31.08.2022
Ενα σημαντικό βήμα έγινε αυτές τις ημέρες για την αποκατάσταση ενός μοναδικού μνημείου για τον ελληνισμό, σπαρακτικά εκτεθειμένου στη φθορά του χρόνου. Πρόκειται για το Ρωμέικο Ορφανοτροφείο στην Πρίγκηπο του Μαρμαρά, ένα από τα μεγαλύτερα ξύλινα κτίρια στην Ευρώπη, που κάποτε έσφυζε από παιδικές φωνές και παραμένει έρημο από τη δεκαετία του 1960. Υστερα από συστηματικές προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι ομογενείς, με επικεφαλής τον πανταχού παρόντα Λάκη Βίγκα, ενεκρίθη η τελική άδεια για τη συντήρηση ενός οικοδομήματος περίπου 1.000 τ.μ., που βρίσκεται μέσα στο οικόπεδο του συγκροτήματος και παλαιότερα ήταν το σχολείο του Ορφανοτροφείου. «Στόχος μας είναι να δημιουργηθεί εκεί ένα κέντρο, μια εστία ζωής που θα μας βοηθήσει στο να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες και τους δωρητές, ώστε να προχωρήσει η συνολική φροντίδα στο ρημαγμένο ορφανοτροφείο», λέει ο Λάκης Βίγκας.
«Οφείλω να πω ότι τόσο οι τουρκικές αρχές (ο δήμαρχος Ιμάμογλου και το υπουργείο Πολιτισμού), όσο και οι κάτοικοι της Πριγκήπου έχουν σταθεί στο πλευρό μας και θέλουν να δουν μια ημέρα το κτίριο να είναι σωστά συντηρημένο και λαμπρό, όπως πρώτα. Για εμάς τους Ρωμιούς, το ορφανοτροφείο έχει μεγάλο συμβολισμό, καθώς στα μάτια όλων των Κωνσταντινουπολιτών είναι συνδεδεμένο με τη δική μας κοινότητα. Εχουμε ηθική υποχρέωση να εργαστούμε για την αποκατάστασή του, για να θυμίζει την ευρωστία του ελληνισμού και όχι να στέκει εγκαταλελειμμένο στην κορυφή ενός λόφου».
Η ιστορία του ορφανοτροφείου είναι γοητευτική, γεμάτη απότομες εναλλαγές της μοίρας. Οικοδομήθηκε το 1898 από γαλλική κατασκευαστική εταιρεία, σε σχέδια του σπουδαίου αρχιτέκτονα Αλεξάντρ Βαλορί. Ο ίδιος, άλλωστε, είχε φτιάξει το εμβληματικό ξενοδοχείο «Πέρα Παλλάς» και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Ο στόχος ήταν να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο πολυτελείας, με 206 δωμάτια και καζίνο, για τους πλούσιους πελάτες από την Ευρώπη που θα έφθαναν με το «Οριάν Εξπρές». Ομως, ο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ θεωρούσε τα τυχερά παιχνίδια μεγάλο αμάρτημα. Ετσι, δεν δόθηκε ποτέ η άδεια λειτουργίας.
Το κτίριο που είχε αποπερατωθεί αγοράστηκε από την Ελενα Ζαφειροπούλου-Ζαρίφη, σύζυγο του περίφημου Ελληνα τραπεζίτη του Σουλτάνου, έναντι 3.700 χρυσών λιρών, για να γίνει ορφανοτροφείο και σχολείο. Η ευεργέτις το δώρησε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Επί δεκαετίες υπήρξε ένα δραστήριο ίδρυμα, που προσέφερε στέγη και μόρφωση σε χιλιάδες παιδιά που είχαν χάσει τις οικογένειές τους. Το 1964, οι τουρκικές αρχές το εκκένωσαν επικαλούμενες κίνδυνο πυρκαγιάς. Ο τίτλος ιδιοκτησίας περιήλθε ξανά στο Πατριαρχείο το 2010, έπειτα από προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Διαλυμένο εξαιτίας της απουσίας συντήρησης –το ξύλο δεν έχει την αντοχή του σκυροδέματος–, στέκει πεισματικά όρθιο. Τα τελευταία χρόνια, τόσο ο Οικουμενικός Πατριάρχης όσο και οι ίδιοι οι Ρωμιοί προσπαθούν να ξανασχεδιάσουν το μέλλον του. Φάνηκε, λοιπόν, η πρώτη αχτίδα…
