Στην ιταλική εφημερίδα IL FOGLIO, στις 22/01/2024, δημοσιεύτηκε συνέντευξη του τεθέντος σε αναστολή από τα ιερατικά του καθήκοντα από τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, Πρωτοπρεσβυτέρου π. Aleksei Anatolevj Uminskiy με τίτλο: “Στη θέση του Χριστού η θρησκεία του πατριωτισμού“.
Μιλάει ο ιερέας Ουμίνσκι, ο οποίος ετέθη σε αναστολή από τη λειτουργική του διακονία από το Πατριαρχείο της Μόσχας επειδή δεν προσευχήθηκε για τη νίκη των Ρώσων, αλλά για την ειρήνη.
Ο Αλεξέι Ανατόλεβι Ουμίνσκυ, γεννημένος στη Μόσχα το 1960, είναι ακόμα ζωντανός (χαμογελάει), ένας από τους πιο διάσημους ιερείς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, συγγραφέας βιβλίων, τηλεοπτικός παρουσιαστής και ντοκιμαντέρ: με σύζυγο, έναν γιο και έναν πολύ ηλικιωμένο πατέρα, του επιβλήθηκε αναστολή από τα ιερατικά του καθήκοντα στις 13 Ιανουαρίου από το εκκλησιαστικό δικαστήριο του Πατριαρχείου Μόσχας, επειδή δεν συμμορφώθηκε με την προσευχή για τη νίκη των ρωσικών στρατευμάτων και αντίθετα ζήτησε ειρήνη.
Η ενορία της Αγίας Τριάδας στο Τσόχλι, μια αρχαία ουκρανική γειτονιά στο κέντρο της Μόσχας, του αφαιρέθηκε μετά από δεκαετίες και ανατέθηκε στον ιερέα Αντρέι Τκάτσεφ, δημοφιλή τηλεοπτικό παρουσιαστή στο κανάλι Zarigrad του Πούτιν.
Η εκδίωξη του Ουμίνσκι από τη Ρωσική Εκκλησία έχει γίνει αντικείμενο προσφυγών τις τελευταίες ημέρες και έχει αναφερθεί σε μεγάλες διεθνείς εφημερίδες, συμπεριλαμβανομένου του «Il Foglio» (ένα ωραίο άρθρο του Αντριάνο Σόφρι).
Αυτή είναι η πρώτη συνέντευξη για το θέμα («και θα είναι και η μόνη», διευκρινίζει).
Πάτερ Αλέξιε, ποια είναι η ιερατική σας πορεία;
Χειροτονήθηκα ιερέας στις 9 Σεπτεμβρίου 1990.
Υπάρχει κάποια αξιοσημείωτη λεπτομέρεια για την ημέρα της χειροτονίας σας;
Ναι, χειροτονήθηκα την ίδια μέρα που ο πατέρας Αλέξανδρος Μεν, ένας ιεραπόστολος, ένας άνθρωπος με πολιτισμό, πολύ ανοιχτόμυαλος, αφοσιωμένος στην επανέναρξη της δραστηριότητας της Εκκλησίας στην «ΕΣΣΔ», δολοφονήθηκε με τσεκουριές στο Ζάγκορσκ. Ναι, υπήρχε ακόμα η Σοβιετική Ένωση εκείνη την εποχή.
Έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια. Τι έχει αλλάξει από την εποχή της ΕΣΣΔ;
Αυτά ήταν τα χρόνια του «νέου βαπτίσματος» της Ρωσίας. Την εποχή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ η Εκκλησία είχε λάβει ελευθερία λατρείας και τη δυνατότητα να διδάσκει στους ενορίτες της την πίστη, τη δυνατότητα να τελούν τη λειτουργία χωρίς περιορισμούς, όχι μόνο σε εκκλησίες, αλλά και σε χώρους όπως οι φυλακές, τη δυνατότητα να ανοίξουν ιδιωτικά σχολεία με θρησκευτικό προσανατολισμό, στα οποία έχω διδάξει και εγώ όλα αυτά τα χρόνια. Εκείνα τα χρόνια είχαν ανοίξει και αναστηλωθεί χιλιάδες αρχαίες και ιστορικές εκκλησίες, χτίστηκαν και νέες εκκλησίες. Και εκείνα τα χρόνια άρχισαν να αναπτύσσονται οι σχέσεις Εκκλησίας και κράτους.
Οι σχέσεις κράτους-εκκλησίας είναι κεντρικό σημείο.
Αυτές οι σχέσεις με το κράτος αντιπροσώπευαν μια νέα πραγματικότητα για τη Ρωσική Εκκλησία, επειδή η Εκκλησία δεν είχε την εμπειρία της ελευθερίας. Στα χρόνια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, η Εκκλησία ήταν υποταγμένη στην αυτοκρατορία και κατά τα σοβιετικά χρόνια δεχόταν πιέσεις από το κράτος, την KGB και όλες τις ειδικές υπηρεσίες και ήταν περιορισμένη στις κινήσεις της. Τώρα, επιτέλους, είχαμε την ελπίδα της αναγέννησης της Εκκλησίας. Στα πρώτα χρόνια της «Περεστρόικα» το κράτος ήταν σχεδόν αδιάφορο για την Εκκλησία, αλλά αντίθετα η Εκκλησία ήταν πολύ ενεργή αναζητώντας τη δυνατότητα οικοδόμησης αυτής της σχέσης με το κράτος, γιατί το χρειαζόταν για να ξεκινήσει τις δραστηριότητές της σε όλες τις πτυχές της ζωής. της κοινωνίας. Σταδιακά, η μελέτη έκανε την Εκκλησία να κατανοήσει τις συνθήκες της με αντάλλαγμα αυτή τη σχέση.
Λοιπόν, ας πάμε μπροστά 30 χρόνια.
Σήμερα η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει λάβει σχεδόν τα πάντα: τη δυνατότητα να χτίζει εκκλησίες, να μπαίνει σε πανεπιστήμια παρά τις διαμαρτυρίες των καθηγητών, να επικοινωνεί με το στρατό, να επικοινωνεί με κρατούμενους, να διαμαρτύρεται για τις αμβλώσεις και να εκφράζεται για ηθικά ζητήματα. Απέκτησε και βήμα στη Βουλή και ο πατριάρχης μπορεί να μιλήσει σε βουλευτές και στην κυβέρνηση. Ο πατριάρχης πιστεύει ότι όλα αυτά είναι προς τιμήν, δόξα και νίκη του. Ήταν το όνειρο του δασκάλου και πνευματικού καθοδηγητή του πατριάρχη – ήταν ο Μητροπολίτης Νικόδημος– που στη σοβιετική περίοδο έλεγε ότι….
Ζει ακόμα ο Νικόδημος;
Όχι, ο Μητροπολίτης Νικοδήμος πέθανε το 1978 στη Ρώμη, όταν πήγε στην κηδεία του Πάπα Παύλου ΣΤ’ και για να αποτίσει φόρο τιμής στον νεοεκλεγέντα Πάπα Ιωάννη Παύλο Α’. Και ο Νικόδημος είπε ότι στο μέλλον το συνέδριο του Πεύς, του κομμουνιστικού κόμματος, θα ξεκινούσε με την προσευχή «Πάτερ ημών». Λοιπόν, τώρα αυτό ακριβώς συμβαίνει. Νομίζω ότι ο Ιησούς Χριστός μας έδωσε αυτά τα 30 χρόνια όχι για να χτίσουμε αυτή την προνομιακή σχέση με το κράτος, αλλά για την αποστολή του Χριστιανισμού, για το κήρυγμα του Ευαγγελίου, γιατί ο πρώην σοβιετικός λαός είναι χειρότερος από τους ειδωλολάτρες, δεν ήξερε τίποτα για τον Θεό. Τον δέκατο ένατο αιώνα, ο μεγάλος μας συγγραφέας Νικολάι Λέσκοφ έγραψε το «Soborjane, ο Κλήρος του Καθεδρικού Ναού» (στο οποίο, όπως και εγώ, ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είχε εκδιωχθεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία), και ο Λεσκώφ είχε αυτή τη διαίσθηση: «Η Ρωσία – έγραψε – είναι βαπτισμένη αλλά δεν ευαγγελίζεται». Ακόμα και σήμερα, όπως το 1872, εμείς οι Ρώσοι είμαστε όλοι Ορθόδοξοι, αλλά δεν είμαστε χριστιανοί. Περισσότερο από το 70% των Ρώσων αυτοπροσδιορίζονται ως χριστιανοί, αλλά φέτος τη Λειτουργία των Χριστουγέννων παρακολούθησε λιγότερο από το 1% του πληθυσμού.
Πόσα άτομα παρευρίσκονται στη Λειτουργία που τελείτε;
Συνήθως 250 ή 300 άτομα τις Κυριακές και σε εορτές όπως το Πάσχα και τα Χριστούγεννα περισσότεροι από 700 πιστοί. Η ενορία της Αγίας Τριάδας Χοχλής κατάφερε να γίνει χριστιανική κοινότητα χάρη στη δέσμευση όχι μόνο δική μου, αλλά και όλων των ιερέων που εργάζονται στην εκκλησία. Πρώτα απ’ όλα οι ενορίτες μου ήθελαν να ακολουθήσουν τον Χριστό και τους ευαγγελικούς λόγους και μαζί με τους ενορίτες πετύχαμε πολλά χρήσιμα πράγματα, όπως βοήθεια στους φτωχούς, φιλοξενία αστέγων, το κοινωνικό κυλικείο, το εξομολογητικό σχολείο, στο οποίο ήμουν πνευματικός διευθυντής. Πριν από οκτώ χρόνια γεννήθηκε ο πρώτος ξενώνας για άρρωστα παιδιά από ανίατη νόσο, ένα μοντέλο που είναι πλέον διαδεδομένο σε όλη τη Μόσχα. Αντίθετα, η Εκκλησία ήθελε αυτές τις υπηρεσίες να παρέχονται από το Κράτος υπό την καθοδήγηση της Εκκλησίας.
Σε αντάλλαγμα για την προνομιακή σχέση τι ζήτησε η Πολιτεία από το Πατριαρχείο;
Σε αντάλλαγμα, το κράτος ήθελε η Εκκλησία να το στηρίξει στη μετάδοση της ιδεολογίας. Το είδαμε όταν, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι δύο Ορθόδοξες Εκκλησίες διασπάστηκαν λόγω αντιτιθέμενων εθνικισμών και το ουκρανικό κράτος, αντικατοπτρίζοντας τη Ρωσία, μετέτρεψε την Ουκρανική Εκκλησία σε ιδεολογικό της στέλεχος. Όταν η εκκλησιαστική εξουσία θέλει να έχει προστάτη το Κράτος, τότε η θρησκεία γίνεται ιδεολογία. Πριν από τριάντα χρόνια υπήρχαν πολλοί φτωχοί άνθρωποι, πολλοί άνεργοι, η κρίση των μετασοβιετικών δημοκρατιών, ο πόλεμος στην Τσετσενία, πολύ έντονες ανισότητες μεταξύ πλουσίων και φτωχών. αλλά η Εκκλησία δεν είπε τίποτα για όλα αυτά γιατί φιλοδοξούσε την προστασία του Κράτους. Αντίθετα, ήθελα να προσπαθήσω να δώσω στους ανθρώπους μια ιδέα για τη μητρική τους θρησκεία, τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Έπρεπε να διδάξω στους Ρώσους τα λόγια του Θεού, όπως φιλανθρωπία, έλεος, καλοσύνη, πώς να συμπεριφέρονται με τους άλλους. Στη θέση του Χριστού σήμερα υπάρχει ιδεολογία. Αυτή είναι η νέα θρησκεία: ο πατριωτισμός.
Ας μιλήσουμε για ειρήνη. Η Εκκλησία προσεύχεται για ειρήνη, αλλά το Ευαγγέλιο μιλάει και για πόλεμο.
Το Ευαγγέλιο λέει: «όποιος παίρνει το ξίφος θα χαθεί από το σπαθί», αλλά μετά λέει: «μακάριοι οι ειρηνοποιοί». Το Ευαγγέλιο αναγνωρίζει ότι ο πόλεμος είναι μέρος του κόσμου μας και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο στη λειτουργία, προσευχόμαστε πάντα για την ειρήνη. Στην αρχή της λειτουργίας έχουμε το Κύριε, προσευχόμαστε στον Κύριό μας εν ειρήνη, η λέξη ειρήνη επαναλαμβάνεται τέσσερις φορές σε αυτή τη «συλλογή» και όλη η λειτουργία είναι γεμάτη προσευχές για ειρήνη στον κόσμο.
Αλλά οι ιερείς πάντα υποστήριζαν τους στρατούς μας.
Ναι, η Εκκλησία πάντα ευλογούσε πολέμους και στρατιώτες. Όμως σήμερα έχουμε την ευκαιρία να είμαστε ελεύθεροι στο Κράτος και να είμαστε πιστοί στο Ευαγγέλιο. Πρέπει να ακολουθούμε το Ευαγγέλιο και όχι τα κακά παραδείγματα της ιστορίας. Θυμάμαι ότι κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ένας Ρώσος στρατιωτικός ιερέας είδε τις βόμβες να πέφτουν από τα φτερά των γερμανικών αεροπλάνων με το σύμβολο του σταυρού και διακήρυξε ότι πρέπει να προσευχόμαστε ενάντια στον πόλεμο, για την ειρήνη. Για μένα, το άχυρο που έσπασε την πλάτη της καμήλας ήταν το περασμένο φθινόπωρο, σε ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής εκπομπής «Ζωντανό καρφί», στο οποίο ήμουν καλεσμένος στο στούντιο. Μιλούσαμε για τότε που τέλεσα την κηδεία του Γκορμπατσόφ και ο οικοδεσπότης, ο δημοσιογράφος Αλεξέι Αλεξέιεβιτς Βενέδικτοφ, είχε διαβάσει στην εκπομπή ένα γράμμα μιας γυναίκας από το Μαγνητογκόρσκ. Η ίδια έγραψε: «Δεν μπορώ να πάω στην εκκλησία γιατί δεν αντέχω όταν η Εκκλησία προσεύχεται για τη νίκη και για τον πόλεμο». Μιλάω για όλους τους πολέμους, το Ισραήλ, τη Συρία, την Αρμενία εναντίον του Αζερμπαϊτζάν. Η αποστολή της Εκκλησίας είναι να προσεύχεται για την ειρήνη και να κάνει τα πάντα ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να λύσει προβλήματα με εργαλεία ειρήνης. Αντίθετα με τον Πατριάρχη Κύριλλο, ο Πατριάρχης Αλεξέι την εποχή των δύο πολέμων στην Τσετσενία, πάντα καλούσε για διάλογο, για ειρήνη και έκανε εκκλήσεις στην κυβέρνηση. Κάθε Κυριακή λοιπόν έκανα και λιτανεία για ειρήνη, όπως μου ζητούσαν οι ενορίτες.
Σας έχει ζητήσει ποτέ το πατριαρχείο να συμμορφωθείτε;
Δεν μου ζητήθηκε ποτέ άμεσα, αλλά οι εκπομπές της φονταμενταλιστικής TV Zarigrad…
Zarigrad TV;
Η πόλη του Τσάρου, του αυτοκράτορα, δηλαδή η Κωνσταντινούπολη. Στις εκπομπές του με όριζαν ως φιλελεύθερο παπά, εχθρό της ορθοδοξίας, εχθρό της πατρίδας.
Ποιος είναι ο ιερεάς που σας αντικατέστησε;
Ο Τχάτσοφ, είμαστε εντελώς διαφορετικοί. Ο Ουκρανός από το Λιέφ, μετά το Κίεβο, μετά το Μεϊντάν, κατέφυγε στη Ρωσία, όπου έγινε πυλώνας του φονταμενταλισμού. Τώρα του έδωσαν την ενορία της συνοικίας Τσόχλι, εκεί που κατοικούσαν στο παρελθόν Ουκρανοί.
Πώς αναγνωρίζετε έναν φιλελεύθερο ιερέα; Από το κοστούμι του κληρικού ή τον λευκό γιακά όπως οι καθολικοί ιερείς;
Όχι, από τα λόγια. Πριν γίνει Πατριάρχης Μόσχας, ο Κύριλλος φορούσε επίσης λευκό γιακά και κάποιοι τον συγκαταλέγουν στους φιλελεύθερους επισκόπους.
Αναστολή από την ιερατική διακονία. Τι θα κάνει τώρα ο Ουμίνσκι;
Παραμένω χριστιανός και παραμένω ιερέας. Δεν μπορώ να τελώ τη λειτουργία ή τα μυστήρια στις ρωσικές ορθόδοξες εκκλησίες, αλλά η αποστολική και ευαγγελική μου αποστολή συνεχίζεται και θα κάνω τα πάντα για να συνεχίσω την ιερατική μου κλήση. Χιλιάδες άνθρωποι μου δίνουν αγάπη, υποστήριξη, καρδιά, άτομα που δεν έχω γνωρίσει, όπως οι Ρώσοι φυλακισμένοι, στους οποίους αφιέρωνα μια ομιλία κάθε Κυριακή, ή οι μοναχές ενός μοναστηριού των Καρμελιτών στην Ιταλία, μου γράφουν και με ευχαριστούν για τα βιβλία, για τα κηρύγματα ή για τον προσηλυτισμό στον Χριστιανισμό . Είμαι ευγνώμων στον Θεό για αυτά τα χρόνια στα οποία μπόρεσα να εκτελώ την ιερατική μου διακονία. Δεν κρίνω. Δεν έχω καμία δυσαρέσκεια ενάντια σε αυτούς που σήμερα επικροτούν την ποινή του εκκλησιαστικού δικαστηρίου που με τιμώρησε με αναστολή. Είμαι ήρεμος, είναι μια περίεργη αίσθηση: νιώθω σαν να είμαι στην κοιλιά της μητέρας μου.
Επιμέλεια: Ιερά Μητρόπολις Ιταλίας
