Η Κυριακή της Ορθοδοξίας στο Φανάρι
Με κάθε ιεροπρέπεια και σύμφωνα με την από αιώνων διαμορφωμένη παράδοση εορτάσθηκε σήμερα, 24 Μαρτίου 2024, στην Ιερά Καθέδρα της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, η Κυριακή της Ορθοδοξίας.
Της Θείας Λειτουργίας προεξήρχε η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, συμπαραστατούμενος από τους Σεβ. Ιεράρχες Βιζύης κ. Αθηναγόρα, Ανέων κ. Μακάριο, Λαοδικείας κ. Θεοδώρητο, Κρήτης κ. Ευγένιο, Κορέας κ. Αμβρόσιο, Αυστρίας κ. Αρσένιο, Νέας Ιερσέης κ. Απόστολο, Σύμης κ. Χρυσόστομο, Σικάγου κ. Ναθαναήλ, Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομο, Ιρλανδίας κ. Ιάκωβο, και Σελευκείας κ. Θεόδωρο. Κατά τη διάρκειά της τελέστηκε η εις Διάκονον χειροτονία του Ουκρανικής καταγωγής υποδιακόνου Ελλογ. κ. Βασιλείου Pokhylets.
Τον πανηγυρικό της εορτής κήρυξε ο Σεβ. Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ.
Εκκλησιάστηκαν Ιεράρχες του Οικουμενικού Θρόνου, κληρικοί, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, με επί κεφαλής τον Άρχοντα Διδάσκαλο του Γένους Εντιμολ. κ. Κωνσταντίνο Δεληκωσταντή, Γενικό Γραμματέα της Αδελφότητός τους “Παναγία η Παμμακάριστος”, οι Εξοχ. Πρέσβυς κ. Κωνσταντίνος Κούτρας, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, και Πρέσβυς (ε.τ.) κ. Δημήτριος Ράλλης, Αναπληρωτής Γενικός Γραμματεύς του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου, συγγενείς του νέου διακόνου, εκπαιδευτικοί και μαθητές των ομογενειακών σχολείων, και πλήθος πιστών από την Πόλη και από το εξωτερικό.
Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης, με τους συλλειτουργούντες Αρχιερείς, τέλεσαν το καθιερωμένο Τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών όλων «των υπέρ της Ορθοδόξου ημών πίστεως αγωνισαμένων και τελειωθέντων εν αυτή».
Ακολούθησε η λιτανευτική πομπή των Ιερών Εικόνων, στον αυλόγυρο του Πατριαρχείου, κατά την οποία ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλόγησε τους πιστούς από τον εξώστη του Πατριαρχικού Οίκου.
Αμέσως μετά, στην Αίθουσα του Θρόνου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης απηύθυνε πατρικούς λόγους οικοδομής και νουθεσιών προς τον νεοχειροτονηθέντα Διάκονο κ. Βασίλειο, ο οποίος θα διακονήσει στην Ι. Μητρόπολη Κορέας. Επίσης, αναφέρθηκε και στη σκληρή δοκιμασία που υφίσταται τα τελευταία δύο χρόνια η πατρίδα του νέου κληρικού, η μαρτυρική Ουκρανία, ευχόμενος να επικρατήσει η δίκαιη ειρήνη στην περιοχή και προτρέποντας τον Ιερολ. Διάκονο κ. Βασίλειο να αναδεικνύεται καθημερινώς άνθρωπος και κήρυκας της ειρήνης.
Στην αντιφώνησή του, ο Ιερολ. Διάκονος κ. Βασίλειος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη και την απόλυτη αφοσίωσή του προς τη Μητέρα Εκκλησία, τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη και τον Ποιμενάρχη του Σεβ. Μητροπολίτη Κορέας κ. Αμβρόσιο.
Ακολουθεί η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου:
Ιερολογιώτατε διάκονε κ. Βασίλειε,
Εν εορτίω χαρά και κατανυκτική ατμοσφαίρα, ετελέσαμεν εις τον ολόφωτον πάνσεπτον Πατριαρχικόν Ναόν του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου την χειροτονίαν σου. Είναι μεγάλη ευλογία διά σε να ανήκης εις τον ιερόν κλήρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου και μάλιστα να διακονήσης εις την Εξαρχίαν της Ιαπωνίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κορέας, όπου θα κληθής να εκπροσωπήσης, λόγω και έργω, το πνεύμα, το ήθος και τας παραδόσεις της Μεγάλης Εκκλησίας.
Είσαι απόφοιτος της Θεολογικής Ακαδημίας της Οδησσού και κάτοχος τίτλου Master του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, συνεχίζεις δε τας θεολογικάς σου σπουδάς ως υποψήφιος διδάκτωρ, με επιβλέποντα καθηγητήν τον Ιερώτατον Μητροπολίτην Αρκαλοχωρίου κύριον Ανδρέαν. Σε συγχαίρομεν διά την αγάπην σου προς την θεολογίαν. Η καλή θεολογική κατάρτισις είναι απαραίτητον στήριγμα εις την ζωήν του κληρικού, εμπνέει, διευρύνει και διευκολύνει την αγίαν αποστολήν και το διακονικόν του έργον. Η διακονία είναι λέξις ιερά, η οποία παραπέμπει εις τον πρώτον Διάκονον του ανθρώπου και του κόσμου, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, τον ελευθερώσαντα ημάς «εκ της δουλείας του αλλοτρίου», τον ειπόντα εις τους δώδεκα Αυτού μαθητάς: «ει τις θέλει πρώτος είναι, έσται πάντων έσχατος και πάντων διάκονος»(Μαρκ. θ΄, 35).
Κατάγεσαι από την μαρτυρικήν Ουκρανίαν, η οποία υφίσταται από τον Φεβρουάριον του έτους 2022 την σκαιάν και άδικον επίθεσιν και εισβολήν της Ρωσσίας, με τας καταστροφικάς συνέπειας των. Η Μετριότης ημών κατεδίκασε και εστιγμάτισεν επανειλημμένως την ωμήν αυτήν παραβίασιν της ανεξαρτησίας ενός κυριάρχου κράτους και την ασύλληπτον βίαν, προσεύχεται δε και αγωνίζεται διά την επικράτησιν δικαίας ειρήνης εις την περιοχήν. Εσύ, με εμπειρίαν της βίας και της αδικίας κατά του λαού σου, οφείλεις να αναδεικνύεσαι καθ᾽ ημέραν άνθρωπος της ειρήνης, κήρυξ της πάντα νούν υπερεχούσης άνωθεν ειρήνης και ασυμβίβαστος υπερασπιστής των προεκτάσεων και συνεπειών της διά την ειρήνην του κόσμου.
Ο λειτουργός του υψίστου δεν ανήκει εις τον εαυτόν του, αλλά εις τον Χριστόν και εις την Εκκλησίαν. Ο καλός κληρικός είναι πάντοτε διακονικός, ευαίσθητος διά τον ανθρώπινον πόνον, ουδέποτε νωθρός ή απαισιόδοξος. Να είσαι απαιτητικός προς τον εαυτόν σου. Να κηρύττης την Αλήθειαν και να δίδης την έμπρακτον μαρτυρίαν περί της Αληθείας του Χριστού, ότι «ουκ έστιν εν άλλω ουδενί η σωτηρία˙ ουδέ γαρ όνομά εστιν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δεί σωθήναι ημάς» (Πραξ. δ´, 12). Η μόρφωσίς σου, η σεμνότης και ο ένθεος ζήλος σου, η καταγωγή σου από λευιτικήν οικογένειαν, εγγυώνται εύκαρπον και θεάρεστον εκκλησιαστικήν διακονίαν.
Εις την Ιαπωνίαν θα διακονήσης τας πνευματικάς, ποιμαντικάς και λειτουργικάς ανάγκας ενός πολυεθνικού ποιμνίου σλαβοφώνων, αγγλοφώνων, ελληνοφώνων και άλλων Ορθοδόξων πιστών, συμφώνως προς την οικουμενικήν και υπερεθνικήν αποστολήν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εις την εκκλησιαστικήν δικαιοδοσίαν του οποίου ανήκει η Άπω Ανατολή. Η εκκλησιαστική σου αποστολή θα εκτυλίσσεται εντός ενός πολιτισμικού περιβάλλοντος με ιδιαιτερότητας και απαιτήσεις, αλλά και με πολλάς ευκαιρίας διά μαρτυρίαν και προσφοράν. Θα βιώνης καθ’ ημέραν έντονον την παρουσίαν του διαφορετικού και θα ασκήσαι, του Θεού συνεργούντος, εις την δημιουργικήν συνάντησιν με αυτό. Η μαρτυρία της Ορθοδόξου πίστεως, της αγάπης και της ελπίδος θα δίδεται ενώπιον του ιαπωνικού λαού. Πρέπει να πράττης τούτο με διάκρισιν, λεπτότητα, ενσυναίσθησιν και ανοικτοσύνην, με σεβασμόν των προσωπικών χαρακτηριστικών. Δεν υπάρχει αφηρημένη και απρόσωπος Ποιμαντική. Θα συνυπάρχης με ανθρώπους με διαφορετικήν θρησκευτικήν και πολιτισμικήν ταυτότητα. Με την στάσιν σου και την συμπεριφοράν σου πρέπει να αναδεικνύης την αλήθειαν της πίστεώς μας, την παγκοσμιότητα της εν Χριστώ σωτηρίας και την δύναμιν της χριστιανικής αγάπης, η οποία αφ’ ενός μεν δεν γνωρίζει όρους και όρια, αφ’ ετέρου δε είναι πάντοτε συγκεκριμένη και προσωποκεντρική μέριμνα και στοργή.
Πνευματικός καθοδηγητής και πρότυπόν σου θα είναι ο κυριάρχης Επίσκοπος και Μητροπολίτης σου, ο Ιερώτατος αδελφός άγιος Κορέας, ο οποίος θα σε χειροτονήση, ως κρίνει, εις πρεσβύτερον. Από εκείνον θα διδαχθής ότι η διακονία του λαού του Θεού γνωρίζεται πάντοτε «ως θυσία, και ουδέποτε ως άνεσις». Επίσης θα μάθης ότι τίποτε δεν είναι ιδικόν μας επίτευγμα, αλλά τα έργα μας είναι δωρεά της χάριτος του Θεού, ότι κατορθούμεν τα πάντα «διά του αγαπήσαντος ημάς» (Ρωμ. η´, 37).
Ιερολογιώτατε και αγαπητέ διάκονε κ. Βασίλειε,
Από την πανέορτον Κυριακήν της Ορθοδοξίας και το πάνσεπτον Κέντρον της Ορθοδοξίας ξεκινά η πορεία σου μέσα εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν ως διακόνου της Τραπέζης της Αγίας και των τραπεζών, χάριτι του Μεγάλου Θεού, τη θεραπευούση πάντα τα ασθενή και αναπληρούση τα ελλείποντα. Σε συνοδεύουν αι ευχαί του Πατριάρχου σου, του Ιερωτάτου Μητροπολίτου σου και Εξάρχου Ιαπωνίας κ. Αμβροσίου, του αγίου Πισιδίας, ο οποίος σε συνέστησεν εις τον Άγιον Κορέας, των Συνοδικών Παρέδρων και των λοιπών μελών της Ιεραρχίας του Θρόνου, πάντων των μελών της Πατριαρχικής Αυλής, της ευλαβεστάτης συζύγου σου Arina, η οποία προ δύο εβδομάδων σου εχάρισε το πρώτον σας τέκνον, καθώς και όλων των συμπροσευχηθέντων εις την Θείαν Λειτουργίαν και των παρόντων εις την σύναξιν ταύτην.
Ο Θεός της αγάπης να ευλογή την διακονίαν σου!
Άξιος!
Οικουμενικός Πατριάρχης: Το Φανάρι είναι τόπος διακονίας, διαλόγου και καλής μαρτυρίας, πνευματικού πολιτισμού, διαφυλάξεως και καλλιεργείας των πατρώων παραδόσεων
Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χοροστάτησε το Σάββατο, 23 Μαρτίου 2024, στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, κατά τον Μ. Εσπερινό για την εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας.
Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Σεβ. Συνοδικοί Αρχιερείς, καθώς και άλλοι Ιεράρχες του Θρόνου, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Μ.τ.Χ.Ε., ο Εντιμ. κ. Σπυρίδων Κυριάκης, μέλος της Βουλής των Ελλήνων, Εκπαιδευτικοί και μαθητές από το Αμερικανικό Κολλέγιο της Ελλάδος και από το 2ο Γενικό Λύκειο Πυλαίας, μέλη από την ακαδημία παίδων ΑΕΚ Καβάλας, και πλήθος άλλων πιστών από την Πόλη και το εξωτερικό.
Απευθυνόμενος στο πυκνό εκκλησίασμα, μετά το πέρας του Εσπερινού, ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στον αυριανό εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας, ημέρας κατά την οποία, όπως είπε, “διατρανώνουμε όλοι οι πιστοί τη δέσμευσή μας να διαφυλάξουμε αλώβητη και ακέραια «την πίστιν των Αποστόλων, την πίστιν των Πατέρων, την πίστιν των Ορθοδόξων», που στήριξε και στηρίζει την οικουμένη”. Στο πλαίσιο αυτό υπογράμμισε την κεντρική θέση των σεπτών εικόνων στη ζωή της Εκκλησίας μας, τονίζοντας ότι αυτό δεν αποτελεί μια απλή διάσταση της ορθόδοξης ευσέβειας, αλλά ανήκει στον πυρήνα της ταυτότητάς μας.
“Η ορθόδοξη εικόνα είναι μία εναλλακτική πρόταση ζωής, παιδείας και ελευθερίας απέναντι σε όσα διακηρύσσονται για τον άνθρωπο σήμερα, απέναντι στον εαυτοκεντρισμό, στην ασύδοτη ελευθερία και τον δικαιωματισμό, στην εγκλωβισμένη στα γεώδη ζωή, χωρίς ελπίδα αιωνιότητος. Μας διδάσκει τον αυθεντικό τρόπο σχέσης με τον Θεό, με τον συνάνθρωπο και με ολόκληρη τη δημιουργία. Η Εκκλησία προσφέρει στον άνθρωπο αυτόν τον τρόπο του βίου και τον υψηλό προορισμό και υπενθυμίζει τους κινδύνους για την ανθρώπινη ύπαρξη, οι οποίοι συνδέονται με τις συρρικνωτικές θεωρήσεις της”.
Αναφερόμενος στη σύγχρονη παιδεία, ο Πατριάρχης, επεσήμανε ότι αυτή, δυστυχώς, παραμελεί την πνευματική φύση του ανθρώπου, ενώ διογκώνει το εγώ του και τις ιδιωτικές επιθυμίες του. Με την έννοια αυτή, συνέχισε, το λεγόμενο «σχολείο των ευτυχισμένων παιδιών» μάλλον δεν προετοιμάζει τη νέα γενιά για την ευτυχία, αλλά για μια αδιέξοδη δουλεία στις εξ ορισμού ακόρεστες ανάγκες του ανθρώπου.
“Το μέλλον ανήκει σε μία παιδεία, η οποία καλλιεργεί αυτή τη διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, που βγάζει τον άνθρωπο από τους λαβυρίνθους της κλειστής αυτοπραγμάτωσης και της αδιαφορίας για τον συνάνθρωπο. Στον πυρήνα αυτής της ιδέας της παιδείας βρίσκεται το χριστιανικό ήθος, όχι μόνον επειδή σε αυτό είναι ριζωμένα υψηλά ανθρωπιστικά ιδεώδη, -ακόμη και στην εκκοσμικευμένη τους εκδοχή-, αλλά επειδή προωθεί την ελευθερία, την κοινωνικότητα και την υπευθυνότητα του ανθρώπου. Όσοι συνδέουν τη χριστιανική ζωή με κλειστότητα και αδιαφορία για τον πολιτισμό πλανώνται πλάνην οικτράν.
Απευθυνόμαστε προς όλους σας και υπενθυμίζουμε ότι στην παράδοσή μας δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές για την αντιμετώπιση των υπαρξιακών ερωτημάτων. Υπάρχουν οι βασικές αρχές και τα θεμελιώδη θεολογικά κριτήρια, ενταγμένα στη ζωή της Εκκλησίας, στη ζωντανή παράδοση βιωμένης αληθείας, ελευθερίας και αδελφοσύνης, η οποία είναι πρόταση αυθεντικής ζωής, πολιτισμού του προσώπου και της αλληλεγγύης, όπου πίστη και αγάπη είναι οι «μεγάλες δυνάμεις» στη ζωή μας, δώρο του ουρανού, θεία ευλογία.”
Ο Παναγιώτατος, υπενθύμισε προς τους προσκυνητές, ότι το Φανάρι είναι τόπος διακονίας, διαλόγου και καλής μαρτυρίας, πνευματικού πολιτισμού, διαφυλάξεως και καλλιεργείας των πατρώων παραδόσεων.
“Είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν οι νέοι και οι νέες μας την καταλυτική προσφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Γένος και τον κεντρικό ρόλο του στη διάσωση της ταυτότητός μας, τη σημασία του για την πορεία μας προς το μέλλον, καθώς και την πανορθόδοξη, παγχριστιανική και πανανθρώπινη αποστολή του. Δεν επαρκούν η τεχνολογική εγγραμματοσύνη, η επιστημονική γνώση, η οικονομική πρόοδος και οι σύγχρονες ιδέες για τη συγκρότηση και διάσωση της ιδιοπροσωπίας μας, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται ο πνευματικός πολιτισμός μας, με σύμβολο την Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία.”
Ακολούθως ο Παναγιώτατος απένειμε το οφφίκιο του Άρχοντος Ορφανοτρόφου της Μ.τ.Χ.Ε. στον Εντιμολ. κ. Παντελεήμονα Μπούμπουρα, Επιχειρηματία, από την Λήμνο, ο οποίος δραστηριοποιείται επαγγελματικώς και στην σκληρά δοκιμαζόμενη από τον πόλεμο Ουκρανία.
Στην ομιλία του ο Παναγιώτατος επισήμανε ότι στο πρόσωπο του νέου Άρχοντος, “η Μεγάλη Εκκλησία, ο ύπατος θεσμός του Γένους και της Ορθοδοξίας, ο οποίος φυλάσσει ανυστάκτως εις την Πόλιν των Πόλεων και εις την οικουμένην τας πατρώας παραδόσεις και την αλήθειαν της πίστεως εις Χριστόν, της ου ζητούσης τα εαυτής αγάπης και της ου καταισχυνούσης ελπίδος, αποκτά ένα νέον Ορφανοτρόφον, συνεργάτην και αρωγόν πολύτιμον εις την καλήν μαρτυρίαν εν τω κόσμω και εις το κοινωνικόν έργον της”.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Παναγιώτατος στην πολυδιάστατη κοινωφελή προσφορά του νέου Οφφικιαλίου της Μ.τ.Χ.Ε.
“Γνωρίζομεν, αγαπητέ Άρχων, την φιλάνθρωπον διάθεσιν, την κοινωνικήν σας ευαισθησίαν και τας πολλάς και σπουδαίας κοινωφελείς δραστηριότητάς σας. Μεριμνάτε διά τους εν περιστάσεσιν αδελφούς, κατ’ εξοχήν δε, κατά τα δύο τελευταία έτη, διά τον σκληρώς δοκιμαζόμενον γενναίον και ευσεβή Ουκρανικόν λαόν. Η έμπρακτος αυτή συμπαράστασις και αγάπη αποκαλύπτει μεγαλείον ψυχής, που πάντοτε υπερβαίνει το ανθρώπινον μέτρον. Έχετε επίσης πηγαίαν και ανεξίτηλον αγάπην διά την γενέτειράν σας, την αιγαιοπελαγιτικήν και μυροβόλον νήσον Λήμνον, την ανάπτυξιν της οποίας προθύμως στηρίζετε. Δεν ελησμονήσατε την καταγωγήν σας και τας ρίζας σας, τον πατρώον πολιτισμόν και τας αξίας του, εν πλήρει επιγνώσει ότι, όταν ο άνθρωπος αποκοπή από τας ρίζας του συρρικνώνεται η ύπαρξίς του, στενεύει ο ορίζων της ζωής του. Έχετε δυναμισμόν, αποφασιστικότητα, ισχυρόν αίσθημα ευθύνης, εμπιστοσύνην εις την βούλησιν του ανθρώπου και εις την πρόνοιαν του Θεού.
Χαιρόμεθα, διότι εις το πρόσωπόν σας συνεχίζεται η παράδοσις των φιλογενών λαικών, οι οποίοι, μετ᾽ ενθέου ζήλου και γενναιοδωρίας, ειργάσαντο πάμπολλα και τιμαλφή διά το Γένος και την Εκκλησίαν. Συμβάλλετε εις την ανέργερσιν, ανακαίνισιν και αποκατάστασιν ιερών ναών, στηρίζετε ευσεβοφρόνως το έργον ιερών Μητροπόλεων και ενοριών. Η Εκκλησία έχει ανάγκην ανθρώπων ως η Εντιμολογιότης σας. Δεν είναι διόλου τυχαίον ότι προ πενταετίας περίπου και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κύριος Ιερώνυμος σας ετίμησε διά την προαγωγήν των πνευματικών αξιών, την φιλανθρωπίαν, την αφοσίωσίν σας εις τα ιδανικά της καλοσύνης και διά την στήριξιν του έργου της Εκκλησίας.”
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης συνεχάρη εγκαρδίως τον νέο Άρχοντα Ορφανοτρόφο, και ευλόγησε τη σύζυγο αυτού Εριτιμ. κ. Θεοδώρα, και τα τρία τέκνα τους με τις οικογένειές τους. “Είμεθα βέβαιοι ότι θα φανήτε αντάξιος της εμπιστοσύνης του Πατριάρχου σας, ενισχυόμενος εκ της χάριτος την οποίαν ελάβετε κατά την χειροθεσίαν σας ενώπιον Θεού και ανθρώπων ως δωρεάν του Αγίου Πνεύματος. Καλείσθε να συνεχίσετε το θεάρεστον έργον σας ως μέλος πλέον της Αδελφότητος Οφφικιαλίων «Παναγία η Παμμακάριστος», εις την οποίαν εντάσσεσθε από της σήμερον. Απέναντί σας βλέπετε την περίπυστον και πανίερον εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου, της Προστάτιδος της Αδελφότητος, η οποία θα είναι και η ιδική σας προστάτις και των οικογενών σας”, πρόσθεσε.
Στην αντιφώνησή του ο Εντιμολ. κ. Παντελεήμων Μπούμπουρας, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον Παναγιώτατο για την ιδιαίτερη τιμή που επεφύλαξε προς το πρόσωπό του, και τον διαβεβαίωσε ότι θα υπερασπίζεται σθεναρά τα δίκαια της Μητρός Εκκλησίας.
