Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 24 Ιουνίου 2023 στις 12 το μεσημέρι, στο Συνεδριακό Κέντρο «Θεσσαλία» στα Μελισσάτικα, η προγραμματισμένη συνεδρίαση του «διευρυμένου» Διοικητικού Συμβουλίου της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, με συμμετοχή πολλών συνεργατών του οργανισμού αλλά και με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου και μελών της Συνοδείας του, που επισκέπτεται αυτές τις μέρες τον Βόλο. Στη συνάντηση παρευρέθηκε επίσης ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων κ. Γεώργιος Καλαντζής.
Στην προσφώνησή του προς τον Πατριάρχη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος επεσήμανε την ανάγκη ανταπόκρισης της Εκκλησίας στα σύγχρονα προβλήματα, όπως η κλιματική κρίση, ο εθνικισμός, οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές από την Ασία και την Αφρική και η προσφάτως εμφανισθείσα τεχνητή νοημοσύνη, υπογραμμίζοντας την ταύτιση των στόχων της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών με αυτούς της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Αναφέρθηκε στους στενούς δεσμούς που η Ακαδημία έχει αναπτύξει με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και στο γεγονός ότι δυο διακεκριμένοι ιεράρχες του Πατριαρχείου, οι μακαριστοί Μητροπολίτες Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας και Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ, έγιναν δεκτοί ως επίτιμοι εταίροι της Ακαδημίας. Κλείνοντας, τόνισε το γεγονός ότι η Πατριαρχική παρουσία στη Συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου «αποτελεί σταθμό στην ιστορία της Ακαδημίας και επιφορτίζει όλους μας με την ευθύνη να ανταποκριθούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην προς εμάς Πατριαρχική εμπιστοσύνη».
Προσφωνώντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο Διευθυντής της Ακαδημίας Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης σκιαγράφησε την μέχρι σήμερα πορεία της Ακαδημίας και την εξέλιξή της στα 23 χρόνια λειτουργίας της, από μια σειρά θερινών σεμιναρίων το έτος 2000 σε ένα Ερευνητικό Κέντρο με διεθνή ακτινοβολία αναγνωρισμένο από την Ελληνική Πολιτεία. Παρουσίασε συνοπτικά το έργο της Ακαδημίας, και μάλιστα τη συμβολή της στη συζήτηση κρίσιμων θεμάτων όπως η σχέση Ορθοδοξίας και νεωτερικότητας, Ορθοδοξίας και εθνικισμού, Ορθοδοξίας και πολιτικής, Ορθοδοξίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Ορθοδοξίας και δημοκρατίας, κράτους και Εκκλησίας, Ορθοδοξίας και επιστήμης, ενώ αναφέρθηκε και στις παρεμβάσεις της για τα θέματα φύλου και τη θέση της γυναίκας στην Εκκλησία, για τη συμμετοχή των Ορθοδόξων στην οικουμενική κίνηση και τους διαθρησκειακούς διαλόγους, υπογραμμίζοντας αφενός τη στήριξη που παρείχε στην Ακαδημία ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, και αφετέρου την διαρκή έμπνευση που παρείχαν οι πρωτοβουλίες και οι λόγοι του ίδιου του Οικουμενικού Πατριάρχη για την πρόοδο της Ακαδημίας, τονίζοντας την υφιστάμενη εγγύτητα και κοινότητα πνεύματος. Ο Διευθυντής της Ακαδημίας έκανε ιδιαίτερη αναφορά σε τρεις πρόσφατους σταθμούς-δράσεις της Ακαδημίας, και συγκεκριμένα στο θερινό Επιμορφωτικό Πρόγραμμα για Ουκρανούς Ιερείς και θεολόγους που πραγματοποιείται ήδη από το 2019 αμέσως μετά τη χορήγηση της Ουκρανικής αυτοκεφαλίας, στη Διακήρυξη Ενάντια στη Διδασκαλία του «Ρωσικού Κόσμου» που συντάχθηκε λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και εν τέλει στη φιλοξενία στο Βόλο του Δεύτερου Διεθνούς Μεγάλου Συνεδρίου της Διεθνούς Ορθόδοξης Θεολογικής Ενώσεως (ΙΟΤΑ), τον Ιανουάριο του 2023. Ο Διευθυντής της Ακαδημίας υπογράμμισε τέλος την προτεραιότητα και κεντρικότητα της θεολογίας ως της προφητικής και κριτικής φωνής της Εκκλησίας και ως του μόνου όπλου της Εκκλησίας απέναντι στην κατανόηση του εκκλησιαστικού γεγονότος με όρους μεγαλείου και εξουσίας, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις διώξεις που υφίσταται σήμερα η ελεύθερη θεολογική έκφραση σε ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Κλείνοντας υπέβαλε μια σειρά προτάσεων εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου και των επιστημονικών συνεργατών για περαιτέρω δράσεις της Ακαδημίας, ζητώντας την έγκριση τους και τη σχετική ευλογία από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη.
Αντιφωνώντας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε τη χαρά του για την παρουσία του στην Ακαδημία του Βόλου, τονίζοντας ότι η Ακαδημία έχει προσφέρει πάμπολλα στην Εκκλησία και τη θεολογία. «Επικροτοῦμεν καί ἐπευλογοῦμεν κάθε πρωτοβουλίαν, ἡ ὁποία προάγει τήν “διαλεγομένην θεολογίαν” ὡς τήν μόνην ἀνταποκρινομένην εἰς τήν Παράδοσιν τῆς Ὀρθοδοξίας, τήν παράδοσιν τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Εἴμεθα πεπεισμένοι, ὅτι ἡ μαρτυρία περί τῆς ἐλθούσης χάριτος καί τῆς ἐρχομένης πληρότητος τῆς Θείας Οἰκονομίας ἐν τῇ ἐσχατολογικῇ Βασιλείᾳ δέν εἶναι δυνατόν νά δοθῇ ἀπό μίαν κλειστήν καί σκυθρωπήν Ὀρθοδοξίαν» είπε επί λέξει ο Πατριάρχης, υπενθυμίζοντας επίσης την μεγάλη εκτίμηση που έτρεφε ο μακαριστός Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας για το έργο της Ακαδημίας. «ἡ φύσις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἶναι “νά ζεῖ μέ τόν διάλογο”, καί ὅτι, μέ τήν ἔννοια αὐτή, Πατριαρχεῖο καί Ἀκαδημία μοιράζονται τό “κοινό ἔδαφος” τῆς διαλεγομένης Ὀρθοδοξίας». Στην κατακλείδα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε «ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀκαδημίας, τόν δίκαιον ἔπαινον πρός τά μέλη τοῦ Διοικητικοῦ της Συμβουλίου καί πρός πάντας τούς συντελεστάς τῆς ὑποδειγματικῆς λειτουργίας της», μην παραλείποντας να απευθυνθεί προς τον Μητροπολίτη κ. Ιγνάτιο λέγοντας «Ἅγιε Δημητριάδος, δικαιοῦσθε νά αἰσθάνεσθε ὑπερήφανος διά τήν Ἀκαδημίαν Θεολογικῶν Σπουδῶν τῆς θεοτηρήτου Μητροπόλεώς σας!»
Παίρνοντας τον λόγο, συνεργάτες και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ακαδημίας αναφέρθηκαν στις επιμέρους δράσεις τους, όπως τα οικολογικά προγράμματα, η έρευνα στα χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης, η εκκλησιαστική ιστορία και η μελέτη των Ανατολικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά και η πρόκληση της μαρτυρίας της Εκκλησίας στο σύγψχρονο κόσμο. Στην κατακλείδα της συνάντησης ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσέφερε την ευλογία του, μαζί με αναμνηστικά δώρα στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και του προσωπικού της Ακαδημίας.
Ἀντιφώνησις τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ὑποδοχήν Αὐτοῦ ὑπό τοῦ Διευρυμένου Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν Βόλου (Σάββατον, 24 Ἰουνίου 2023)
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνάτιε, Πρόεδρε τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν,
Τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς,
Ἐλλογιμώτατε Διευθυντά τῆς Ἀκαδημίας κύριε Παντελεῆμον Καλαϊτζίδη, μετά τῶν λοιπῶν μελῶν τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου,
Εὐλαβέστατοι κληρικοί,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι,
Ἐλλογιμώτατοι καθηγηταί,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ εὐλογημένα,
Ἔμπλεοι χαρᾶς εὑρισκόμεθα σήμερον ἐν τῷ μέσῳ ὑμῶν, εἰς τούς χώρους τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν Βόλου, εἰς τό θεολογικόν σέμνωμα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ. Καί πρῶτον, εὐχαριστοῦμεν διά τήν πρόσκλησιν καί τήν θερμήν ὑποδοχήν, καθώς καί διά τάς προσφωνήσεις ἐκ μέρους τοῦ Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ ἁγίου Δημητριάδος καί τοῦ Ἐλλογιμωτάτου καί ἀγαπητοῦ Διευθυντοῦ Δρος Παντελεήμονος Καλαϊτζίδη. Θά μελετήσωμεν τάς διατυπωθείσας, ἐξ ὀνόματος τῶν συνεργατῶν τῆς Ἀκαδημίας, ὑπό τοῦ κυρίου Καλαϊτζίδη προτάσεις δράσεων τῆς Ἀκαδημίας.
Ἐν συνεχείᾳ, ἐπιθυμοῦμεν νά δηλώσωμεν ὅτι ὁ χῶρος αὐτός, κέντρον συναντήσεως καί συμπνευματισμοῦ, φόρουμ θεολογικοῦ διαλόγου μέ τόν σύγχρονον κόσμον, εἶναι οἰκεῖος εἰς ἡμᾶς. Ἀφιερώσαμεν τήν ζωήν μας εἰς τόν διορθόδοξον, διαχριστιανικόν καί διαθρησκειακόν διάλογον, εἰς τόν διάλογον μέ τόν σύγχρονον κόσμον, τόν πολιτισμόν καί τούς πολιτισμούς, ἐπιζητοῦντες πάντοτε τήν σύγκλισιν καί τήν συνεργασίαν ἐπ᾿ ἀγαθῷ τῆς Ἐκκλησίας, τῆς εἰρήνης, τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς προστασίας τῆς σκληρῶς δοκιμαζομένης φύσεως. Ἡ ἐμπιστοσύνη ἡμῶν εἰς τήν δύναμιν τοῦ διαλόγου ἐδικαιώθη. Αἱ προσπάθειαι καρποφοροῦν. Δοξάζομεν καθ᾿ ἡμέραν τόν φιλάνθρωπον Θεόν, ἐξ οὗ πᾶσα δόσις ἀγαθή.
Ἐτοιμάζοντες τήν παροῦσαν ἀντιφώνησιν, ἀνέγνωμεν ὅσα εἶπεν ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης, ὁ μέγας θεολόγος, ἀκαδημαϊκός καί ἑταῖρος τῆς Ἀκαδημίας σας, κατά τήν ἐπίσκεψιν Ἀντιπροσωπείας της εἰς τό Κέντρον τῆς Ὀρθοδοξίας, τήν 5ην Ἰουνίου 2011. Ὁ ἀείμνηστος ἀδελφός ἐξῆρε τήν ἀνάγκην τοῦ διαλόγου τῆς Ὀρθοδοξίας μέ τόν σύγχρονον κόσμον καί ἐθεώρησεν ἐξαιρετικῶς σημαντικόν τό γεγονός ὅτι τοιοῦτος διάλογος ἤρχισεν ἤδη εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ διά μέσου τῶν δράσεων τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν. Ὑπεγράμμισεν, ἐπίσης, ὅτι ἡ φύσις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἶναι «νά ζεῖ μέ τόν διάλογο», καί ὅτι, μέ τήν ἔννοια αὐτή, Πατριαρχεῖο καί Ἀκαδημία μοιράζονται τό «κοινό ἔδαφος» τῆς διαλεγομένης Ὀρθοδοξίας. Ὁ μακαριστός ἀδελφός μᾶς ἐκάλεσε νά εὐλογήσωμεν καί νά στηρίξωμεν τήν προσπάθειαν πού καταβάλλει ἡ Ἱερά Μητρόπολις Δημητριάδος καί ἡ Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν, «γιά νά ζωντανέψει ὁ ὀρθόδοξος λόγος καί νά πάψει νά γίνεται ἕνας λόγος τοῦ παρελθόντος». Τήν δέ Ἀκαδημίαν προέτρεψε «νά θεωρεῖ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὡς τή μητέρα της, τήν τροφό της», κατακλείοντας μέ τή φράση καί τήν εὐχή, ὅτι «ἑνώνοντας τίς δυνάμεις μας θά μπορέσουμε νά κάνουμε πραγματικότητα αὐτό πού προφήτευσε ὁ Ράνσιμαν γιά τήν Ὀρθοδοξία ὡς τήν θρησκεία, τήν θεολογία τοῦ 21ου αἰῶνος».
Συμφωνοῦμεν μέ τήν θέσιν αὐτήν, καί ἐπικροτοῦμεν καί ἐπευλογοῦμεν κάθε πρωτοβουλίαν, ἡ ὁποία προάγει τήν «διαλεγομένην θεολογίαν» ὡς τήν μόνην ἀνταποκρινομένην εἰς τήν Παράδοσιν τῆς Ὀρθοδοξίας, τήν παράδοσιν τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Εἴμεθα πεπεισμένοι, ὅτι ἡ μαρτυρία περί τῆς ἐλθούσης χάριτος καί τῆς ἐρχομένης πληρότητος τῆς Θείας Οἰκονομίας ἐν τῇ ἐσχατολογικῇ Βασιλείᾳ δέν εἶναι δυνατόν νά δοθῇ ἀπό μίαν κλειστήν καί σκυθρωπήν Ὀρθοδοξίαν. Ποτέ εἰς τήν ἱστορικήν πορείαν τῆς Ἐκκλησίας ἡ κλειστότης δέν τήν ὠφέλησεν, ἀφοῦ ὁ τοποθετημένος «ὑπό τόν μόδιον» λύχνος δέν φωτίζει. Ἡ ἀδιαφορία διά τόν κόσμον δέν εἶναι ἡ ὀρθή κατανόησις τοῦ «οὐκ ἐκ τοῦ κόσμου» χαρακτῆρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία ζῇ καί δρᾷ ἐν τῷ κόσμῳ καί εἶναι ἀδιανόητον νά ἀγνοῇ τά σημεῖα τῶν καιρῶν καί νά μή ἀξιοποιῇ τάς θετικάς προοπτικάς κάθε ἐποχῆς. Δέν εἶναι οὔτε «ἀντίπαλος τῆς ἱστορίας», οὔτε «ἀντικόσμος». Μεταμορφώνει τήν ἱστορίαν και ἀποκαλύπτει τήν ἀλήθειαν τῶν πραγμάτων, ἐντάσσουσα τά πάντα εἰς τό σχέδιον τῆς Θείας Οἰκονομίας καί εἰς τήν προοπτικήν τῆς αἰωνιότητος.
Ἐκλεκτοί παρόντες,
Ἡ Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν, εἰς τά 23 περίπου ἔτη λειτουργίας, της ἔχει προσφέρει πάμπολλα καί ἀνεκτίμητα εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί τήν θεολογίαν. Μέ τόν διαλογικόν προσανατολισμόν της, τήν συνεργασίαν μέ θεσμούς παγκοσμίου κύρους εἰς τόν ἐκκλησιαστικόν καί θεολογικόν χῶρον, μέ τήν ποιότητα τῶν συνεδρίων, τήν ἐπιλογήν ἐπικαίρων θεμάτων, τήν παρουσίαν εἰς αὐτά ὀνομαστῶν ἐκπροσώπων τῶν ἐπιστημιῶν καί τῆς διανοήσεως, ἀπέκτησεν ὑψηλόν κῦρος καί ἀναγνώρισιν παγκοσμίως. Ἐκφράζομεν, ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀκαδημίας, τόν δίκαιον ἔπαινον πρός τά μέλη τοῦ Διοικητικοῦ της Συμβουλίου καί πρός πάντας τούς συντελεστάς τῆς ὑποδειγματικῆς λειτουργίας της. Ἅγιε Δημητριάδος, δικαιοῦσθε νά αἰσθάνεσθε ὑπερήφανος διά τήν Ἀκαδημίαν Θεολογικῶν Σπουδῶν τῆς θεοτηρήτου Μητροπόλεώς σας!
Μέ αὐτά τά αἰσθήματα, εὐχαριστοῦμεν ἅπαξ ἔτι, καί ἐξ ὀνόματος τῆς τιμίας ἡμῶν συνοδείας, διά τήν ὑποδοχήν ἐκ μέρους τοῦ Διευρυμένου Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Ἀκαδημίας καί εὐχόμεθα πᾶσαν ἄνωθεν ἐνίσχυσιν εἰς τό ἔργον σας, βέβαιοι διά τήν περαιτέρω καρποτόκον πορείαν τοῦ θεσμοῦ. Ὅλα τά καλά τοῦ Θεοῦ διά πάντας ἡμᾶς, ἀδελφοί καί τέκνα!
