Ὁμιλία τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν χοροστασίαν εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίας Κυριακῆς Κοντοσκαλίου (7 Ἰουλίου 2023)
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σηλυβρίας κύριε Μάξιμε, Ἀρχιερατικῶς Προϊστάμενε τῆς Περιφερείας Ὑψωμαθείων,
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Κιτίου κύριε Νεκτάριε,
Εὐλαβέστατοι κληρικοί,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,
Λαέ τοῦ Θεοῦ εὐλογημένε,
Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει, κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο, τό ἰδιαίτερο χάρισμά του ἀπό τόν πάνδωρο Δημιουργό μας. Ἡ ἁγιότητα, τῆς ὁποίας πηγή εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός, συνδέεται μέ τό προσωπικό αὐτό χάρισμα καί ἔτσι ἔχουμε στό ἁγιολόγιο καί τό ἑορτολόγιο της Ἐκκλησίας μας Προπάτορας, Πατέρας, Πατριάρχας, Προφήτας, Ἀποστόλους, Κήρυκας, Εὐαγγελιστάς, Μάρτυρας, Μεγαλομάρτυρας καί Νεομάρτυρας, Ὁμολογητάς καί Ἐγκρατευτάς, διά τῶν ὁποίων πάντων, εὑρισκομένων εἰς τήν θριαμβεύουσαν Ἐκκλησίαν, δοξάζεται τό ὄνομα τοῦ Κυρίου, καί διδασκόμεθα, παραδειγματιζόμεθα καί οἰκοδομούμεθα ὅλοι ἐμεῖς πού ἀποτελοῦμε τήν στρατευομένη ἐπί τῆς γῆς Ἐκκλησίαν Του.
Οἱ Ἅγιοί μας εἶναι ἡ πρᾶξις καί ἡ ἐφαρμογή τοῦ Εὐαγγελίου. Σήμερα, πού τιμοῦμε τήν μνήμη μιᾶς μάρτυρος τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, τῆς ἐκ Μελιτηνῆς καταγομένης Ἁγίας Κυριακῆς, ἔρχεται στήν σκέψι μας ὁ ρόλος τῆς χριστιανῆς γυναικός ἀπό τήν ἐμφάνισι τοῦ Χριστιανισμοῦ μέχρι τίς μέρες μας.
Ἡ Χριστιανή γυναίκα ἐργάσθηκε σέ πολλούς τομεῖς, πέραν τοῦ οἰκου της, καί προσέφερε πάμπολλα. Ἤδη ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες, γυναῖκες ἦσαν ἐκεῖνες οἱ ὁποῖες ὄχι μόνον προσείλκυον πολλές ἐκ τῶν ἐθνικῶν γυναικῶν στή χριστιανική πίστι, ἀλλά διενήργουν καί τήν κατήχησίν τους. Ἐπιτελοῦσαν, δηλαδή, ἔργο κατηχητικό καί διδακτικό, διακονία ἱεραποστολική.
Καί ὄχι μόνον! Ἕτερος σπουδαιότατος τομέας δράσεως τῶν γυναικῶν αὐτῶν ἦταν οἱ ἐπισκέψεις στούς ἀσθενείς, στούς θλιβομένους, στούς ἐνδεεῖς. Εἶναι ἀναρίθμητες οἱ ἀφανεῖς ἐκεῖνες γυναῖκες οἱ ὁποῖες ἐμαρτύρησαν στόν βωμό τῆς ἀγάπης, τῆς θυσίας, τῆς προσφορᾶς πρός τόν συνάνθρωπό τους.
Μία ἀπό αὐτές εἶναι καί ἡ Ἁγία Κυριακή. Ἡ χριστιανική ἀνατροφή καί ἡ συνείδησί της δέν τῆς ἐπέτρεπαν νά ζῇ μόνον γιά τόν ἑαυτόν της. Ἀφιέρωσε ὁλόκληρη τήν ζωή της στήν διακονία τῶν ἄλλων, τῶν κατά πίστιν ἀδελφῶν, μέχρι τοῦ μαρτυρίου. Στήν περίπτωσι τῆς Ἁγίας μας βρίσκουν πλήρη ἐφαρμογή οἱ λόγοι τοῦ σοφοῦ διδασκάλου τοῦ ἀδελφοῦ ἁγίου Σηλυβρίας, ἀειμνήστου Μητροπολίτου Περγάμου κυροῦ Ἰωάννου, ὅτι «ἡ γυναίκα, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον, μᾶς μαθαίνει νά ζοῦμε ὡς πρόσωπα καί ὄχι ὡς ἄτομα, δηλαδή ὡς ὄντα σχέσεως, καί ὄχι ὡς αὐτονομημένα καί ἀνεξάρτητα ὄντα» (Ἰ. Ζηζιούλα, Μαρτυρία καί διακονία τῆς ὀρθόδοξης γυναίκας μέσα στήν ἑνωμένη Εὐρώπη, σ. 104).
Ἐντός αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἁγίων καί τῶν Μαρτύρων καί τῶν ἀφανῶν Διακονισσῶν, καί ἡ σύγχρονη ὀρθόδοξη γυναίκα δύναται νά ἀνατρέψῃ τό ἀτομοκρατικό πνεῦμα τοῦ πολιτισμοῦ μας, τό ὁποῖο προκαλεῖ πολλά δεινά καί ποικίλες ἀλλοτριώσεις. Ἀλλά καί ὅλοι μας ἔχουμε καθῆκον καί χρέος ἱερό νά διατηρήσουμε τήν παράδοσι τῆς Ἐκκλησίας, μάλιστα δέ τήν παράδοσι τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μαρτυρίου καί τῆς ἀγάπης.
Τήν ὡραία αὐτή καλοκαιρινή ἡμέρα ἤλθαμε στόν μεγαλοπρεπῆ Ναό τῆς Ἁγίας Κυριακῆς, ἐδῶ στό Κοντοσκάλι, ταπεινοί προσκυνητές καί συνεχιστές τῆς παραδόσεως τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως: Ἀκολουθοῦμε βῆμα πρός βῆμα μαζί σας τά βήματα τῶν Ἁγίων, τῶν Μαρτύρων καί τῶν σεπτῶν Προκατόχων μας κατά τήν ἐπιτέλεσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως.
Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, ἐπιθυμοῦμε νά συγχαροῦμε καί νά εὐχαριστήσουμε πάντας τούς ὑπέρ τῆς εὐσταθείας καί τῆς προόδου τῆς Κοινότητος Κοντοσκαλίου κοπιῶντας καί ἐργαζο-μένους, μέ ἐπί κεφαλῆς τόν λίαν ἀγαπητόν ἀδελφόν ἅγιον Σηλυβρίας κ. Μάξιμον, ὁ ὁποῖος συνεχίζει μέ παραδειγματικόν ζῆλον τά καθήκοντά του ὡς Ἐπόπτου τῆς περιφερείας Ὑψωμαθείων, τόν Ἱερατικῶς Προϊστάμενον, καθώς καί τά ἔντιμα μέλη τῆς νέας Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Κοινότητος, ὑπό τήν Προεδρίαν τοῦ Ἐντιμοτάτου κ. Στυλιανοῦ Γκιουλγκιούν, πρός τά ὁποῖα εὐχόμεθα καλλίκαρπον διακονίαν καί τήν ἐξ ὕψους ἐνίσχυσιν εἰς τό πολυεύθυνον ἔργον πού ἀνέλαβαν, ἐν ἀγαστῇ καί ἁρμονικῇ πάντοτε συνεργασίᾳ μέ τόν ἅγιον Σηλυβρίας.
Σήμερα ἔχουμε τήν ἐξαιρετική χαρά νά εὑρίσκωνται ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν προσφιλεῖς προσκυνηταί ἐξ Ἑλλάδος, ὅπως ὁ ἀγαπητός Ἀρχιμανδρίτης π. Κωνσταντῖνος Δεληχρῆστος μέ τήν μητέρα καί τήν συνοδεία του, ὁ προσφιλέστατος Πρωτοπρεσβύτερος τοῦ καθ᾽ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου π. Ἰωάννης Σαββάκης, μέ τήν ἀγαπητή οἰκογένειά του, ὁ Γενικός Γραμματέας τοῦ Συλλόγου Ἐργαζομένων τῆς Τραπέζης Πειραιῶς, Ἐντιμότατος κ. Μιχαήλ Ὡρολογᾶς, μέ ἀντιπροσωπεία τοῦ Συλλόγου, ὅμιλος τοῦ Συνδέσμου Φίλων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὑπό τήν ἡγεσίαν τοῦ Προέδρου αὐτοῦ, Ἐντιμοτάτου κ. Ἰωακείμ Παπαδοπούλου, ὁ ὁποῖος πραγματο-ποιεῖ κατά τήν ἡμέραν αὐτήν τό ἐτήσιον προσκύνημά του εἰς τήν Πόλιν τοῦ Κωνσταντίνου, καθώς καί ὁ Ἐντιμότατος κ. Κωνσταντῖνος Βλάμης, μέ τήν οἰκογένειά του, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐπισκέπτονται ἀπό τήν ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ μακρινοῦ Σικάγου.
Καλῶς ἤλθατε ὅλοι σας εἰς τήν Βασιλίδα τῶν Πόλεων, ὅπου ἐπί αιῶνας τώρα κηρύσσεται Ἀνάστασις καί ἐλπίς καί αἰσιοδοξία καί χαρά ἐν Χριστῷ, ἀδιαλείπτως καί ἀκαταπαύστως, ἀκόμη καί εἰς ἡμέρας σταυρῶν καί παθημάτων, ἀκόμη καί τήν Μεγάλην Παρασκευήν, ἡ ὁποία ἐνίοτε ἐδῶ διαρκεῖ περισσότερο ἀπό ἕνα εἰκοσιτετράωρο…
Σᾶς ὑποδεχόμεθα μέ αἰσθήματα πολλῆς ἀγάπης, ἐκείνης τῆς βαθείας ἀγάπης μέ τήν ὁποίαν εἶναι πάντοτε γεμάτη ἡ καρδιά τῆς Μητρός Ἐκκλησίας πρός τά ἁπανταχοῦ τέκνα της. Χαίρει δέ καί καυχᾶται τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, διότι εὑρίσκει πλήρη πάντοτε ἀνταπόκρισι εἰς τάς καρδίας τῶν Χριστιανῶν του, οἱ ὁποῖοι δέν παραλείπουν εὐκαιρία γιά νά ἐκδηλώσουν τήν εὐλάβεια, τήν ἀφοσίωσι, τήν ἀγάπη καί τήν εὐγνωμοσύνη τους πρός τήν στοργικήν Μητέρα καί Τροφόν τοῦ Γένους μας Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν.
Μία συγκινητική ἐκδήλωσι τῶν αἰσθημάτων σας αὐτῶν εἶναι καί ἡ παροῦσα προσκυνηματική σας ἐπίσκεψι. Ὅταν ἔρχεσθε ἐδῶ πιστεύουμε ὅτι παίρνετε χαρά καί ἐνίσχυσι καί εὐλογία, ἀλλά καί δίδετε δύναμι καί πνευματική ἀγαλλίασι εἰς ἡμᾶς, τόν πνευματικό σας πατέρα καί, ἀκόμη, ὑπερηφάνεια καί καύχησι ἐν Κυρίῳ γιά τήν εὐσέβεια καί τήν ἐμμονή σας στίς ὡραῖες παραδόσεις τοῦ Γένους μας. Ὡς εὖ παρέστητε, λοιπόν!
Τέλος, μέ αἰσθήματα εἰλικρινοῦς ἀγάπης καί πολλῆς τιμῆς ὑποδεχόμεθα εἰς τήν Πόλιν τῶν πόλεων, τήν πόλιν τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ καί τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, τήν πόλιν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τόν Ἱερώτατον καί προσφιλέστατον ἀδελφόν ἅγιον Κιτίου, ὁ ὁποῖος ἔφθασε ἐχθές ἀπό τήν ἁγιοτόκον Κύπρον, μέ πολυπληθῆ ὅμιλον προσκυνητῶν, οἱ ὁποῖοι γέμισαν κυριολεκτικά τόν καλλιμάρμαρο αὐτόν Ναό τῆς ἑορταζομένης Ἁγίας Κυριακῆς.
Τιμιώτατε ἀδελφέ,
Ἐν τῷ προσώπω ὑμῶν χαιρετίζομεν ὁλόκληρον τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Κύπρου καί ἀσπαζόμεθα τόν Προκαθήμενον αὐτῆς πολυφίλητον καί Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Νέας Ἰουστινιανῆς καί πάσης Κύπρου κύριον Γεώργιον, τοῦ ὁποίου ἡ πρόσφατος εἰρηνική ἐπίσκεψις ἐνταῦθα ἐνέπλησεν ἡμᾶς πνευματικῆς χαρᾶς καί ἀγαλλιάσεως, ἡ δέ ἀνάμνησίς της παραμένει πάντοτε ζωηρά καί γλυκεῖα παρ᾽ ἡμῖν. Διότι τάς δύο Ἐκκλησίας μας συνδέουν δεσμοί ἱεροί καί ἀκατάλυτοι, δεσμοί κοινῆς πίστεως καί κοινῶν ἀγώνων ὑπέρ αὐτῆς, καί δεσμοί ἀγάπης, ἡ ὁποία, κατά τόν Ἀπόστολον Παῦλον, «οὐδέποτε ἐκπίπτει». Καί σήμερα οἱ Ἐκκλησίες μας ἀγωνίζονται τόν καλόν ἀγῶνα πρός διατήρησιν ἀνοθεύτου τῆς ὀρθῆς καί ὑγιοῦς ἐκκλησιολογίας, ἡ ὁποία βάλλεται καί ἀπειλεῖται ποικιλοτρόπως στόν βωμό πολιτικῶν ἐπιδιώξεων καί γεωστρατηγικῶν σχεδιασμῶν, ἔστω καί ἄν ὁ ἀγώνας μας αὐτός ὁ πνευματικός εἶναι τραχύς καί δύσκολος, ἐφ᾽ ὅσον «οὐκ ἔστιν ἡμῶν ἡ πάλη πρός αἷμα καί σάρκα».
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ὄχι μακράν τοῦ τόπου ὅπου βρισκόμαστε, ὑπῆρχε κάποτε ἡ ἔνδοξος γυναικεία Μονή τῆς Θεοτόκου τῆς Βεβαίας Ἐλπίδος, κτισθεῖσα ἀπό πρόσωπα ἀνήκοντα εἰς τάς αὐτοκρατορικάς οἰκογενείας τῶν Κομνηνῶν καί τῶν Παλαιολόγων. Σήμερα δέν σώζεται ἡ Μονή αὐτή. Ἐξακολουθεῖ νά ὑφίσταται, ὅμως, ἐδῶ κοντά ὁ δεύτερος Ναός τῆς Κοινότητος Κοντοσκαλίου, ὁ ἐπονομαζόμενος τῆς Παναγίας Ἐλπίδος, ἡ ὁποία δέν μᾶς ἀφήνει νά ἀπελπιζώμεθα, οὔτε νά λιποψυχοῦμε, οὔτε νά ἀπογοητευώμεθα, οὔτε νά διστάζουμε. Προσεύχεσθε νά προσθέτῃ εἰς ἡμᾶς ὁ Κύριος πίστιν καί νά μή μᾶς ἀπολείπῃ ποτέ ἡ ἐλπίς! Σᾶς εὐχόμεθα κατευόδιον καί αἰσίαν ἐπάνοδον εἰς τά ἴδια καί νά εἶσθε βέβαιοι ὅτι πάντοτε εἰς τήν πορείαν τῆς ζωῆς σας θά ἔχετε συνέκδημον τήν πατρικήν καί Πατριαρχικήν μας εὐλογίαν.
Ἐπί πάντας δέ τούς ἐνορίτας καί τούς ἐκ τῆς ἐνταῦθα ὁμογενείας συμπροσευχομένους ἐπικαλούμεθα τήν εὐλογίαν τοῦ Παναγάθου Θεοῦ, ταῖς πρεσβείαις τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακῆς. Καλό καλοκαίρι καί χρόνια πολλά!
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο
