Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Το «Φως Φαναρίου» πριν λίγες μέρες έφερε στο φως ένα ηχητικό ντοκουμέντο, στο οποίο ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, μιλάει αγγλικά και εκφράζεται με φιλόφρονες λόγους για τον «πρωτοστάτη διχαστικών ενεργειών», ήτοι τον νυν Επίσκοπο Φιλομηλίου Θεοφάνη, προϊστάμενο για τις υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο Αλβανόφωνες Ορθόδοξες Κοινότητες στις Η.Π.Α.
Η Εκκλησία της Αλβανίας με σχετικό ανακοινωθέν της (6 Οκτωβρίου 2023), το οποίο απέστειλε παντού, μας πληροφορεί για το συγκεκριμένο ντοκουμέντο, ότι «μία τυπική ευγενής αναφορά δεν σημαίνει ακύρωση βαρυτάτων ευθυνών». Αλλά μας λέει και αρκετά, εξόχως αποκαλυπτικά πράγματα, για τη σχέση της με τον Φιλομηλίου Θεοφάνη, τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για «αποτυχημένες διχαστικές ενέργειες στα πρώτα κρίσιμα χρόνια για την Εκκλησία της Αλβανίας».
Ας δούμε, λοιπόν, τα όσα ενδιαφέροντα μας λέει η Εκκλησία της Αλβανίας:
«Στις 8 Σεπτεμβρίου 2019, προερχόμενος από τις ΗΠΑ, επισκέφτηκε τα Τίρανα, τον τόπο της γεννήσεώς του. Τότε, κατ’ άκραν επιείκειαν, τού επετράπη να λειτουργήσει, ως κληρικός πλέον μιας άλλης Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, της Ρουμανικής και προσφωνήθηκε με ευγενή χαιρετισμό, κατά την προτροπή του Κυρίου (Μτ 5:44)».
Τι σημαίνει το «κατ’ άκραν επιείκειαν, τού επετράπη να λειτουργήσει»; Ήταν σχισματικός, ήταν σε ακοινωνησία, τελούσε υπό κάποιο επιτίμιο; Είχε καταγγείλει στην Ορθοδοξία η Εκκλησία της Αλβανίας τον εν λόγω για κανονικά παραπτώματα; Του επετράπη να λειτουργήσει επειδή ήταν «κληρικός πλέον μιας άλλης Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, της Ρουμανικής»; Τι είδους εκκλησιολογία είναι αυτή την οποία εισάγει η Εκκλησία της Αλβανίας; Μπορεί η Θεία Λειτουργία, η έκφραση της ενότητος της Εκκλησίας, να χρησιμοποιείται «κατ’ άκραν επιείκειαν»; Πρόκειται για πρακτική Savoir Vivre; Στη συνέχεια, αφού εφαρμόστηκε η «κατ’ άκραν επιείκεια», γιατί έπρεπε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας να τον προσφωνήσει «με ευγενή χαιρετισμό», αυτόν που τον χαρακτηρίζει με τα μελανότερα χρώματα για την διασπαστική δράση του; Γνωρίζουμε όλοι ότι αυτές οι προσφωνήσεις φιλοφρόνησης μέσα στο ναό, έχουν σκοπό να εξάρουν τον κληρικό για τον οποίο λέγονται και ο Αλβανίας Αναστάσιος είπε ότι «είχαμε τη χαρά να έχουμε μαζί μας τον πατέρα Θεοφάνη να λειτουργήσει μαζί μας. Για πολλά χρόνια ήταν στη Ρουμανία και τώρα επίσης διακονεί στην Αμερική. Είναι ένας αγαπημένος αδελφός και είναι χαρά να έχουμε…».
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο Αλβανίας Αναστάσιος εννοεί «την προτροπή του Κυρίου (Μτ 5:44)», την οποία επικαλείται, ως μια «τυπική ευγενή αναφορά που δεν σημαίνει ακύρωση βαρυτάτων ευθυνών». Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι ο Αλβανίας Αναστάσιος δεν εννοεί πλήρως αυτά που λέει. Και μάλιστα για μια περίπτωση που ο ίδιος τώρα καταγγέλλει.
Όμως, η Εκκλησία της Αλβανίας σημειώνει στο ανακοινωθέν της ότι «όταν αργότερα έγινε γνωστό ότι επιδίωκε να ανυψωθεί εις Μητροπολίτη για τις κοινότητες των Αλβανών της Αμερικής υπό την OCA, εις διαδοχήν του μακαριστού Μητροπολίτου Νίκωνος Liolin, κατά την επίσκεψή του στα Τίρανα στις 9 Αυγούστου 2020, δεν τού επετράπη να συλλειτουργήσει».
Λυπούμαι για την τελείως προβληματική αυτή άποψη μιας Ορθόδοξης Εκκλησίας με ηγέτη τον μεγάλο θεολόγο Αναστάσιο Γιαννουλάτο. Απαγορεύεται σε κάποιον κληρικό να συλλειτουργήσει επειδή «έγινε γνωστό ότι επιδίωκε να ανυψωθεί εις Μητροπολίτη»; Είναι αυτό εκκλησιολογικό κριτήριο για να δοθεί η άδεια σε κάποιον κληρικό να συλλειτουργήσει; Όλοι γνωρίζουμε ότι το «όνειρο» όλων σχεδόν των αρχιμανδριτών είναι να γίνουν μητροπολίτες. Και το επιδιώκουν αυτό με πολλούς τρόπους. Θα πρέπει να τους απαγορεύεται να λειτουργήσουν; Και ποιος θα το κρίνει αυτό; Κι ακόμα, ο νυν Φιλομηλίου Θεοφάνης, σύμφωνα με την Εκκλησία της Αλβανίας, «επιδίωκε να ανυψωθεί εις Μητροπολίτη για τις κοινότητες των Αλβανών της Αμερικής υπό την OCA», δηλαδή μιλάμε για μια άλλη δικαιοδοσία. Μπορεί, άραγε, η απαγόρευση της Θ. Λειτουργίας στα Τίρανα να …αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη στις Η.Π.Α.; Δεν χωράει ο νους μου το σκεπτικό της Εκκλησίας της Αλβανίας!
Στο ανακοινωθέν – απάντηση στο «Φως Φαναρίου», σημειώνεται ότι «η φωτογραφία που προβάλλεται στο εν λόγω δημοσίευμα δεν είναι από την Αλβανία, αλλά από μία επίσκεψη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Αναστασίου στη Βοστόνη». Εφόσον ο Αλβανίας Αναστάσιος καταμαρτυρεί τόσα στον Φιλομηλίου Θεοφάνη, πώς επιτρέπει σε αυτόν να στέκεται δίπλα του σε μια αναμνηστική, έστω, φωτογραφία και μάλιστα στην Βοστόνη, όπου δηλαδή επιδίωκε να γίνει μητροπολίτης των Αλβανοφώνων ο Θεοφάνης Κόγια; Προφανώς κατά την επίσκεψή του στην Αμερική ο Αλβανίας Αναστάσιος ήλθε σε επαφή με τον Θεοφάνη Κόγια. Τι άραγε είπαν τότε;
Η Εκκλησία της Αλβανίας κλείνει την απάντηση της στο «Φως Φαναρίου» με μια πολύ …περίεργη πρόταση: «Τα γεγονότα αυτά αποτελούν αδιαμφισβήτητο τεκμήριο του τρόπου με τον οποίο ενεργεί ο συγκεκριμένος κληρικός, σε σχέση με τις προσωπικές του επιδιώξεις και τις αρνητικές επιπτώσεις τους για την κατ’ Αλβανίαν Ορθόδοξο Εκκλησία».
Σε ποια «γεγονότα» αναφέρεται η Εκκλησία της Αλβανίας; Κανένα συγκεκριμένο και σημαντικό γεγονός δεν μνημονεύει. Και αυτό είναι το παράδοξο! Ενημέρωσε επισήμως τις Ορθόδοξες Εκκλησίες για τις «διχαστικές ενέργειες» του Θεοφάνη Κόγια; Έπραξε τα δέοντα; Οι πολλοί μάθαμε την αντίδραση της πολύ πρόσφατα όταν εξελέγη Επίσκοπος Φιλομηλίου. Επίσης, η Εκκλησία της Ρουμανίας ενημερώθηκε για το «ποιόν» του Θεοφάνη Κόγια από την Εκκλησία της Αλβανίας, όταν τον δέχθηκε στους κόλπους της;
Δυστυχώς, η απάντηση της Εκκλησίας της Αλβανίας στο «Φως Φαναρίου» συσκοτίζει και δεν φωτίζει, όπως θα έπρεπε, την υπόθεση. Υπάρχουν πολλά κενά και σοβαρά ερωτήματα στα οποία, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, η Εκκλησία της Αλβανίας οφείλει να απαντήσει με σαφήνεια και λεπτομέρειες.
