπό του Ποιμενάρχου και της ως άριστα συνεργασθείσης μετ’ αυτού δια την προετοιμασίαν αυτής εντίμου και φιλοπόνου Εφοροεπιτροπής Πριγκήπου, οίτινες εν συγκινήσει έλαβον από τας σεπτάς χείρας του Πατριάρχου, ως ευλογίαν, την Θεομητορικήν και αύθις Ιεράν Εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης, εκ Λευκάδος».
Και βέβαια, το επιστέγασμα των εορτασμών, που εμπεριείχαν και μία συναυλία, καθώς είχαν και προφανή πολιτιστική σημασία, αφού η ορθόδοξη εκκλησιαστική ζωή εμπερικλείει και την πολιτιστική και λαϊκή παράδοση των μελών της Εκκλησίας, του λαού Της, ήταν το ευσεβές και οφειλετικό προσκύνημα στα ζώπυρα του Γένους στα νησιά, και μάλιστα στο κυριότερο σέβασμα της λατρευτικής τιμής των κατοίκων, τον προστάτη της Πριγκήπου και των τέκνων της άγιο Γεώργιο: «Η εορτασθείσα εκατονταετηρίς, έληξε την μεσημβρίαν της επομένης, Δευτέρας,15ης Ιουλίου, αφού προηγήθη προσκύνημα, αρτοκλασία, χαιρετισμός ευχαριστίας του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Δημητρίου και πρόγευμα εις την θαυματουργόν Ιεράν Μονήν αγίου Γεωργίου του Κουδουνά Πριγκήπου».
Αν αναλογιστούμε όσα παραπάνω αναφέρθηκαν, θα δούμε ότι εορτή της πριγκηπιανής εκκλησιαστικής εκατονταετηρίδος περικλείει όσα η παράδοση του Γένους περιλαμβάνει και προβλέπει για ανάλογες περιπτώσεις: κατάνυξη, ευχαριστία προς τον Θεό, σεβασμό προς την Εκκλησία και την δισχιλιετή μαρτυρία Της, υπακοή στην εκκλησιαστική ιεραρχία και τάξη. Γι’ αυτό το λόγο η διοργάνωση και το πνεύμα των τελετών αυτών υπήρξαν υπόδειγμα ανάλογων εκδηλώσεων του μέλλοντος, καθώς ακτινοβόλησαν, για μια ακόμη φορά, το πνευματικό και αρχοντικό ήθος της μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, διδάσκοντας και παραδειγματίζοντας τους εγγύς και τους μακράν.
Σφραγίδα τούτων αποτελεί η καταληκτήρια παράγραφος της πατριαρχικής προσλαλιάς κατά την πανηγυρική πατριαρχική θεία Λειτουργία της Κυριακής 14ης Ιουλίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του αγίου Δημητρίου Πριγκήπου: «Εὐχόμεθα, ἐν τῷ προσώπῳ ὑμῶν, Ἱερώτατε καί ἀγαπητέ Ποιμενάρχα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων, πᾶν δώρημα τέλειον πρός τό χριστώνυμον πλήρωμα αὐτῆς διά τόν ἀρξάμενον νέον αἰῶνα πορείας καί μαρτυρίας, δεόμενοι τοῦ πανοικτίρμονος καί ἀγαθοδότου Θεοῦ, ὅπως κρατύνῃ ὑμᾶς, ἅγιε ἀδελφέ, εἰς τήν πνευματικήν ὑμῶν διακονίαν, εὐλογῇ δέ τόν εὐσεβῆ κλῆρον, τά ἐντιμότατα μέλη τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Ἐπιτροπῶν Πριγκήπου, Χάλκης, Ἀντιγόνης καί Πρώτης, πάντας ὑμᾶς τούς προσελθόντας καί συμπροσευχομένους ἐν τῇ παρούσῃ ἐπετειακῇ ἱερᾷ συνάξει καί τούς δι᾿ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντας. Εἰς τούς ἀποδήμους ἀδελφούς ἡμῶν τούς ἐκ τῶν ἐρατεινῶν Πριγκηποννήσων καταγομένους, ὅπου καί ἄν εὑρίσκωνται σήμερον, στέλλομεν τόν στοργικόν χαιρετισμόν καί τήν ὁλοκάρδιον εὐχήν τῆς φαιδρῶς πανηγυριζούσης Γενετείρας των, μαζί μέ τήν εὐλογίαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας».
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου
