Δρ Συμεών Σολταρίδης
Με το παρόν άρθρο που περιλαμβάνει δύο συνεντεύξεις από παιδιά που διαπαιδαγωγήθηκαν, έμαθαν τα πρώτα γράμματα και έμεναν στο Ορφανοτροφείο Πριγκήπου κλείνει ο κύκλος της αρθρογραφίας για το ίδρυμα αυτό. Το οποίο παρά τις αντίξοες συνθήκες που προέρχονταν λόγω οικονομικών και πολιτικών δυσχερειών έπραξε τα καλύτερα στα εκατοντάδες παιδιά που έμεναν εκεί.
Πάρα πολλά από αυτά σπούδασαν και ανέβηκαν τα σκαλιά της επιτυχίας στις επιστήμες, στα γράμματα, στις τέχνες, στο εμπόριο ενώ πάρα πολλά έγιναν επιχειρηματίες. Ας δούμε πως ανέλυσαν την πορεία τους δύο παιδιά καταξιωμένα σήμερα στα Πανεπιστημιακά έδρανα.
Είναι πολύ ωραίο να αναδειχθεί η εξέλιξη των παιδιών του εν Πριγκήπω Ορφανοτροφείου τα οποία κατάφεραν και κατέκτησαν κάποιες σημαντικές θέσεις όχι μόνον στην Ελληνική αλλά και τη Διεθνή κοινότητα και καταξιώθηκαν στο γνωστικό τους αντικείμενο , στις τέχνες και στα γράμματα. Στην αρχή θα ήθελα να σημειώσω ότι όλα τα παιδιά δεν είχαν τις ίδιες συνθήκες προέλευσης και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να συγκριθούν.
Τέλος, πρόσφατα επεσήμανα στην Εφημερίδα «Ο Πολίτης», σύμφωνα με ένα δημοσίευμα που είχε γραφτεί, ότι «το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου δεχόταν μόνον ορφανά», ότι αυτό ίσχυε, μέχρι το 1957, οπόταν και άλλαξε η πολιτική αυτή.
Ποια ήταν η δική μου πορεία; Ήταν παραμονές Πάσχα του 1957, όταν επισκεφθήκαμε τον τότε Πατριάρχη, αείμνηστο Αθηναγόρα με τη μητέρα μας, -είχαν οικογενειακές σχέσεις από τον αδερφό της στην Αμερική πριν έρθει στην Πόλη- για να Του ευχηθούμε για το Πάσχα.
Στη συζήτηση επάνω η μητέρα μου του ανέφερε την απόφαση των γονέων μας να μας εντάξουν ως εσωτερικούς μαθητές στη Γαλλική Σχολή Notre Dame de Sion. Στο άκουσμα αυτής της ενημέρωσης ο Πατριάρχης εξανέστη, επειδή το σχολείο αυτό δεν ήταν Ορθόδοξο.
Τότε η μητέρα μου του είπε ότι «δεν υπήρχε Ορθόδοξο σχολείο με τη δυνατότητα εσωτερικών μαθητών». Η απάντηση που έλαβε εκ μέρους του ήταν: «Υπάρχει το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου».
Απαντώντας του η μητέρα μου είπε ότι «παίρνει μόνον ορφανά παιδιά, όχι παιδιά που έχουν τους γονείς τους». Τότε της υποσχέθηκε ότι θα κάνει την παρέμβαση του στην Εφορία του Σχολείου, υπόσχεση την οποία τήρησε και παρεμβαίνοντας στην τότε Εφορία του Ιδρύματος άλλαξε τον Κανονισμό.
Έτσι τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους (1957) μπήκαμε στο Ορφανοτροφείο, όχι ως ορφανά, δωρεάν, αλλά ως εσωτερικοί μαθητές επί πληρωμή. Ήμασταν τα πρώτα παιδιά που δεν ήταν ορφανά και μπήκαν επί πληρωμή ως εσωτερικά. Στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλα παιδιά.
Ήθελαν να μας βάλουν εσωτερικούς, εμένα και τον αδερφό μου, επειδή εγώ ήμουν πάρα πολύ άτακτη και νόμιζαν ότι ούσα εσωτερική θα γινόμουν πιο φρόνιμη. Την περίοδο που μπήκαμε εμείς εσωτερικοί, ήταν ο Χρυσούς Αιώνας του Ορφανοτροφείου, με έναν καταπληκτικό ευρύ νου εκπαιδευτικό ως Διευθυντή τον αείμνηστο Χρήστο Μαυροφρύδη και έναν νεαρό τότε εξαιρετικού ήθους Δημοδιδάσκαλο, τον Γιάννη Καλαμάρη, με τον οποίο μέχρι σήμερα είμαστε στενοί και αγαπητοί φίλοι.
Εγώ όπως ήδη ανέφερα, ήμουν πολύ άτακτη και νόμιζαν οι γονείς μου ότι στο σχολείο αυτό ως εσωτερική, θα δαμάζονταν αυτή μου η αταξία. Εγώ όμως στο σχολείο της Πριγκήπου, βρήκα την Αγία μου χαρά, διότι απέκτησα την ελευθερία μου και ξέφυγα από το άγρυπνο και αυστηρό μάτι της μητέρας μου.
Στο Σχολείο αυτό, έπαιξα, έτρεξα, τραγούδησα, ατάκτησα και το ευχαριστήθηκα.
Παντού έλεγα ότι θα γίνω γιατρός όταν θα μεγαλώσω. Και όταν παίζαμε σπιτικό πάντα έκαμνα τη γιατρό και έκαμνα στα παιδιά ενέσεις με τις ξεραμένες πευκοβελόνες.
Τα πράγματα όμως άλλαξαν άρδην τον Μάρτιο του 1958, δηλ. στην 5η Δημοτικού, όταν η συμμαθήτριά μας Σωτηρία Μέγα χειρουργήθηκε από σκωληκοειδίτιδα, γεγονός το οποίο είχε ως αποτέλεσμα, όταν η Σωτηρία γύρισε στην τάξη μετά την ανάρρωση της και μας εξηγούσε πράγματα νοσοκομειακά που εγώ παρόλο που είχα ήδη δηλώσει ότι ήθελα να γίνω ιατρός δεν τα γνώριζα!
Επειδή δεν μπορούσα να αντέξω την άγνοια μου αυτή, υποδύθηκα ότι είχα σκωληκοειδίτιδα, -αφού είχα μάθει από τη Σωτηρία τα συμπτώματα που είχε- και διεγνώσθην με σκωληκοειδίτιδα και με χειρούργησαν στο Βαλουκλή οι αείμνηστοι σήμερα, εξαιρετικοί Χειρουργοί Γεωργιάδης και Ιωαννίδης, οι οποίοι μετά το χειρουργείο ήρθαν και με ρώτησαν: «Μα παιδί μου πονούσες;» Μετά την ανάρρωση μου, γυρίζοντας στην τάξη, ήμουν πλήρως σε θέση να εξιστορώ τα του Νοσοκομείου θέματα με την ανάλογή ικανοποίηση!
Το πιο θετικό στοιχείο όμως που είχε το Σχολείο αυτό και πιστεύω ότι επέδρασε στη μετέπειτα ενήλικο ζωή μας, ήταν η συναναστροφή, η συζήτηση και συμβίωση με άτομα τελείως διαφορετικών οικογενειών, εννοώ τον καθένα από εμάς, που αν είχαμε μείνει στα σπίτια μας με τις οικογένειες μας δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να τα γνωρίζουμε. Έτσι μάθαμε ότι στην κοινωνία υπάρχουν διαφόρων ειδών καταστάσεις, διαφόρων ειδών άτομα, διαφόρων ειδών συμπεριφορές, που όταν τα διδαχθείς από την παιδική σου ηλικία μπορείς και ξεχωρίζεις ποια να συγκρατείς και ποια πολεμάς στη μετέπειτα ζωή σου.
Στην συνέχεια σπούδασα στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο. Πριν τελειώσω διαβλέποντας ότι είχα μικρή πιθανότητα να πραγματοποιήσω την επιθυμία μου που ήταν να σπουδάσω Ιατρική, με τη νοοτροπία που υπήρχε την εποχή εκείνη στην Πόλη έκανα την επανάστασή μου και ζήτησα να με στείλουν οι γονείς μου στην Αθήνα. Τα κατάφερα και με έστειλαν στην Αθήνα.
Ήρθα στην Αθήνα με μία βαλίτσα στο χέρι και με μία συστατική επιστολή στην τσάντα μου από τον αείμνηστο μακαριστό Μητροπολίτη Δέρκων Ιάκωβο προς τον επίσης αείμνηστο σήμερα Καθηγητή Τρεμπέλα, Πρόεδρο του «Σωτήρος».
Μου επέτρεψε ο Θεός και κατάφερα να σπουδάσω Ιατρική παράλληλα εργαζόμενη ως Παρασκευάστρια Μικροβιολογικού σε ιδιωτική Κλινική. Παρόλο που στον δρόμο μου συνάντησα το σύζυγό μου, Νικόλαο Μουζάκα, στο 2ο έτος της Ιατρικής, δεν σταμάτησα να εργάζομαι για να μην συμβεί το ανεπανόρθωτο να με σταματήσει από τις σπουδές μου στην Ιατρική. Με αποτέλεσμα τη ημέρα που θα ορκιζόμουνα γιατρός στις 10 Ιουλίου στις 10:00πμ, το πρωί στις 8:00 γέννησα την κόρη μας.
Η συμπαράσταση του συζύγου μου ήταν πολύ σημαντική. Αμέσως ξεκίνησα ειδικότητα Χειρουργικής τον πρώτο χρόνο και στη συνέχεια Μαιευτική Γυναικολογία. Λίγους μήνες πριν τελειώσω τη Μαιευτική-Γυναικολογία κατάφερα και πήρα Υποτροφία από τη Γαλλική Κυβέρνηση και πήγα για να κάνω εξειδίκευση στη Μαστολογία στο Στρασβούργο, στη Μέκκα της Μαστολογίας τότε. Είμαι η 1η γυναίκα στην Ελλάδα που έκανε πλήρη ειδικότητα Μαιευτικής-Γυναικολογίας, και η 1η Γυναικολόγος που έκανε Μαστολογία.
Τελειώνοντας την εξειδίκευση μου στη Μαστολογία ο αείμνηστος καθηγητής μού ήθελε να με κρατήσει στο Στρασβούργο αλλά εγώ ήθελα να γυρίσω πίσω για να προσφέρω τις υπηρεσίες μου στην Ελλάδα. Γυρνώντας, με επιφόρτισε με την ευθύνη να δημιουργήσω την Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας σε συνεργασία με τον τότε Καθηγητή μου στη Μαιευτική Γυναικολογία το Βασίλη Κουτήφαρη.
Επιθυμία του την οποία πραγματοποίησα με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας τον Δεκέμβριο του 1979. Το 1977 και ενώ έκαμνα την ειδικότητα την ειδικότητα της Μαιευτικής Γυναικολογίας τελείωσα την Διδακτορική μου Διατριβή σε πειραματόζωα και το 1990 τελείωσα την Υφηγεσία μου και μου απονεμήθηκε ο τίτλος της Επ.Καθηγήτριας.
Με ευγνωμοσύνη διατηρώ τις καλύτερες αναμνήσεις μου από το εν Πριγκήπω Ορφανοτροφείο και τον εξαίρετο Διευθυντή μας Χρήστο Μαυροφρύδη. Το πιστεύω και το δηλώνω με κάθε ειλικρίνεια ότι εάν δεν είχα διαβεί την πόρτα του Ορφανοτροφείου δεν ξέρω εάν θα ήμουν σε θέση μα αντιμετωπίσω όλες τις αντιξοότητες όπως τις έχω αντιμετωπίσει. Ευχαριστώ τον Θεό.
Δρ. Αριστοτέλης Μητράρας, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στην Πρίγκηπο και στο Ορφανοτροφείο του Αγίου Νικολάου έζησα περίπου επτά χρόνια. Από το Ορφανοτροφείο κάθε μέρα επιβιβαζόμασταν στις άμαξες (fayton) που τις έσερναν ένα ζευγάρι άλογα και κατεβαίναμε στην Αστική Σχολή. Η Αστική Σχολή λειτούργησε για ένα διάστημα ως πρωινό και απογευματινό σχολείο (πρωινό για τους μαθητές της Πριγκήπου και απογευματινό για τα παιδιά του Ορφανοτροφείου). Αργότερα όταν μειώθηκε ο αριθμός των μαθητών μετατράπηκε σε σκέτο πρωινό.
Όταν αποφοίτησα από την Αστική Σχολή Πριγκήπου, με τον πατέρα μου αποφασίσαμε να συνεχίσω τις σπουδές μου στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο. Εδώ οι συνθήκες ήταν διαφορετικές: Έπρεπε να βρω μια Πολίτικη οικογένεια ώστε να αναλάβει την στέγαση αλλά και την διατροφή μου (pansiyon). Βρήκαμε ένα σπίτι συμπατριωτών μας Ιμβρίων στα Τατάβλα πίσω από το Δημοτικό σχολείο και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Εκεί έμεινα ένα χρόνο.
Η οικογένεια ήταν πολυμελής και δυσκολευόμουν πολύ στο να προσαρμοστώ στην ζωή της Πόλης. Η απόσταση για το Ζωγράφειο επειδή ήταν μακρινή αλλά κι επειδή δεν είχα χρήματα, κατέβαινα την κατηφόρα στο Κασίμπασα κι ανέβαινα την ανηφόρα Ακάρτζα κουβαλώντας και τα βιβλία μου για να παρακολουθήσω τα μαθήματα. Για φανταστείτε, με τα κρύα και με τα χιόνια πώς ανέβαινα και κατέβαινα αυτήν την απότομη κατηφόρα.
Στο Ζωγράφειο θυμάμαι με πολύ αγάπη και συγκίνηση, τον διευθυντή μας Δημήτρη Φραγκόπουλο, τον κο. Μούτσογλου, τον κο. Ναρλή, αλλά και τον κο. Αρσενιάδη τον οποίο μετά από πολλά χρόνια ξανασυνάντησα στην Χαλκηδόνα. Θυμάμαι, επίσης, πως τα μεσημέρια γευματίζαμε στο συσσίτιο της Αγίας Τριάδος Ταξίμ όπου δίπλα κολλητά στην εκκλησία βρίσκεται και το Ζάππειο Παρθεναγωγείο.
Την δεύτερη χρονιά βρήκαμε ένα σπίτι πίσω από το νοσοκομείο Πρώτων Βοηθειών στο Τζιχανγκίρ, στην κατηφόρα όπου βρίσκεται το Κεντρικό σχολείο. Θυμάμαι ακόμα τον δρόμο. Δεν ήταν δρόμος ήταν αδιέξοδο: Μπαλτατζί Τσικμαζί. Σ’ αυτό το σπίτι πέρασα τα καλύτερα μου χρόνια: Ήταν δύο χήρες γυναίκες οι οποίες με αγάπησαν και με αγκάλιασαν σαν παιδί τους: Η κα Μελπομένη και η κα Κατερίνα. Η στοργική τους αγάπη ακόμα χαϊδεύει τα μάγουλά μου. Έμεινα μαζί τους δύο ολόκληρα χρόνια, και θυμάμαι την χαρά που ζωγραφιζόταν στο πρόσωπα της κας Μελπομένης όταν γύριζε από το Ζωγράφειο όπου πήγαινε να ρωτήσει την επίδοσή μου.
Στην συνέχεια, ο πατέρας μου, μού είχε πει ότι δεν μπορούσε να καλύψει πλέον τις ανάγκες μου για φοίτηση. Και μου πρότεινε το καλοκαίρι του 1977 να επιλέξω ή να σπουδάσω στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης ως εσώκλειστος ή να μείνω στην Ίμβρο και να μάθω την τέχνη της ραπτικής.
Εγώ προτίμησα το πρώτο, καθώς αγαπούσα πάρα πολύ τα γράμματα γιατί το διάβασμα ήταν που μου άνοιγε άγνωστους και νέους ορίζοντες, παράλληλα καλλιεργούσε και την φαντασία μου. Την πρώτη χρονιά ήμουν ο μόνος Ίμβριος τρόφιμος της σχολής, τις επόμενες χρονιές ήρθαν κι άλλοι Ίμβριοι φίλοι μου. Εδώ βρήκα την ηρεμία μου και αφοσιώθηκα περισσότερο στο διάβασμα, καθώς τα σαββατοκύριακα έμενα μόνος στην λαβυρινθώδη σχολή. Παράλληλα ασχολούμουν με το σπορ, έπαιζα με τον σκύλο της σχολής, τον Τζακ, και αρκετές φορές κατέβαινα στο λιμάνι του νησιού (το quai) για να δω λίγο κόσμο.
Σχολάρχης μας τότε ήταν ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Σταυρουπόλεως Μάξιμος. Πολλές φορές τα βράδια του Σαββάτου που έμενα μόνος με καλούσε στο γραφείο του, παρακολουθούσαμε τηλεόραση και σχολιάζαμε την επικαιρότητα. Πάντα τον παρακολουθούσα με προσοχή τι έλεγε, καθώς υπήρχε η φήμη μεταξύ των φοιτητών πως ήταν φιλόσοφος. Όταν δεν είχε υποχρεώσεις (Σύνοδο κλπ.) καθόταν και διάβαζε βαριά βιβλία.
Στα τρία χρόνια φοίτησης στην Θεολογική Σχολή έμαθα την πειθαρχία, την κοινωνικότητα, ακόμα είχα μία τάση στο ψάλσιμο. Θαύμαζα την φωνή του σχολάρχη, αλλά με ευχαρίστηση έψελνα στις λειτουργίες με τον συμπαθέστατό μου ιερέα της εκκλησίας της Αγίας Τριάδος π. Ανδρέα Μυλωνόπουλο.
Εκείνο το διάστημα έγινε και η πρώτη μου γνωριμία με τον συμπατριώτη μου μητροπολίτη Φιλαδελφείας Βαρθολομαίο (σήμερα Οικουμενικός Πατριάρχης). Αφήνοντας κάποια μέρα τις υποχρεώσεις του, ανέβηκε στον Λόφο της Ελπίδος για να ξεκουραστεί και να με γνωρίσει. Εκεί εξέφρασε την πρόθεσή του να με στείλει στο εξωτερικό να σπουδάσω, όταν θα τελείωνα με το καλό το Πανεπιστήμιο. Το’ πε και το’ κανε.
Μετά την Χάλκη, έκανα την εγγραφή μου στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αφού αποφοίτησα από το Βυζαντινό και Νεοελληνικό Τμήμα, με έστειλε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές. Στην γαλλική πρωτεύουσα έκανα δύο μεταπτυχιακά στην Σορβόννη IV και στην Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών. Όμως, για να το πετύχω αυτό, δεν μπορώ να μη μνημονεύσω αφενός την συμπατριώτισσα μου καθηγήτρια Μάρω Μαυροπούλου, η οποία μου δίδαξε τα βασικά στην γαλλική γλώσσα για να μπορέσω να προσαρμοστώ πιο ομαλά στο παρισινό περιβάλλον και αφετέρου την γενναία υποτροφία που μου πρόσφερε ο Ελληνοαμερικανός ομογενής αείμνηστος Michael Jaharis.
Τα λόγια του τότε μητροπολίτη Φιλαδελφείας ήταν εγγύηση για το άτομο μου κι έπεισαν τον ευεργέτη μου να προσφέρει την υποτροφία. Χωρίς την βοήθεια και την στήριξη του σεβασμιότατου μητροπολίτη Βαρθολομαίου δεν θα είχα αυτήν την λαμπρή πορεία στην ζωή μου. Αισθάνομαι απέραντη ευγνωμοσύνη προς το άγιο πρόσωπό του και Τον ευχαριστώ για ό, τι έχει κάνει.
Μετά τις σπουδές στο Παρίσι, η επιστροφή μου στην Αθήνα ήταν δραματική, είχαν αλλάξει οι καταστάσεις και δεν μπορούσα να βρω δουλειά. Ήμουν μόνος, ο πατέρας μου είχε πεθάνει, κι εγώ αναγκάστηκα να καταφύγω σε κοινωνικό ξενώνα για να μη μείνω έξω στο πεζοδρόμιο.
Ύστερα από πολλές τρικυμίες στην ζωή μου, αποφάσισα να γίνω καθηγητής στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση: πρώτα στο νησί της Μήλου κι έπειτα στην Αντίπαρο. Από την Αντίπαρο έλαβα ένα μήνυμα ότι με γυρεύει η κα Μάρω Μαυροπούλου. Όταν την τηλεφώνησα, μου πρότεινε να αποσπαστώ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, όπου γνώρισα και τον πολύ αγαπητό μου κο. Στέφανο Τζέπογλου. Εκεί συχνά πηγαινοερχόμουν στο Υπουργείο Παιδείας, όπου γνώρισα την τότε Ειδική Γραμματέα Απόδημου Ελληνισμού κα. Ισμήνη Κριάρη μετέπειτα πρύτανη του Παντείου πανεπιστημίου και σήμερα πολύ καλή φίλη μου.
Με την προτροπή της γνώρισα τον ομογάλακτο ισλαμολόγο καθηγητή Κωνσταντίνο Πάτελο υπό την επίβλεψη του οποίου εκπόνησα την διδακτορική μου διατριβή. Στην υποστήριξη της διατριβής μου παρευρέθηκε και η κα Μαυροπούλου, η οποία με συνέστησε στον κο Ιωάννη Μάζη, τότε πρόεδρο του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. Έπειτα από πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες, το 2018 εκλέχτηκα Επίκουρος καθηγητής επί θητεία και το 2022 μονιμοποιήθηκα. Την μονιμοποίησή μου την οφείλω πάνω απ’ όλα στην χαλκέντερη επιστήμονα και σπουδαία γλωσσολόγο κα Ελένη Σελλά, η οποία σήμερα είναι πρόεδρος του Τμήματος.
