Του Κυριάκου Παπαδόπουλου
Δεν είμαι μπλόγκερ, και ούτε σκοπεύω να γίνω: κάτι με ώθησε, ωστόσο, να κάνω αυτή την δημοσίευση. Κάτι που με τρώει εδώ και μέρες, διαβάζοντας την επικαιρότητα στην Ελλάδα. Θαρρώ πως, μέσα σε αυτή την μιζέρια που βιώνει, ο κάτοικος της πατρίδας μας, θα γλυκαινόταν και θα άλλαζε η διάθεσή του, αν άφηνε στον εαυτό του να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα παρελθόν που θαρρώ πως μας το κρύβουν. Ναι, μας το κρύβουν! Διότι δεν γίνεται, για παράδειγμα, να ασχολούνται με τα κείμενα του Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου στην Λειψία και στην Αυστραλία, και να μην έχει γίνει ούτε μία μεταφορά των κειμένων του στην νεοελληνική, από τους εγχώριους ακαδημαϊκούς δασκάλους και ερευνητές. Και μιλάμε για έναν από τους πιο πληθωρικούς ανθρώπους του Μεσαίωνα, που μας άφησε πλήθος γραπτών κειμένων: σήμερα, αν ρωτήσετε κάποιον άνθρωπο για αυτόν τον αυτοκράτορα, στην καλύτερη περίπτωση θα σας μιλήσει για τον Χάρη Ρώμα, που έπαιζε τον καθηγητή ιστορίας σε δημοφιλή σειρά…
Ακούω και διαβάζω, τέτοιες μέρες, για “Κάλαντα Ελλήνων”, για τα “Κάλαντα του Ελληνισμού”, για την Ελλάδα ως “Μητρόπολη του Ελληνισμού”, και στενοχωριέμαι. Στενοχωριέμαι, διότι δεν μας έχουν μάθει, στο σχολείο, ούτε καν τα βασικά: πως, άλλο πράγμα είναι η εθνική ταυτότητα και άλλο η εθνοτικότητα. Το ελληνικό κράτος και το ελληνικό έθνος ξεκίνησαν να υφίστανται με το πρωτόκολλο του Λονδίνου, στα 1830. Πριν από αυτό, υπήρχε μια πάλη, μεταξύ διαφορετικών τάσεων, για το ποιά θα πρέπει να είναι η σύγχρονη (εθνική) ταυτότητα των Χριστιανών που εξεγέρθηκαν έναντι του οθωμανικού Κράτους. Οι Χριστιανοί αυτοί ήταν, εθνοτικά, Ρωμαίοι, Αρβανίτες, Βλάχοι, Σλάβοι, κ.α. Κυρίαρχη, ωστόσο, εθνοτικότητα ήταν η ρωμαϊκή, η συνέχεια της (πολιτιστικής) ταυτότητας της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας της Ρωμανίας ή της των Ρωμαίων Επικράτειας, όπως την αποκαλούσαν οι κάτοικοί της. Ρωμαίος υπήρξε ο ημικός προσδιορισμός μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων, από τα πρώτα αυτοκρατορικά χρόνια, μέχρι και την ένωση της ελληνιστικής ανατολής με την λατινική δύση, στα χρόνια του Κωνσταντίνου του Μεγάλου (μια ζύμωση που, βέβαια, ξεκίνησε πολύ πιο πριν). Η ρωμαϊκή εθνοτικότητα διαμορφώθηκε μέσα στους αιώνες, για να φτάσει στην Ρουμ Μιλλετ, στην Κοινότητα των Ρωμαίων, υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, υπό την οθωμανική αρχή: οι Ρωμαίοι της Ρουμ Μιλλετ έπρεπε, ξαφνικά, να συνδεθούν με την ελληνική εθνική ταυτότητα, όπως αυτή άρχισε να διαμορφώνεται στο σύγχρονο κράτος της Ελλάδας. Για παράδειγμα, η των Ρωμαίων Σχολή, στην Τραπεζούντα, μετονομάστηκε σε Ελληνικό Φροντιστήριο, από τον βασιλέα Γεώργιο Α’. Αυτό κόστισε: η ταύτιση των Ρωμαίων του Ευξείνου Πόντου, της Μικράς Ασίας, της Ανατολίας, της Πόλης, με το εθνικό κράτος της Ελλάδας, και η μετέπειτα αναφορά τους στην συνθήκη της Λωζάνης, είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωσή τους ή, στην καλύτερη περίπτωση, στον εκτοπισμό τους από τα πάτρια εδάφη. Η ταπεινότης μου, για παράδειγμα, είμαι Τραπεζούντιος και Κωνσταντινουπολίτης τρίτης γενεάς: μάλλον ευτυχής που υπάρχω… Το ίδιο συμβαίνει με εκατομμύρια συμπολίτες μας.
Δεν θα επεκταθώ άλλο σε αυτό το θέμα, σε αυτή το κείμενο. Θα ήθελα μόνο να προσθέσω ότι ο ητικός προσδιορισμός “Γραικός” αναφέρεται στον Ρωμαίο της Κωνσταντινούπολης, και όχι στον αρχαίο Έλληνα, ειδικά από τον καιρό της καρολίγγειας δυναστείας στην Δύση, και μετά. Οπότε, ο Αθανάσιος Διάκος είναι πιο πιθανό να είπε “Ρωμηός γεννήθηκα…” και ο Πουκεβίλ μετέφρασε σε “Γραικός”.
Ζούμε με στερεότυπα. Είναι δύσκολο να εμπεδώσουμε έννοιες που παρεκκλίνουν από το εγχώριο αφήγημα. Δυστυχώς, η πανεπιστημιακή κοινότητα στην Ελλάδα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι και αυτή συνένοχη με την ελλαδική παρακμή. Προτείνω την ανάγνωση του βιβλίου του Αντώνη Καλδέλλη “Romanland”, ως αντίδοτο. Είναι γραμμένο στην αγγλική (κι ευχόμαστε γρήγορα να έχουμε μετάφραση και στην ελληνική), και δημοσιευμένο το 2019, από τον εκδοτικό οίκο Harvard University Press, του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
Αν θέλετε κάτι το χειροπιαστό, που αναδεικνύει το πρόβλημα της ερμηνείας της ιστορίας, μην πάτε πολύ μακριά. Οι εκκλησιές μας, φερειπείν, δεν είναι χτισμένες με πέτρες και κεραμίδια και διακοσμημένες με πορσελάνινα πιάτα, όπως οι παλαιές. Είναι από μπετόν φτιαγμένες, με μεγάφωνα τοποθετημένα εδώ κι εκεί, άκομψα, και εφοδιασμένες με μικρόφωνα και με κρύο ηλεκτρικό φωτισμό. Οι τοιχογραφίες είναι σε μουσαμά με ακρυλικά χρώματα, και δεν ακολουθούν την τεχνική του φρέσκο (που για να το μάθει κανείς, πρέπει πια να επισκεφθεί την Ιταλία). Τί να πει κανείς και για τον εκφυλισμό της εκκλησιαστικής μας μουσικής (ίσως να ευθύνεται σ’ αυτό η μεταρρύθμιση του 19ου αιώνα, και η απλούστευση της παρασημαντικής, αλλά δεν θα ήθελα να επεκταθούμε τώρα και σε αυτό το δύσκολο θέμα).
Πώς να μιλήσει κανείς, λοιπόν, για την ρωμαϊκή εθνοτικότητα, για αυτό που λένε σήμερα οι εξισλαμισμένοι Ρωμαίοι (εθνοτικά), Τούρκοι (στην εθνική τους ταυτότητα) του Πόντου: “λαλώ Ρωμαϊκά”, “Είμαι Πόντιος Ρωμαίος”, κ.λπ., την στιγμή που ρίχνουμε στάχτη στα μάτια μας με τον ψευδεπίγραφο προσδιορισμό “Βυζάντιο”. Άκουγα σε μια συνέντευξη ενός ανθρώπου που γεννήθηκε στον Πόντο να λέει, τουρκιστί, ότι είναι Ρουμ (Ρωμαίος) και γνωστός (και εξαιρετικά συμπαθής και σημαντικός) τουρκολόγος και στρατηγικός αναλυτής μετάφραζε “Έλλην”. Του έκανα ευγενική σύσταση πάνω σ’ αυτό, με αποτέλεσμα να με αποκλείσει από το κανάλι του στο γιουτιουμπ…
Και κάτι το ψηλαφητό, μακριά από το ψευδοκράτος της Ελλάδας.
Τα Χριστούγεννα του 2016 βρήκα τον χρόνο να πετάξω στην Πόλη για ένα τριήμερο, από το Κουβέιτ, για να κάνω Χριστούγεννα. Δεν ήμουν ακόμα οικογενειάρχης, και ήταν πιο εύκολο να κάνω του κεφαλιού μου: ήταν μόλις είχαν γίνει πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις. Παραμονή των Χριστουγέννων, λοιπόν, βρέθηκα από το ζεστό Κουβέιτ στην κρύα και υγρή Πόλη. Το ταξί με μετέφερε στο Σουλταναχμέτ, στο ξενοδοχείο Αρκάντια Μπλου: είχα κλείσει δωμάτιο με θέα την Αγία Σοφία και το Μπλε Τζαμί (το οποίο, επί τη ευκαιρία, φτιάχτηκε με υλικά του Ιπποδρόμου). Καπνός έβγαινε από τις καμινάδες των σπιτιών, γλάροι πετούσαν πάνω από τους τρούλους: θυμήθηκα την περιγραφή του Καταλάνου περιηγητού, του Πέρο Ταφουρ, που λέει ότι οι Γραικοί αρέσκονται στο να κατασκευάζουν τρούλους, και η Κωνσταντίνου Πόλις είναι γεμάτη από τέτοιους. Έβαλα στον υπολογιστή την συνέντευξη του αείμνηστου κυρ Κωνσταντίνου Μαφίδη, που περιγράφει, σε μια εκπομπή του επίσης αείμνηστου Λυκούργου Αγγελόπουλου, τα ρωμαίικα Χριστούγεννα στην Πόλη, με τα κάλαντα και όλα τα όμορφα που κάνανε τότες, που οι Ρωμαίοι ήτανε πολλοί…
Πήγα στον Κεράτιο, στο Φανάρι: ξεπάγιασα: δύσκολο να εγκλιματιστεί το σώμα από την ξηρά ζέστη στο υγρό κρύο. Βρήκα ένα καταφύγιο: “Μπαρμπα Βασίλης”, μια ταβέρνα στο ισόγειο ενός ξενοδοχείου. Μπήκα μέσα, κατά τις δύο το μεσημέρι, και ζεστάθηκα, και γεύτηκα πολίτικους μεζέδες, και κατά τις τέσσερις το απόγευμα πήγα στον εσπερινό στο Πατριαρχείο, όπου χοροστάτησε ο Πατριάρχης του Γένους. Το βράδι, έκανα μια βόλτα γύρω από την Αγία Σοφία: δεν χόρταινα να την κοιτώ, φωτισμένη όπως ήταν, με τα θαλασσοπούλια να κάνουν κύκλους πάνω από τους τρούλους της: μου φάνταζαν σαν άγγελοι…
Το πρωί των Χριστουγέννων απόλαυσα Θεία Λειτουργία, Χριστουγεννιάτικη, και γέμισα τις μπαταρίες της ψυχής μου Ρωμαιοσύνη.
Ιδού τα Άκτα των Χριστουγέννων (*), όπως τελούνταν στα χρόνια της ακμής: απολαύστε τα, και μεταφερθείτε σε έναν τόπο και έναν χρόνο που το Γένος μας, ελεύθερο, δημιουργούσε πολιτισμό. Παράκληση: μπείτε στον κόπο να τα μελετήσετε. Διαδώστε τα. Παντού. Είθε κάποτε να γίνουν και μάθημα στα σχολεία μας.
(*) Το κείμενο στην Wikipedia είναι εξαιρετικά καλό, οπότε εκεί θα βρείτε πληροφορίες για τις πηγές, και πώς θα μπορέσετε να κατεβάσετε το αρχαίο χειρόγραφο (από την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Λειψίας) ή το εκτυπωμένο κείμενο του 18ου αιώνος: https://en.wikipedia.org/wiki/De_Ceremoniis
Ἄκτα τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. (2t)
Ἐξιόντων τῶν δεσποτῶν ἀπὸ τοῦ παλατίου εἰς τὴν (3)
προέλευσιν καὶ τῆς εἰωθυίας πάσης τάξεως ἐπακολου-
θούσης, γίνεται πρώτη δοχὴ εἰς τὸ Τριβουνάλιον, ἤγουν (5)
εἰς τοὺς Λύχνους, καὶ δέχεται κἀκεῖσε ὁ δημοκράτης
τῶν Βενέτων, ἤγουν ὁ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ
καὶ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ μήπω τῶν
δεσποτῶν φθασάντων ἐκεῖσε, λέγουσιν οἱ κράκται τὴν
φωνήν, ἦχ. γʹ• «Ἀστὴρ τὸν ἥλιον προμηνύει ἐν Βηθλεὲμ (10)
Χριστὸν ἀνατείλαντα ἐκ παρθένου.»
Δοχὴ αʹ. Καὶ δὴ τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων καὶ ἱσταμένων
εἰς τὸν εἰωθότα τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως, ἤγουν εἰς τὴν
καμάραν, λέγουσιν οἱ κράκται• «Πολλά, πολλά, πολλά». Ὁ
λαός• «Πολλὰ ἔτη, εἰς πολλά». Καὶ πάλιν οἱ κράκται• (15)
«Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι ἡ ἔνθεος βασιλεία.» Φθογγεῖ καὶ ὁ
λαὸς ἐκ τρίτου• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι.» Οἱ κράκται•
«Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, οἱ θεράποντες τοῦ Κυρίου.» Φθογγεῖ
καὶ ὁ λαὸς ἐκ τρίτου• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι.» Οἱ κράκται•
«Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὁ δεῖνα καὶ ὁ δεῖνα αὐτοκράτορες (20)
Ῥωμαίων.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς ἐκ τρίτου• «Πολλοὶ ὑμῖν
χρόνοι.» Οἱ κράκται• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι ὁ δεῖνα καὶ
ὁ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ῥωμαίων.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς
(30.) ἐκ τρίτου• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι.» Οἱ κράκται• «Πολλοὶ
ὑμῖν χρόνοι σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεν-
νήτοις.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς ἅπαξ• «Πολυχρόνιον
ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη.»
Δοχὴ βʹ, πρὸ τῶν πυλῶν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἤγουν (5)
εἰς τὰς Σχολάς. Δέχεται ἐκεῖσε ὁ δημοκράτης τῶν
Πρασίνων, ἤγουν ὁ ἐκσκούβικος, μετὰ τοῦ περατικοῦ
δήμου τῶν Πρασίνων, καὶ μήπω τῶν δεσποτῶν φθασάν-
των ἐκεῖσε, λέγουσιν οἱ κράκται τὴν φωνήν, ἦχ. γʹ•
«Ὁ ἀμήτωρ ἐν οὐρανοῖς, ἀπάτωρ τίκτεται ἐπὶ τῆς (10)
γῆς.» Ἄλλο• «Ὁ φυτουργὸς τῶν ἀνθρώπων φιλάν-
θρωπος καταδέχεται ἄνθρωπος γεννηθῆναι.» Καὶ δὴ
τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων καὶ ἱσταμένων εἰς τὸν εἰωθότα
τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως, ἤγουν εἰς τὴν καμάραν,
λέγουσιν οἱ κράκται• «Πολλά, πολλά, πολλά». Ὁ λαός• (15)
«Πολλὰ ἔτη, εἰς πολλά.» Οἱ κράκται• «Πολλοὶ ὑμῖν
χρόνοι, ἡ ἐκλογὴ τῆς Τριάδος.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς ἐκ γʹ•
«Ἅγιε.» Οἱ κράκται• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὁ δεῖνα
καὶ ὁ δεῖνα αὐτοκράτορες Ῥωμαίων.» Φθογγεῖ καὶ ὁ
λαὸς ἐκ τρίτου• «Ἅγιε». Οἱ κράκται• «Πολλοὶ ὑμῖν (20)
χρόνοι, οἱ θεράποντες τοῦ Κυρίου.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς
ἐκ γʹ• «Ἅγιε.» Οἱ κράκται• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὁ
δεῖνα καὶ ὁ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ῥωμαίων.» Φθογγεῖ
καὶ ὁ λαὸς ἐκ γʹ• «Ἅγιε.» Οἱ κράκται•
«Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, δεσπόται, σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς (25)
πορφυρογεννήτοις.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαός• «Πολυ-
χρόνιον ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς
πολλὰ ἔτη.»
Δοχὴ γʹ, ἔνδοθεν τῆς Χαλκῆς• δέχεται ἐκεῖσε ὁ δημο-
κράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὁ δομέστικος τῶν σχολῶν, (30)
μετὰ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ μήπω τῶν
δεσποτῶν φθασάντων ἐκεῖσε, λέγουσιν οἱ κράκται τὴν @1
(31.) φωνήν, ἦχ. γʹ• «Σειρὰς ῥηγνύων τῆς ἁμαρτίας σπαργα-
νοῦται Θεὸς ἐν φάτνῃ.» Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα
ᾄδονται παρά τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ
ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς.
Δοχὴ δʹ, ἔξωθεν τῆς Χαλκῆς• δέχεται ἐκεῖσε ὁ δήμαρχος (5)
τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ Λευκοῦ, καὶ λέγουσιν
οἱ κράκται τὴν φωνήν, ἦχ. γʹ• «Ἀστὴρ προτρέχει καὶ
λάμπει ἐν σπηλαίῳ, τὸν Δεσπότην τοῦ ἡλίου τοῖς μάγοις
καταμηνῦσαι• βρέφος γὰρ ὤφθη, καὶ σὰρξ ἐκ τῆς Παρθέ-
νου, τὴν παλαιὰν παρακοὴν τοῦ Ἀδὰμ ἐξαφανίζων. Αὐτὸς (10)
τὸ κράτος ὑμῶν, δεσπόται, εἰς μῆκος χρόνων φυλάξῃ
εἰς ἀνέγερσιν Ῥωμαίων.» Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα
ᾄδονται παρά τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ
ἐν τῇ αʹ δοχῇ εἴρηται.
Δοχὴ εʹ, εἰς τὸν λεγόμενον Ἀχιλλέα, πλησίον τῆς (15)
μεγάλης πύλης τῆς Μελέτης• δέχεται ἐκεῖσε ὁ δήμαρχος
τῶν Πρασίνων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ Ῥουσίου, καὶ λέγουσιν
οἱ κράκται τὴν φωνήν, ἦχ. αʹ• «Ὁ ἀμήτωρ ἐν οὐρανοῖς•
ἀπάτωρ τίκτεται ἐπὶ τῆς γῆς.» Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας
ἄκτα ᾄδονται παρά τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς (20)
καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς.
Δοχὴ ϛʹ, εἰς τὸ ὡρολόγιον τῆς Ἁγίας Σοφίας• δέ-
χονται ἐκεῖσε ὁ δήμαρχος τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου
τοῦ Λευκοῦ, καὶ λέγουσιν οἱ κράκται τὴν φωνήν, ἦχ. γʹ•
«Τὸν ἐν Ἐδὲμ παράδεισον ἠνέῳξεν ἐν Βηθλεὲμ ἡ (25)
Παρθένος, ἐξ ἧς ὁ Χριστὸς καὶ Θεὸς ἡμῶν εὐδόκησε
τεχθῆναι• σαρκωθεὶς γὰρ ἐξ αὐτῆς φιλανθρώπως τῆς
πικρᾶς ἠλευθέρωσεν ἡμᾶς γεύσεως τῆς ἁμαρτίας• τὸν
γλυκασμὸν τῆς ἀφάτου αὐτοῦ μεγάλης ἐξουσίας καὶ τὴν
ἐν κρυφίῳ τρυφὴν ἐξ αὐτῆς Σωτῆρα ἡμῶν εὑρηκότες, (30)
σύμφοιτοι γεγόναμεν τῆς θείας αὐτοῦ κληρονομίας.» @1
(32.) Καὶ δὴ τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων καὶ ἱσταμένων εἰς τὸν
εἰωθότα τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως, ἤγουν εἰς τὸ
ὡρολόγιον, λέγουσιν οἱ κράκται• «Πολλά, πολλά, πολλά.»
Ὁ λαός• «Πολλὰ ἔτη, εἰς πολλά.» Οἱ κράκται• «Ὁ τῶν
πάντων Ποιητὴς καὶ Δεσπότης.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς (5)
ἐκ τρίτου• «Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι». <Οἱ κράκται>• «Ὁ
τεχθεὶς ἐκ Παρθένου ἁγίας.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς ἐκ γʹ.
«Πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι.» Οἱ κράκται• «Τοὺς χρόνους ὑμῶν
πληθύνῃ σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεννήτοις.»
Ὁ λαός• «Πολυχρόνιον ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν (10)
σας εἰς πολλὰ ἔτη.»
Ὑποστροφὴ τῶν δεσποτῶν (12t)
ἀπὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας πρὸς τὸ παλάτιον. (13t)
Τῶν δεσποτῶν στεφομένων ὑπὸ τοῦ πατριάρχου ἐν τῷ (14)
εἰωθότι τόπῳ τοῦ Ἁγίου Φρέατος ἔνδον τοῦ βήλου, (15)
λέγουσιν οἱ κράκται τὴν φωνήν, ἦχ. γʹ• «Ἀστὴρ τὸν ἥλιον
προμηνύει» καὶ τὰ ἑξῆς. Καὶ δὴ τῶν δεσποτῶν ἐξιόντων
καὶ ἱσταμένων, λέγουσιν οἱ κράκται• «Καλῶς ἤλθετε, τὸ
πρόβλημα τῆς Τριάδος.» Φθογγεῖ καὶ ὁ λαὸς ἐκ γʹ.
«Καλῶς ἤλθετε». Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα ᾄδονται (20)
παρά τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ ἐν ταῖς
λοιπαῖς δοχαῖς προείρηται• τὸ δὲ τελευταῖον ἄκτον
λέγουσιν οἱ κράκται• «Προσκυνήσαντες τοῦ τεχθέντος
Χριστοῦ τὴν δόξαν». Καὶ ὁ λαός• «Πολυχρόνιον ποιήσῃ
ὁ Θεὸς τὴν ἁγίαν …» (25)
Δοχὴ δευτέρα, ἔξω τοῦ θόλου τῆς σιδηρᾶς πύλης•
δέχεται ὁ τοῦ μέρους τῶν Πρασίνων δήμαρχος μετὰ
τοῦ δήμου τοῦ Λευκοῦ, καὶ λέγουσιν οἱ κράκται τὴν φωνήν,
ἦχ. γʹ• «Ὁ οὐρανὸς τὸν ἀστέρα πέμπει καθοδηγῶν τοὺς
μάγους ἐν τῇ γεννήσει, ἡ γῆ τὸ σπήλαιον εὐτρεπίζει (30)
ὑποδέξασθαι τὸν τῶν ὅλων ποιητήν• ἀλλ’ αὐτὸς ὁ τὴν
(33.) ἡμετέραν προσλαβόμενος σάρκα ἐκ τῆς Παρθένου, τὴν
ὑμῶν θεόστεπτον βασιλείαν φυλάξῃ ἐν τῇ πορφύρᾳ.»
Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα ᾄδονται παρὰ τῶν κρακτῶν
καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ ἐν τῇ πρώτῃ δοχῇ τῆς ὑπο-
στροφῆς εἴρηται. (5)
Δοχὴ τρίτη, ἔνδοθεν τῆς Χαλκῆς• δέχεται κἀκεῖσε ὁ
δημοκράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὁ δομέστικος τῶν
σχολῶν, μετὰ καὶ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ
λέγουσιν οἱ κράκται τὸν ἀπελατικόν, ἦχ. γʹ• «Τὸν ἐν
Ἐδὲμ παράδεισον ἠνέῳξεν ἐν Βηθλεὲμ ἡ Παρθένος», καὶ (10)
τὰ ἑξῆς. Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα ᾄδονται παρά τε τῶν
κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ ἐν τῇ πρώτῃ δοχῇ
τῆς ὑποστροφῆς εἴρηται.
Δοχὴ τετάρτη, εἰς τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, ἤγουν
εἰς τὰς Σχολάς• δέχεται κἀκεῖσε ὁ δημοκράτης τῶν (15)
Πρασίνων, ἤγουν ὁ ἐκσκουβίτος μετὰ καὶ τοῦ περατικοῦ
δήμου τῶν Πρασίνων. Καὶ λέγουσιν οἱ κράκται τοῦ
περατικοῦ τὴν φωνήν, ἦχ. γʹ• «Ὁ πάσης κτίσεως
πληρωτὴς καὶ δεσπότης ἀκενώτῳ κενώσει τῇ πρὸς ἡμᾶς
ἐκκενοῦται, ἵνα τὸν ἄνω πληρώσῃ κόσμον ἐκ τοῦ ἡμῶν (20)
κατωτάτου γένους ὁ ζωοδότης αὐτὸς τὸ κέρας ὑμῶν,
δεσπόται, ἀνυψώσῃ ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ, τὰ ἔθνη
πάντα δουλώσῃ τοῦ προσφέρειν, ὡς οἱ μάγοι, τὰ δῶρα τῇ
ὑμῶν βασιλείᾳ». Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα ᾄδονται παρά
τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ (25)
δοχῇ εἴρηται.
Δοχὴ πέμπτη, εἰς τὸ Τριβουνάλιον, ἤγουν εἰς τοὺς
Λύχνους• δέχεται ἐκεῖσε ὁ δημοκράτης τῶν Βενέτων,
ἤγουν ὁ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ καὶ τοῦ περατικοῦ
δήμου τῶν Βενέτων, καὶ λέγουσιν οἱ κράκται τὸ ἀπελα- (30)
τικόν, ἦχ. γʹ• «Ἀστὴρ προτρέχει καὶ λάμπει ἐν σπη-
λαίῳ» καὶ τὰ ἑξῆς. Τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄκτα ᾄδονται
(34.) παρά τε τῶν κρακτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, καθὼς καὶ ἐν τῇ
πρώτῃ δοχῇ εἴρηται.
Εἰδέναι δὲ δεῖ ὅτι, κατὰ τὸν τύπον καὶ τὴν τάξιν ταύτης
τῆς ἑορτῆς, γίνονται αἱ δοχαὶ καὶ εὐφημίαι τῆς τε ἑορτῆς
τῶν Φώτων καὶ τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Πάσχα καὶ τῆς ἑορτῆς (5)
τῆς ἁγίας Πεντηκοστῆς καὶ τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορ-
φώσεως, καὶ ἀπιόντων ἐν τῇ Ἁγίᾳ Σοφίᾳ τῶν δεσποτῶν
καὶ πάλιν ἀπ’ αὐτῆς ὑποστρεφόντων ἐν τῷ παλατίῳ.
