Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Τον πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου π. Μιλτιάδη Χρυσαυγή, κληρικό που διακονεί επί 70 χρόνια στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, τον γνώρισα στα μέσα της δεκαετίας του ’90 στην Πάτρα.
Την εποχή εκείνη επισκεπτόταν κατά διαστήματα την γενέτειρά του Πάτρα, κι έτσι είχα την χαρά να τον γνωρίσω και να συνεργαστώ μαζί του, καθώς κάναμε τηλεοπτικές εκπομπές στον Τηλεοπτικό Σταθμό της Μητροπόλεως Πατρών Λύχνος, όπου ήμουν τότε διευθυντής προγράμματος.
Σ’ εκείνες τις εκπομπές (η πρώτη στη σειρά «Προς Εκκλησιασμόν» πραγματοποιήθηκε το 1995) μιλήσαμε για την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, τους απόδημους Έλληνες της Ωκεανίας, για τους ιθαγενείς της Αυστραλίας, για την βυζαντινή μουσική, την οποία ο π. Μιλτιάδης δίδαξε στην Αυστραλία (μάλιστα ο Τάκης Καλογερόπουλος στο Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής, τον κατατάσσει στους ψάλτες της Διασποράς) και για πολλά άλλα.
Συχνές οι αναφορές μας στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας Ιεζεκιήλ, ο οποίος καταγόταν από την Πάτρα (και τον γνώρισα ως πρώην Κώου) και στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας Στυλιανό.
Ο π. Μιλτιάδης με είλκυσε από την πρώτη στιγμή με την αρχοντιά του και την απλότητά του, με την σοβαρότητά του και την καλοσύνη του. Σπάνια συναντάς τέτοιον κληρικό στην Ελλαδική πραγματικότητα, σκεπτόμουν. Διατηρούσαμε τακτική αλληλογραφία για αρκετά χρόνια.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι ο π. Μιλτιάδης Χρυσαυγής έδωσε στην Εκκλησία τον γιό του Ιωάννη, σήμερα Αρχιδιάκονο του Οικουμενικού Θρόνου και σπουδαίο θεολόγο του καιρού μας με προσήλωση στην Μητέρα Εκκλησία και σπάνιο ήθος.
Ο προσφάτως αγιοκαταταχθείς Γέροντας Γερβάσιος (Παρασκευόπουλος) της Πάτρας, υπήρξε γείτονας του π. Μιλτιάδη στην Πάτρα, κατηχητής του και εξομολόγος του στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής και του εμφύλιου που ακολούθησε.
Μετά την αγιοκατάταξη του, ο υπερενενηκοντούτης π. Μιλτιάδης, αειθαλής και δυναμικός, επισκέπτεται ενορίες της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας στο Σύδνεϊ και ομιλεί για τον βίο και την πολιτεία του, ενώ οι ψάλτες των ναών ψάλλουν το Απολυτίκιον και το Μεγαλυνάριο του Αγίου.
Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Μακάριος περιβάλλει τον π. Μιλτιάδη με ξεχωριστή τιμή και σεβασμό.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο π. Μιλτιάδης επιδίδεται και στην τέχνη της ζωγραφικής. Παραθέτουμε στη συνέχεια ζωγραφιές του με θέμα την Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως και τρόπο αφαιρετικό. Κάποιες από αυτές τις έκανε στη μνήμη των θυμάτων του περσινού καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία, στην περιοχή της Αντιόχειας.
Καρπός των μακρών συζητήσεών μας με τον π. Μιλτιάδη για την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, είναι και το ακόλουθο κείμενο για τους ιθαγενείς της Αυστραλίας, το οποίο είχε συντάξει, κατόπιν αιτήσεώς μου (μετά το Πάσχα του 2000) και το οποίο δημοσιεύουμε στη συνέχεια.
Από το κείμενο φαίνεται καθαρά η ευρύτητα πνεύματος του π. Μιλτιάδη και η εκκλησιολογική του συνείδηση.
Εύχομαι από καρδιάς στον π. Μιλτιάδη Χρυσαυγή, υγεία ακλόνητη εις έτη πολλά!
ΟΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ
Η Αυστραλία είναι μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Αποτελείται από 150 περίπου εθνικότητες και λαούς από όλο τον κόσμο. Μόνο; ασφαλώς όχι. Πριν πατήσουν το πόδι τους οι ξένοι λαοί, λένε ότι για 40 χιλιάδες χρόνια ζουν στην Αυστραλία οι ιθαγενείς (Aboriginals).
Αχανής ήπειρος η Αυστραλία, με μεγάλη έκταση ερήμου στα ενδότερα, και αρκετές πόλεις στα παράλια. Οι μεγάλες αποστάσεις και το τροπικό κλίμα δεν επέτρεπε τη συχνή επαφή και επικοινωνία των ιθαγενών, με αποτέλεσμα την δημιουργία εκατοντάδων φυλών με ιδιάζοντα χαρακτηριστικά στον τρόπο ζωής και ομιλίας. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν άνω των διακοσίων γλωσσών και διαλέκτων στους ιθαγενείς Αυστραλίας.
Οι ιθαγενείς είναι οι πρώτοι νόμιμοι κάτοικοι της Αυστραλίας. Οι Ευρωπαίοι εξερευνητές ανακάλυψαν την Αυστραλία μόλις τον 17ο αιώνα, ενώ οι πρώτοι Βρετανοί μετανάστες ήλθαν στο Σίδνευ το 1778.
Σε σύγκρουση των Ευρωπαίων μεταναστών με τους ιθαγενείς, οι πρώτοι διέπραξαν μεγάλο έγκλημα φονεύοντας αδιάκριτα τους δεύτερους. Μόλις το 1967 με δημοψήφισμα οι ιθαγενείς απέκτησαν ίσα δικαιώματα με τους λοιπούς Αυστραλούς πολίτες. Μόλις τώρα στο έτος 2000 η Κυβέρνηση της Αυστραλίας εκφράζει ένα συγγνώμη για το έγκλημα των πρώτων μεταναστών. Σήμερα υπάρχουν λιγότεροι από 200.000 ιθαγενείς σε ολόκληρη τη χώρα.
Πολλοί ιθαγενείς έγιναν χριστιανοί από την ιεραποστολική εργασία των χριστιανικών Εκκλησιών. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, με τα προβλήματα της προσαρμογής στη νέα ήπειρο, ασφαλώς δεν διέθετε την “πολυτέλεια” να εργασθεί για τη διάδοση του Ορθόδοξου φρονήματος στους ιθαγενείς. Όμως, κάποτε πρέπει να το κάνει, δηλαδή να κηρύξει το Ευαγγέλιον “πάση τη κτίσει” (Μαρκ.16, 15).
Μετά την εισαγωγή αυτή ας έλθουμε στο προκείμενον, στον τίτλο του άρθρου μας. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που ανέλαβε το περασμένο Πάσχα ο εκ των κληρικών της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας, Αιδεσιμολ. Μιλτιάδης Χρυσαυγής, πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου, ιερατικώς προϊστάμενος της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος και Ενορίας του Αγίου Γεωργίου Rose Bay, στο Σίδνευ Αυστραλίας. Ένας Έλληνας Ορθόδοξος κληρικός αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να πλησιάσει τους ιθαγενείς, να ζητήσει το κείμενο του Ευαγγελίου της Αναστάσεως, να το διαβάσει σε μια γλώσσα των ιθαγενών και να το ψάλλει μελωδικά στον Εσπερινό της Αγάπης στον Καθεδρικό μας Ναό, με την ευλογία του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ. Στυλιανού. Και όπως όλοι ακούνε το μήνυμα της Αναστάσεως στις τόσες άλλες γλώσσες, να το ακούσουν και σε μια γλώσσα του εγχώριου λαού, σε μια γλώσσα που για χιλιάδες χρόνια ακούγεται σε όλα τα βάθη και τα πλάτη της αχανούς χώρας της Αυστραλίας. Και τούτο προς τιμήν του ταλαιπωρημένου λαού των ιθαγενών, και προς δόξαν του Αγίου Θεού, του δημιουργού όλων των λαών, και των ιθαγενών Αυστραλίας.
κατά την επίσκεψή του στο κέντρο της Αυστραλίας,
κοντά στον μεγάλο ογκόλιθο Uluru.
Από την άποψη αυτή, η εν λόγω “πρωτοβουλία” αποτελεί τιμητική προσφορά προς τους ιθαγενείς της Αυστραλίας, στην ανατολή της τρίτης χιλιετίας από της κατά σάρκα γεννήσεως του Σωτήρος Χριστού και Λυτρωτού όλου του κόσμου. Ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Στυλιανός με χαρά και μεγάλο ενθουσιασμό εξέφρασε την ικανοποίησή του για την σκέψη και την ιδέα να συμπεριληφθεί και η γλώσσα των ιθαγενών στις άλλες γλώσσες που διαβάζεται το Ευαγγέλιο στον Εσπερινό της Αγάπης.
Έτσι την Κυριακή του Πάσχα (30-4-2000), μετά την Ελληνική, Λατινική, Αγγλική, Γαλλική, ο Καθεδρικός Ναός πλημμύρισε με την γλυκειά μελωδία και εκφραστικότητα της ευγενούς γλώσσας pitjantjatjara των ιθαγενών της Νοτίου και Κεντρικής Αυστραλίας: Tjirirpi nyara palula, mungartjitn…(ούσης οψίας). Ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκε σε μελωδικό τόνο και μέσα σε Ορθόδοξο Ναό σε ιερή ακολουθία μια από τις πολλές γλώσσες των εγχώριων πολιτών, των ιθαγενών Αυστραλίας. Η πρώτη φορά που ακούστηκε μια γλώσσα των ιθαγενών από Ορθόδοξο κληρικό μέσα σε ορθόδοξο Ναό στην Αυστραλία.
Στο τέλος της ακολουθίας, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας εξέφρασε προς το εκκλησίασμα την χαρά του και την ικανοποίησή του, διότι με την ανάγνωσιν του Ευαγγελίου σε γλώσσα των ιθαγενών η Εκκλησία και η Αρχιεπισκοπή μας ετίμησε τον ταλαιπωρημένο λαό των ιθαγενών της Αυστραλίας και εξεδήλωσε την ευχή του να συμπεριλαμβάνεται και μια γλώσσα των ιθαγενών κάθε χρόνο στον Εσπερινό της Αγάπης στον Καθεδρικό μας Ναό.
με τα χρώματα να εναλλάσσονται αντίστροφα από εκείνα της ανατολής
του ηλίου, δηλαδή από κόκκινο, σε χρυσό, σε κίτρινο,
σε πορφυρούν, σε βαθύ μαύρο μετά το σούρουπο.
“Μια πρωτοβουλία” συνεπάγεται, στη συνέχεια, μια έρευνα, μια προσπάθεια, ένα προσκύνημα, μια εξάσκηση, μια πορεία. Σε τελευταία ανάλυση, “μια προσπάθεια” εν όψει των όσων ελέχθησαν, σημαίνει μια πνευματική συνάντηση με τον λαό των ιθαγενών της Αυστραλίας. Εγνώρισα προσωπικά ένα απλό εκπρόσωπο του θαυμάσιου λαού αυτού στην κεντρική Αυστραλία, που επισκέφθηκα με την πρεσβυτέρα μου τον Ιούλιο του 1999. Λέγεται Ιάκωβος και είναι χριστιανός. Στον τρόπο της ζωής του έμεινε ακραιφνής ιθαγενής (aboriginal), με όλα τα έθιμα και τις κοσμογονικές παραδόσεις, στο φυσικό περιβάλλον της ευλογημένης γης της Αυστραλίας.
