Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Είχαμε γράψει προ ημερών για τον μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Αντώνιο, το γεράκι της Μόσχας:
«Φαίνεται …μειλίχιος. Χαρακτηρίζεται ως «ηπίων τόνων». Όταν τοποθετήθηκε στην νευραλγική θέση του Προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, κάποιοι είπαν πως «αυτός δεν έχει σχέση με τον σκληρό Ιλαρίωνα Αλφέγιεφ», δηλ. τον προκάτοχό του στο πόστο αυτό.
Όμως, ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος είναι ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ τον καιρό του πολέμου, δηλαδή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτός υλοποιεί το δόγμα του «ρωσικού κόσμου». Αυτός στηρίζει την «θεολογία του πολέμου». Αυτός γυρίζει ανά τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, τις φιλικές προς τη Μόσχα, για να εδραιώσει συμμαχίες και να προωθήσει επεκτατικά σχέδια».
Φαίνεται, όμως, πως ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος, στοιχούμενος απολύτως στην διασπαστική για την ενότητα της Ορθοδοξίας πολιτική του Πατριαρχείου Μόσχας, εκτός από το να πηγαίνει ο ίδιος στην Κύπρο και να συλλειτουργεί και να συναντά ιεράρχες προσκείμενους – δυστυχώς – στη ρωσική πολιτική, προβαίνει και σε προγραφές, όπως διαβάζουμε σε πρόσφατο ανακοινωθέν της ρωσικής Εκκλησίας:
«Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας παρακολούθησαν χθες, 30 Μαΐου 2024, την εισήγηση του προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Αντωνίου σχετικά με το συλλείτουργο, που τέλεσαν ιεράρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας με εκπροσώπους των ουκρανικών σχισματικών κοινοτήτων (Πρακτικά υπ’ αριθμ. 60), αναφέρει η ιστοσελίδα Patriarchia.ru
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος προέστη στις 19 Μαΐου 2024 της Θείας Λειτουργίας στο Καθολικό της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Βαλουκλή στην Πόλη, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι μιας εκ των σχισματικών δομών, που δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία. Μεταξύ των συλλειτουργησάντων ήταν και ιεράρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας: οι μητροπολίτες Φιλιππουπόλεως Νικόλαος, Στάρα Ζαγορά Κυπριανός, Δωροστόλου Ιάκωβος και οι επίσκοποι Βελικίας Σιώνιος και Σμόλιαν Βησσαρίων.
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εξέφρασε την βαθιά θλίψη της για το γεγονός ότι ιεράρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας, οι μητροπολίτες Φιλιππουπόλεως Νικόλαος, Στάρα Ζαγορά Κυπριανός, Δωροστόλου Ιάκωβος και οι επίσκοποι Βελικίας Σιώνιος και Σμόλιαν Βησσαρίων συλλειτούργησαν με εκπροσώπους μιας εκ των σχισματικών δομών στην Ουκρανία, προκαλώντας έτσι βαθιά πληγή στις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησίας Ρωσίας και Βουλγαρίας.
Οι συνοδικοί διαπίστωσαν το αδύνατο του συλλείτουργου με τους εν λόγω ιεράρχες, οι οποίοι δέχθηκαν σε εκκλησιαστική κοινωνία τους σχισματικούς.
Με θλίψη επισημάνθηκε ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως συνεχίζει να προβαίνει σε ενέργειες οι οποίες αποβλέπουν στην εμβάθυνση του διχασμού εντός της Ορθοδοξίας».
Ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος έσπευσε, λοιπόν, να εισηγηθεί την διακοπή κοινωνίας με τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Βουλγαρίας «οι οποίοι δέχθηκαν σε εκκλησιαστική κοινωνία τους σχισματικούς», δηλ. τους Ουκρανούς επισκόπους της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Ούτε βήμα πίσω, λοιπόν. Ούτε καν στάση αναμονής. Κατευθείαν διακοπή κοινωνίας. Η Μόσχα είναι πολεμική υπόθεση. Δεν ανέχεται την παραμικρή αμφισβήτηση.
Σκέπτομαι ότι στην Πατριαρχική Λειτουργία στο Βαλουκλή, οι Ουκρανοί επίσκοποι άκουσαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο – εν τη αφάτω αυτού μακροθυμία – να μνημονεύει «Κυρίλλου Μόσχας»! Οι Ουκρανοί, ελέω Οικουμενικού Πατριάρχου, μνημόνευσαν τον σφαγέα τους! Έχουν ζητήσει επισήμως από τον Πατριάρχη να σωφρονίσει τον Μόσχας Κύριλλο για την όλη στάση του στο Ουκρανικό και να τον περιθωριοποιήσει εφ’ όσον δεν αφίσταται της αδιάλλακτης στάσης του. Εχουν δίκιο. Διότι τόσα υφίστανται από την «Αγία Ρωσία»! Όμως, ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν έχει τη λογική της KGB, που έχει ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος. Περιμένει… Εκείνος ξέρει… Γιατί εκείνος από την αρχή της πατριαρχίας του επιδίωξε με κάθε τρόπο την πανορθόδοξη ενότητα, που η Μόσχα κλονίζει συθέμελα.
Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι στην πραγματικότητα κανείς στην Ορθοδοξία δεν …συγκινείται πλέον από τα αντίποινα της Μόσχας. Μια συνήθεια είναι όλα. Οπότε τι νομίζει πως καταφέρνει ο κάθε Βολοκολάμσκ με το να εισηγείται κάθε φορά την διακοπή κοινωνίας με επισκόπους που συλλειτούργησαν με «σχισματικούς»; Η πραγματικότητα ξεπερνά τους ρώσους. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω και ο Οικουμενικός Πατριάρχης όχι μόνο δεν απομονώνεται – όπως θα ήθελαν οι ρώοσι και οι ομόφρονές τους – αλλά καλείται στην εκλογή και ενθρόνιση του νέου Πατριάρχη Βουλγαρίας. Η Εκκλησία της Ρουμανίας εορτάζει τα εκατό χρόνια από τότε που της δόθηκε η Πατριαρχική αξία από το Φανάρι (30-7-1925) και κάλεσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη να συνεορτάσουν στο Βουκουρέστι όλοι μαζί.
Από αυτά και από άλλα μελλοντικά, σημαντικά εκκλησιαστικά γεγονότα, το Πατριαρχείο Μόσχας θα απουσιάζει, «ίνα μη μιανθή» από την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχου.
Οι θεολογικοί διάλογοι με τους ετεροδόξους συνεχίζονται κανονικά, αλλά η Μόσχα απέχει πια. Έτσι κι αλλιώς ο διάλογος ως πρακτική δεν ήταν ποτέ το …φόρτε της. Αλλά και με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία οι σχέσεις της ρωσικής Εκκλησίας είναι στον πάγο, λόγω δηλώσεων του Πάπα που δεν μπορεί να δεχτεί η «Αγία Ρωσία». Ο πρώην Βολοκολάμσκ, και νυν Βουδαπέστης Ιλαρίων, κατέκρινε την παπική διακήρυξη «Fiducia supplicans», ως μια «πολύ σοβαρή απόκλιση από τους χριστιανικούς ηθικούς κανόνες». Ξεχάστηκε πια και η επέτειος της συνάντησης Πάπα Φραγκίσκου και Κυρίλλου Μόσχας στην Αβάνα της Κούβας, που οι ρώσοι τη γιόρταζαν με …παράτες.
Σε ένα χρόνο Οικουμενικός Πατριάρχης και Πάπας Φραγκίσκος θα είναι μαζί για να εορτάσουν το κοινό Πάσχα του 2025 και τα 1700 χρόνια από την σύγκληση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Το Πατριαρχείο Μόσχας όχι απλώς θα απουσιάζει αλλά θα τηρήσει, νομίζω, και εχθρική στάση.
Η απομόνωση πρέπει στην ρωσική Εκκλησία. Δεν συμβαίνει. Την φτιάχνει και την στολίζει η ίδια. Αλλά μετά φταίνε πάντα οι άλλοι…
