Του Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμου Φραγκουλάκη
Αννόβερο Γερμανίας
Ο Θεός δημιούργησε πρώτα τον ουρανό και τη γη, δηλαδή τα ουράνια και τα επίγεια, όλα τα πνεύματα και τα σώματα, τα πράγματα και στη συνέχεια ένωσε τον ουρανό και τη γη, το πνεύμα με το σώμα και με αυτή τη σύνθεση δημιούργησε τον άνθρωπο, ο οποίος είναι ουράνιος και επίγειος, πνεύμα και σώμα, άυλος και υλικός.
Το χρόνο και τον τρόπο της δημιουργίας του ανθρώπου, όπως περιγράφεται στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο της Γένεσης διερμηνεύουν οι Πατέρες και υπογραμμίζουν την υπεροχή του από την υπόλοιπη δημιουργία, αφού στο ιερό κείμενο φαίνεται ο άνθρωπος να ενθρονίζεται ως τελευταίο δημιούργημα και να τοποθετείται κυρίαρχος της κτίσεως. Ιδιαίτερα ο εξαιρετικός τρόπος της κατασκευής του ανθρώπου φαίνεται και από την προίκα που του δίδεται από τον ίδιο το Θεό του «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν».
Απ’ όλ’ αυτά αντιλαμβανόμαστε για ποιο λόγο ο Θεός αγαπά τόσο πολύ τον άνθρωπο, το ανθρώπινο γένος ολόκληρο. Και όταν αυτό το γένος έφτασε στο κορυφαίο σημείο αποστασιοποιήσεως από το Θεό, εκείνος έδωσε υπέρ της σωτηρίας του τον Υιό του το μονογενή. Τόση η αγάπη και το έλεος του Θεού, που δίδει τον Υιό του όχι για να κρίνει τον κόσμο, αλλά για να σώσει τον κόσμο.
Ο Απόστολος Παύλος λέει ότι απόδειξη αγάπης είναι να δεχθεί κάποιος να πεθάνει αντί ενός αθώου και δίκαιου ανθρώπου. Ο Χριστός όμως έδειξε ασύγκριτα πιο μεγάλη αγάπη, διότι δέχτηκε να πεθάνει για χάρη των ασεβών και αμαρτωλών ανθρώπων. «Χριστός όντων ημών ασθενών κατά καιρόν υπέρ ασεβών απέθανε. Μόλις γαρ υπέρ δικαίου τις αποθανείται˙ υπέρ γαρ του αγαθού τάχα τις και τολμά αποθανείν. Συνίστησι δε την εαυτού αγάπην εις ημάς ο Θεός, ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανε». (Ρωμ. 5, 6-8). ( Ο Χριστός παρ’ όλο που ήμασταν ακόμη ανίκανοι να κάνουμε το καλό, πέθανε για μας τους ασεβείς ανθρώπους, στον προκαθορισμένο καιρό. Δύσκολα θα έδινε κανείς την ζωή του ακόμα και για έναν δίκαιο άνθρωπο. Ίσως αποφάσιζε κανείς να πεθάνει για κάποιον καλό άνθρωπο. Ο Θεός όμως ξεπερνώντας αυτά τα όρια έδειξε την αγάπη του για μας, γιατί ενώ εμείς ζούσαμε ακόμα στην αμαρτία, ο Χριστός έδωσε τη ζωή του για μας). Ο Χριστός ήταν δίκαιος, αθώος και αναμάρτητος. Και όμως δέχθηκε ευχαρίστως να πεθάνει για την σωτηρία των αμαρτωλών ανθρώπων. Θα αντιτάξουν ίσως ορισμένοι. Γιατί ο Θεός, αφού γνώριζε, ως παντογνώστης, την κακή εξέλιξη των ανθρωπίνων ενεργειών, δεν παρενέβη, για να αποτρέψει τον άνθρωπο από την προπατορική παράβαση; Ή, γιατί ο Θεός δεν δημιούργησε τον άνθρωπο με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην διατρέχει τον κίνδυνο της πτώσης;
Αυτά είναι καίρια και κρίσιμα ερωτήματα, τα οποία ασφαλώς έχουν την απάντησή τους. Χωρίς αμφιβολία ο Θεός που τα γνωρίζει όλα από την αρχή, γνώριζε την πορεία και την εξέλιξη των Πρωτοπλάστων. Όμως το θέμα δεν έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο Θεός γνώριζε και δεν παρενέβη για να μην παρακούσουν οι Πρωτόπλαστοι, αλλά με τον τρόπο που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος. Όταν ο Θεός έπλαθε τον άνθρωπο, δεν δημιουργούσε ένα ρομπότ, δημιουργούσε λογικό πλάσμα. Λογικό και ελεύθερο, με δυνατότητα αυτοδιαθέσεως και επιλογών. Αν ο Θεός έπλαθε τον άνθρωπο με τη δυνατότητα να μην υπάρχει το ενδεχόμενο της πτώσης, τότε θα επρόκειτο για δημιούργημα ενός α-λόγου πλάσματος, χωρίς λογική δηλαδή. Δεν θα είχε το “κατ’ εικόνα” και θα στερούταν το «αυτεξούσιο», τη δυνατότητα να ενεργεί όπως σκέφτεται. Κάνοντας χρήση επομένως του «αυτεξούσιου» οι Πρωτόπλαστοι παραβήκαν συγκεκριμένη εντολή του Δημιουργού. Ο Δημιουργός είχε προειδοποιήσει για τις συνέπειες της παρακοής. Οι Πρωτόπλαστοι δεν ζήτησαν συγγνώμη, αλλά κατέφυγαν σε δικαιολογίες, για να αποφύγουν τα δυσάρεστα αποτελέσματα της κακής επιλογής τους. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι μεγάλη η τιμωρία για μια μικρή παράβαση. Θα μπορούσαμε να αντιτάξουμε ότι ήταν μικρή η εντολή, εύκολη η τήρησή της και ασύγκριτα μεγάλη η αμοιβή της.
Χάνοντας αυτήν την αμοιβή, λόγω της παρακοής του ο άνθρωπος η αγάπη και το έλεος του Θεού δεν αφήνουν να χαθεί ο ίδιος. «Ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον». (Ιωαν. 3, 16). (Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε παρέδωσε στο θάνατο το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια).
Όλοι μας όταν μας πει κάποιος ότι μας αγαπά, ψάχνουμε να βρούμε τα στοιχεία εκείνα τα οποία βεβαιώνουν αυτή την αγάπη. Θεέ μου! Λες ότι μας αγαπάς. Ποια, λοιπόν , είναι η απόδειξη της αγάπης σου;
Ζητάς απόδειξη; Κοίταξε το Σταυρό. Άκουσε τα λόγια: «Ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον». «Ούτω», που σημαίνει τόσο πολύ. Απόδειξη της αγάπης ο Σταυρός. Τρυπημένος από τα καρφιά, που ξέσκισαν τη θεωμένη σάρκα του Χριστού. Λέει σχετικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Σταυρός, της του Θεού αγάπης η απόδειξις». (Ε.Π.Ε. 26, 98). (Ο Σταυρός λέει, είναι η απόδειξη της αγάπης του Θεού). Και δεν σταματάει η έκφραση της αγάπης αυτής στη σταυρική θυσία μόνο, αλλά αποβαίνει σε λύτρωση. Η σταυρωμένη αγάπη είναι λυτρωτική αγάπη. Με αγαπά ο Θεός και με λυτρώνει. Παρόλο που η κακή χρήση της ελευθερίας μας ήταν εκείνη που μας οδήγησε στην καταστροφή, εντούτοις ο Θεός δεν μας την στερεί. Δεν ενεργεί ανθρώπινα, δεν τιμωρεί. Εξακολουθεί να σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, εξακολουθεί να αγαπά τον άνθρωπο και του χαρίζει σωτηρία, με μία και μοναδική προϋπόθεση. Ποια είναι η προϋπόθεση αυτή; Απλή πάρα πολύ απλή. Λέει ο Θεός, η αγάπη μου για τον κόσμο με οδηγεί στο να στείλω τον Υιό μου το μονογενή να θυσιαστεί «ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται». Να, την η προϋπόθεση! «Πας ο πιστευών», ο καθένας που πιστεύει δεν θα χαθεί. Και ποιος πιστεύει; Πως εκφράζεται η πίστη αυτή; Με την αγάπη προς τον Χριστό. Όταν πιστέψεις στον Χριστό θα τον αγαπήσεις. Άλλωστε ποιον άλλον αξίζει ν’ αγαπήσεις πέρα από το Χριστό; Αν αγαπήσεις το Χριστό, τότε θ’ αγαπήσεις και τους ανθρώπους, που γι’ αυτούς σταυρώθηκε ο Χριστός. Και όπως λέει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Μακάριος ο άνθρωπος που μπορεί να αγαπήσει κάθε άνθρωπο στον ίδιο βαθμό».
