Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Από την Αρχιγραμματεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αλβανίας εκδόθηκε ανακοίνωση (11 Μαρτίου 2023), στην οποία, μεταξύ άλλων σημειώνεται:
«Με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα στο διαδίκτυο, η Εκκλησία της Αλβανίας διευκρινίζει ότι δεν πρόκειται να παρασυρθεί στη μέθοδο των αντεγκλήσεων, αναιρέσεων, προσβολών, ανακριβειών και μομφών, όπως επιχειρείται από αναρμοδίους λαϊκούς σε διαδικτυακούς τόπους. Η κατ’ Αλβανίαν Ορθόδοξος Εκκλησία, λοιπόν, δηλώνει προς πάσαν κατεύθυνσιν ότι δεν είναι διατεθειμένη να διαλαλεί στο διαδίκτυο και γενικά στα μέσα μαζικής ενημερώσεως τις απόψεις και τις κρίσεις της, σχετικά με τη στάση και τη συμπεριφορά άλλων τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και των Προκαθημένων τους».
Τολμώ να πω ότι η ανακοίνωση της Εκκλησίας της Αλβανίας «φωτογραφίζει» την ελαχιστότητά μου, καθώς εκδόθηκε μετά το πρόσφατο κείμενό μου «Η Εκκλησία της Αλβανίας αποδέχεται τις αποφάσεις του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας;» και δεν έχω δει άλλο κείμενο από «αναρμόδιο λαϊκό» για το θέμα.
Εν πρώτοις θέλω να ξεκαθαρίσω ότι το κείμενό μου ούτε προσβάλλει ούτε περιέχει ανακρίβειες και μομφές. Πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς, άλλωστε, αφού το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου μου αναπαράγει πιστά τις θέσεις της Εκκλησίας της Αλβανίας και του προκαθημένου της. Τα συμπεράσματα εξάγονται αβίαστα, δεν είναι αυθαίρετα.
Λυπούμαι διότι η Εκκλησία της Αλβανίας καταφεύγει για μια ακόμη φορά στην αοριστία και την γενικολογία και αποφεύγει να πει τα πράγματα με το όνομα τους.
Αναφέρεται στο ανακοινωθέν: «Τα επώδυνα εκκλησιαστικά προβλήματα που έχουν ανακύψει τα τελευταία χρόνια και προσφάτως στην Αφρική, με συνέπεια τις σαφείς ρωγμές στις σχέσεις των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και τη διάχυτη ανησυχία των 0ρθοδόξων πιστών, δεν λύνονται με τη μέθοδο των αλυσιδωτών αντιποίνων από συγκεκριμένες Εκκλησίες και με τη συλλογή συναινέσεων από τις υπόλοιπες δια των μέσων μαζικής ενημερώσεως».
Η παραπάνω παράγραφος είναι ο ορισμός της ασάφειας! Το μόνο σαφές είναι οι «σαφείς ρωγμές στις σχέσεις των Εκκλησιών».
Καμία καταδίκη της θλιβερής στάσης του Πατριαρχείου Μόσχας απέναντι στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Καμία καταδίκη του ρωσικού μορφώματος «Πατριαρχική Εξαρχία Αφρικής». Καμία αποδοχή των αποφάσεων του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας σε σχέση με τον καθηρημένο πρ. Κλιν Λεωνίδα.
Αντ’ αυτών η απόφανση ότι τα προβλήματα «δεν λύνονται με τη μέθοδο των αλυσιδωτών αντιποίνων από συγκεκριμένες Εκκλησίες».
Είναι θλιβερό να μιλάει τώρα η Εκκλησία της Αλβανίας για «αντίποινα», δηλ. μετά τις κανονικές αποφάσεις του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, και όχι όταν η Μόσχα πρώτη εκείνη ξεκίνησε τον χορό των αντιποίνων. Δεν ακούσαμε μία λέξη από την Εκκλησία της Αλβανίας όχι μόνο για την διακοπή μνημόνευσης Προκαθημένων από την Ρωσική Εκκλησία, αλλά και για την λίστα της ντροπής που κατήρτισε το Πατριαρχείο Μόσχας και περιλαμβάνει ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος τους οποίους έθεσε σε ακοινωνησία επειδή συλλειτούργησαν με ιεράρχες της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Ένας «αναρμόδιος λαϊκός», όπως είναι η ελαχιστότης μου, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να «παρασύρει» την Εκκλησία της Αλβανίας σε «οδούς σκολιάς». Μπορεί, όμως, να καταγράψει με σαφήνεια την δική της …ασαφή διαδρομή στο ουκρανικό ζήτημα.
Διαβάζουμε στο πρόσφατο ανακοινωθέν: « Καθώς εντείνεται η πρωτοφανής συμφορά της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία και η ανείπωτη οδύνη των Ορθοδόξων πιστών κορυφώνεται, επιβάλλεται το ταχύτερον δυνατόν πανορθοδόξος αντιμετώπισις».
Το ερώτημα τίθεται αυτόματα: Ποια είναι «η πρωτοφανής συμφορά της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία;»
Για μένα, τον «αναρμόδιο λαϊκό», η πρωτοφανής συμφορά είναι η ρωσική εισβολή και η απόλυτη στήριξη της από την Εκκλησία της Ρωσίας, η οποία διατυπώνει μια «θεολογία του πολέμου».
Αυτή η συμφορά, σωστά ισχυρίζεται η Εκκλησία της Αλβανίας, θέλει «πανορθόδοξη αντιμετώπιση», δηλαδή ρητή και κατηγορηματική καταδίκη της θεωρίας του «ρωσικού κόσμου» και της «θεολογίας του πολέμου».
Κι ακόμα απόλυτη καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής.
Κατά την Ειρηνική Επίσκεψη του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεοδώρου Β’ στην Εκκλησία της Αλβανίας (31 Οκτωβρίου – 5 Νοεμβρίου 2009), ακούσαμε τον Προκαθήμενο του Δευτερόθρονου Πρεσβυγενούς Πατριαρχείου να λέει προς τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο:
«Δεσμοί ἰδιαίτεροι καί ἄρρηκτοι, ὅλως ἐκκλησιαστικοί στά ὅρια τῆς κανονικῆς ἐκκλησιαστικῆς τάξεως καί ἀλληλεγγύης, συνδέουν πάντοτε τήν Πρεσβυγενή Ἐκκλησία τῆς Ἀλεξανδρείας, τό Δευτεροθρόνο Πατριαρχεῖο μέ τήν Ἁγιωτάτη Ἀδελφή Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας. Δεσμοί ἰδιαίτεροι ἀφοῦ Σεῖς, διακονήσατε ἐπί πολλά χρόνια τήν Ἐκκλησία τῆς Ἀλεξανδρείας. Ζήσατε στήν μακρινή Κένυα μέσα στίς ἱεραποστολές τῆς ἐξωτικῆς αὐτῆς χώρας ἀλλά καί σέ ἄλλες δύσβατες καί πολύ δύσκολες περιοχές.
Ὅμως, ἀπό τήν θέση αὐτή, ἐπιθυμοῦμε νά σᾶς εὐχαριστήσουμε δεόντως καί ἐγκαρδίως γιά τήν ἀμέριστη καί συνεχιζόμενη στήριξη καί πολύπλευρη συμπαράστασή σας πρός τό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς. Ναί Μακαριώτατε, βοηθᾶτε καί ἐνισχύετε τήν Ἱεραποστολή μέ κάθε τρόπο, μέ τήν προσωπικότητά σας, μέ τήν προσευχή σας, μέ τήν πλούσια συγγραφή σας, μέ κάθε τρόπο, τό γνωρίζουμε πολύ καλά αὐτό καί εἶναι ἡ ὥρα τῆς εὐχαριστίας καί τῆς εὐγνωμοσύνης τῆς Ἀλεξανδρινῆς Ἐκκλησίας».
Και τώρα τι, Μακαριώτατε άγιε Αλβανίας;
Επιτρέψτε μου να σας θυμίσω την απόλυτη στάση, που αποτελεί πλέον και παρακαταθήκη, του μακαριστού Πισιδίας Σωτηρίου:
«Μετά και από αυτό το μέγα ατόπημα του Πατριαρχείου Μόσχας κατά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, αλλά και μετά από τα όσα έκνομα και αντικανονικά έπραξε και πράττει στην Μητέρα και Τροφό του, δηλαδή προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, και μάλιστα μέσα στην από αιώνων Έδρα Του στην Κωνσταντινούπολη, το πραξικόπημα κατά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας ήταν, για την λογική των Μοσχοβιτών απλά η «φυσική» συνέχεια των δρομολογουμένων από πολύ καιρό πριν παράνομων ενεργειών τους. Και τώρα να περιμένουμε να δούμε να συμβεί το ίδιο και στις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες Κύπρου και Ελλάδος και όχι μόνον!
Ας ξυπνήσουν, λοιπόν, όσοι εκουσίως ή ακουσίως, υποστηρίζουν τις αντικανονικές πράξεις του Πατριαρχείου Μόσχας και ας καταλάβουν τι κακό θα βρει την Ορθόδοξη Εκκλησία με την προτεσταντικής νοοτροπίας τακτική, να ιδρύουν όπου θέλουν ρωσικές σέκτες. Ας σκεφθούν όλοι οι υπεύθυνοι αυτής της τραγικής συμφοράς το μεγάλο κακό που θα γίνει στην ιερή υπόθεση του ευαγγελισμού των Αφρικανών Αδελφών μας και πόσο θα χαίρεται ο διάβολος. Μήπως ήρθε η ώρα να αποφανθεί συνοδικώς η Ορθόδοξη Εκκλησία επί του θέματος, όπως το έπραξε το 1872 καταδικάζοντας τον επάρατο εθνοφυλετισμό;»
Λυπούμαι να πω – τελικά – ότι η Εκκλησία της Αλβανίας προσδέθηκε στο άρμα της Ρωσικής Εκκλησίας κι αυτό είναι μια συνειδητή επιλογή.
Κάθε άλλη απόπειρα προσέγγισης της στάσης της, είναι απλώς «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε».
