Νικολάου Γ. Ξεξάκη
Ομοτίμου Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών
Άρχοντα Χαρτοφύλακα της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας
Γ΄ Αντιπροέδρου του Φ. Σ. Παρνασσός
«οὐ τροπὴν ὑπομείνας (= ὁ Θεὸς Λόγος)· ὅ γὰρ ἦν διέμεινε, Θεὸς ὤν ἀληθινός· καὶ ὅ οὐκ ἦν προσέλαβεν, ἄνθρωπος γενόμενος διὰ φιλανθρωπίαν»
Πραγματικά, η γέννηση του Χριστού, η ενανθρώπηση του Θεού Λόγου, του δεύτερου προσώπου της Αγίας Τριάδας, αποτελεί μέγα και παράδοξο θαύμα, απρόσιτο στην ανθρώπινη λογική. Αναμφίβολα, ο άνθρωπος δεν είναι δυνατόν, περιορισμένος στις δικές του μόνο δυνάμεις και ικανότητες, να κατανοήσει το υπερφυές αυτό γεγονός και ακριβέστερα ούτε καν να το προσεγγίσει. Ιλιγγιά ο ανθρώπινος νους, αισθάνεται σκοτοδίνη, βρισκόμενος μπροστά στο απερινόητο και θαυμαστό αυτό γεγονός, χωρίς τη θεία βοήθεια και συμπαράσταση.
Με την ενανθρώπηση του ο Θεός Λόγος, κινούμενος από άπειρη αγάπη και ανέκφραστη συγκατάβαση «οὐχ ἀρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὤς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτόν…» (Φιλιπ. 2,6-8). Γεννάται «ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου» τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, χωρίς αμαρτία.
Αποδίδοντας την ορθή ερμηνεία της σύνθεσης θείας και ανθρώπινης φύσης ο σχετικός χριστολογικός όρος της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, σημειώνει: «τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι καὶ τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν ἀνθρωπότητι… κατὰ πάντα ὅμοιον ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας… ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Χριστόν… ἐν δύο φύσεσιν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρίστως γνωριζόμενον, οὐδαμοῦ τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀνῃρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν, σωζομένης δὲ μᾶλλον τῆς ἰδιότητος ἑκατέρας φύσεως καὶ εἰς ἕν πρόσωπον καὶ μίαν ὑπόστασιν συντρεχούσης, οὐκ εἰς δύο πρόσωπα μεριζόμενον ἢ διαιρούμενον, ἀλλ’ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν υἱὸν μονογενῆ, Θεὸν Λόγον, Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν…».
Ο Απόστολος Παύλος, χαρακτηρίζοντας το γεγονός αυτό μέγα μυστήριο, παρατηρεί: «ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τιμ. 3,16). Το ασύλληπτο, άφραστο, άρρητο και αδιήγητο γεγονός της σάρκωσης του Θεού Λόγου αποτυπώνεται εύστοχα με τα ακόλουθα λόγια: «Μυστήριον ξένον καὶ παράδοξον βλέπω… καὶ μὴ ζήτει πώς· ὅπου γὰρ βούλεται Θεός, νικᾶται φύσεως τάξις. Ἠβουλήθη γάρ, ἠδυνήθη, κατῆλθεν, ἔσωσε· σύνδρομα τὰ πάντα τῷ Θεῷ. Σήμερον ὁ ὤν τίκτεται, καὶ ὁ ὤν γίνεται ὅπερ οὐκ ἦν· ὤν γὰρ Θεός, γίνεται ἄνθρωπος, οὐκ ἐστάς τοῦ εἶναι Θεός…» (Ἰω. Χρυσοστόμου; Εἰς τὸ Γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος…1).
Ασφαλώς η κατά το δυνατόν γνώση και βίωση του «μυστηρίου» επιτυγχάνεται με τη συνδρομή της πίστης στον Θεό. Η ύπαρξη ή η απουσία της πίστης αυτής στον άνθρωπο προσδιορίζουν ανάλογα, θετικά ή αρνητικά, τη στάση του έναντι του γεγονότος της ενανθρώπησης του Θεού Λόγου. Έτσι, την ενανθρώπηση «Ἰουδαῖοι μὲν διαβάλλουσιν, Ἕλληνες δὲ χλευάζουσιν, ἡμεῖς δὲ προσκυνοῦμεν» (Μ. Ἀθανασίου, Ἐνανθρώπησις 1). Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η αποκτώμενη γνώση δεν αποβάλλει τον χαρακτήρα του μυστηρίου· μάλλον προσεγγίζοντάς το, διαπιστώνουμε σαφέστερα την έννοια του μεγέθους του· άλλωστε «ἐν τοῖς… περὶ Θεοῦ μεγάλη γνῶσις, τὸ τὴν ἀγνωσίαν ὁμολογεῖν» (Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατηχ. ΣΤ΄ 2).
Η γέννηση του Χριστού είναι απόρροια της υπερβολικής αγάπης του Πλάστου προς το πλάσμα, του Δημιουργού προς το δημιούργημα, έχοντας κύριο και αντικειμενικό σκοπό τη σωτηρία του ανθρώπου, την επάνοδό του, δηλαδή, στο χαμένο, εξαιτίας της παρακοής, Παράδεισο. Το γεγονός αυτό επισημαίνει άριστα ο ευαγγελιστής Ἰωάννης, λέγοντας: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰω. 3,16).
Χαρακτηριστικά παρατηρεί και ο Μάξιμος ο Ομολογητής: «Διὰ τοῦτο γὰρ γίνεται κατ’ ἀλήθειαν ἄνθρωπος, ἵνα κατὰ χάριν ἡμᾶς καταστήση θεούς» (Πρός Θαλάσσιον, ἐρώτ. Μ΄).
Από αυτά είναι κατανοητό το βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα των Χριστουγέννων και ο χαροποιός τους χαρακτήρας. Το θεσπέσιο αυτό γεγονός των Χριστουγέννων ακτινοβολεί χαρά, αγαλλίαση, αισιοδοξία, ελπίδα, παρηγορία, ενδυνάμωση, εσωτερική λαμπρότητα και γαλήνη∙ αποτελεί όαση, σωτήρια φάτνη και αειφεγγή φάρο στη ζωή και την πνευματική πορεία των πιστών.
Ευλογημένο, ειρηνικό, υγιεινό, ελπιδοφόρο, πολύκαρπο και αγλαόκαρπο το Νέο Έτος 2024.
