Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος χοροστάτησε απόψε, Πέμπτη 4 Αυγούστου 2022, στην Ακολουθία του Παρακλητικού Κανόνος προς την Υπεραγία Θεοτόκο, στον Ιερό Ναό Παναγίας Κουμαριωτίσσης, της Κοινότητος Νεοχωρίου στον Βόσπορο.
Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Σεβ. Μητροπολίτες Ικονίου κ. Θεόληπτος, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρας, Επόπτης της Περιφερείας Βοσπόρου, και Προύσης κ. Ιωακείμ, κληρικοί και πλήθος πιστών από την Πόλη και την μεγαλόνησο Κύπρο.
Στη συνέχεια ο Πατριάρχης εγκαινίασε την Έκθεση Φωτογραφίας με θέμα: «Παναγίες της Κύπρου- Διηγήσεις προσφυγιάς μέσα από τις εκκλησίες και τις εικόνες της Θεοτόκου στη Μεγαλόνησο».
Η εκδήλωση αυτή ήταν η πρώτη του φετινού θερινού φεστιβάλ “ΘΕΟΤΟΚΕΙΑ 2022”, που διοργανώνει κάθε χρόνο η Κοινότητα Νεοχωρίου τον μήνα Αύγουστο, με πρωτοβουλία του Προέδρου της Κοινότητας Λάκη Βίγκα, Άρχοντος Μ. Χαρτοφύλακος της Μ.τ.Χ.Ε., και των συνεργατών του.
Για την έκθεση μίλησαν ο κ. Βίγκας, Προέδρος της Εφοροεπιτροπής της Κοινότητας, ο εκ Κύπρου Δρ. Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, βυζαντινολόγος, που μαζί με τον κ. Στέφανο Στυλιανού, ιστορικό, είχαν την επιμέλεια της εκθέσεως, και ο κ. Νικόλαος Παπαϊωάννου, μέλος της Κοινότητας, ο οποίος αναφέρθηκε και σε όλες τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο των εφετινών “Θεοτοκείων”.
Χαιρετισμός Νίκου Παπαϊωάννου, Θεοτόκεια 2022, Νιχώρι Βοσπόρου, 4/8/22
Παναγιώτατε,
Σεπτοί ιεράρχες και Σεβαστοί πατέρες,
Ευγενεστάτη κυρία Γενική Πρόξενε της Ελλάδας,
Αξιότιμε κ. Δήμαρχε Σαρίγερ,
Κυρίες και Κύριοι,
Η ευσέβεια και η ευλάβεια του Γένους μας προς το πρόσωπο της Παναγίας είναι βαθειά ριζωμένη. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στη θέση που κατέχει η Θεοτόκος στην ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με το λαϊκό στοιχείο, συνυφαίνεται με τις παραδόσεις και τα έθιμα του λαού μας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Αύγουστος έχει μία ιδιαίτερη θέση στη λαογραφία. Σε εκατοντάδες χωριά οι θρησκευτικές πανηγύρεις για την Κοίμηση της Θεοτόκου, το Πάσχα του καλοκαιριού όπως το λένε πολλοί, συνοδεύονται από πολυήμερα πανηγύρια, στα οποία οι άνθρωποι ανταμώνουν, γλεντούν αλλά κυρίως επανεπιβεβαιώνουν τους δεσμούς τους, σφυρηλατούν την αίσθηση του συνανήκειν και παραλαμβάνουν τη σκυτάλη της παράδοσης από τις προηγούμενες γενιές.
Στο Νιχώρι του Βοσπόρου, εδώ και αρκετά χρόνια, προσπαθούμε να εμπλουτίσουμε την εκκλησιαστική μας ζωή και με -ας μου επιτραπεί ο όρος- αστικά πανηγύρια. Πολύ συχνά φιλοξενούμε εκδηλώσεις, αποκορύφωμα των οποίων είναι το πολιτιστικό φεστιβάλ «Θεοτόκεια», που συμπληρώνει φέτος 5 χρόνια. Ένα φεστιβάλ πολιτισμού, ιστορίας, τέχνης, λογοτεχνίας και μουσικής. Μέσα από αυτούς του τομείς επιδιώκουμε να έρθουμε σε επαφή με την πλειονότητα, να συστήσουμε τον εαυτό μας, να παρουσιάσουμε την οικουμενικότητα του Ελληνισμού, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τη ζώσα Ρωμιοσύνη της Πόλης, που γνωρίζει να συμπεριλαμβάνει, να ενσωματώνει χωρίς αποκλεισμούς και φοβικότητες και θαρραλέα να προχωρά μπροστά παράγωντας ιστορία και πολιτισμό. Εξ άλλου διακεκηρυγμένος στόχος και στρατηγική της Κοινότητας Νεοχωρίου, όπως αυτή πολλές φορές έχει περιγραφεί και από τον κ. Λάκη Βίγκα, αποτελεί η διάσωση και ανάδειξη του πολιτισμού της κωνσταντινουπολίτικης ομογένειας.
Σε λίγους μήνες από σήμερα, συμπληρώνονται 100 χρόνια, ένας αιώνας ολόκληρος, από την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάνης, και την επισφράγηση του τέλους της χριστιανικής καθ’ ημάς Ανατολής και της σχεδόν τρισχιλιετούς παρουσίας του Ελληνισμού στη Μ. Ασία. Οι Χριστιανοί της νεοσύστατης Τουρκικής Δημοκρατίας ανταλλάσσονται υποχρεωτικά με τους Μουσουλμάνους της Ελλάδας, με την εξαίρεση ημών, και για αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ, και των μουσουλμάνων της ελληνικής Θράκης. Η προσφυγιά, ο ξεριζωμός και ο αγώνας για επιβίωση αποτελούν διαγενεακά τραύματα, το αποτύπωμα των οποίων για άλλους είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο, ενώ για κάποιους γίνεται το εναρκτήριο λάκτισμα για την αναζήτηση του Άλλου και τη συμφιλίωση. Σε αυτό το δραματικό ιστορικό ορόσημο και στους πρόσφυγες και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου αφιερώνονται τα φετινά Θεοτόκεια 2022. Στον πόνο αυτών των ανθρώπων, στον αγώνα τους για επιβίωση, στα οράματά τους για μία καλύτερη ζωή στους νέους τους τόπους. Φέρνουμε μαζί ανθρώπους προσφυγικής καταγωγής, πανεπιστημιακούς, αρχαιολόγους, καλλιτέχνες και επιχειρηματίες. Ανθρώπους γεφυροποιούς και από τις δύο πλευρές τις ιστορίας, που ο καθένας, με τον δικό του τρόπο θα προσπαθήσει να επουλώσει τις πληγές και να θυμηθεί.
Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ακόμα και σήμερα, δυστυχώς, επαναλαμβάνονται ιστορίες με διαφορετικούς πρωταγωνιστές εξ αιτίας των πολέμων, της φτωχοποίησης ολόκληρων λαών και της εξάντλησης των φυσικών πόρων από μία ασύδοτη καπιταλιστική παραγωγή, της κλιματικής κρίσης που ωθεί πληθυσμούς σε αναγκαστικές μετακινήσεις, με αποτέλεσμα οι θάλασσές μας, η Μεσόγειος και το Αιγαίο, να γίνονται ο τελικός προορισμός γυναικόπαιδων, νέων ανθρώπων και ολόκληρων οικογενειών.
Προτού παρουσιάσω το φετινό πρόγραμμα των Θεοτοκείων, θα ήθελα να καλωσορίσω θερμά όλες κι όλους εσάς και πρωτίστως τις φίλες και τους φίλους από την Κύπρο, που μας τιμούν και μας χαροποιούν με την εδώ παρουσία τους. Οι Παναγίες της Κύπρου φέρουν την δική της ιστορία, ενώ κάποιες μάλιστα έχουν να μας διηγηθούν τη δική τους προσφυγιά στη μεγαλόνησο. Στο πρόσωπο της Παναγίας βρίσκει υπόσταση η κάθε μαρτυρική μητέρα, που κουβαλώντας το παιδί της προσπαθεί να τον σώσει από τον Ηρώδη της εποχής μας. Η ίδια η Θεοτόκος μαζί με τον νεογέννητο Χριστό και τον Ιωσήφ αναγκάστηκαν να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς και να καταφύγουν στην εχθρική Αίγυπτο, για να μην συγκαταλεχθεί ο Κύριός μας μεταξύ των παιδιών που σφαγιάστηκαν. Εμείς οι Χριστιανοί ας μην το λησμονούμε αυτό.
Στις 13 Αυγούστου, ημέρα Σάββατο, θα έχουμε ομιλία με θέμα: “Καραμανλήδες και Βαλαάδες. Ιστορίες Ανταλλαγής” Βίοι παράλληλοι δύο πληθυσμιακών ομάδων που ανταλλάχθηκαν. Οι Καραμανλήδες, τουρκόφωνοι Χριστιανοί της Καραμανίας, και οι άγνωστοι εν πολλοίς Βαλαάδες, ελληνόφωνοι Μουσουλμάνοι των Γρεβενών και του Βοΐου Κοζάνης. Ομιλητές θα είναι η Δρ. Σεχνάζ Σισμάνογλου-Σιμσέκ, επικ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Kadir Has· και ο Αϋτζάν Γιλμάζ, συγγραφέας και απόγονος ελληνόφωνων Μουσουλμάνων. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Σερντάρ Κορουτζού, δημοσιογράφος.
Ως παράλληλη εκδήλωση θα εκτεθούν οι φωτογραφίες από τον Διαγωνισμό Νικόλαου Μαγγίνα «Εμείς και οι Παραδόσεις μας».
Τη Δευτέρα 22 Αυγούστου, θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση γαστρονομίας “Γεύσεις της καθ’ ημάς Ανατολής”, με την αγαπητή Μαρία Εκμεκτσίογλου. Η γνωστή σε όλες και όλους μας μαγείρισσα και τηλεπαρουσιάστρια θα μας ταξιδέψει στις προσφυγικές κουζίνες, στο απόλυτο σημείο συνάντησης και συνύπαρξης των πολιτισμών και θρησκειών της Μικράς Ασίας.
Πέντε μέρες μετα, το Σάββατο 27 του μήνα, έχουμε την παρουσίαση του βιβλίου του Μέρτ Καγιά: “Ο εξισλαμισμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας την περίοδο 1919-1925. Μία μελέτη μνήμης” (Müslümanlaştırılmış Rumlar: Bir Bellek Anlatısı). Ομιλητές θα είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, που τυγχάνει κοινωνιολόγος, και ο Δρ. Χακάν Γιουτζέλ, αν. καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Γαλατασαράι.
Τέλος, στις 3 Σεπτεμβρίου, Σάββατο, θα πέσει η αυλαία του φεστιβάλ με τη συναυλία «Ρεμπέτικα και μικρασιάτικα τραγούδια» του μουσικού συγκροτήματος Εναρέ.
Εύχομαι σε όλες και όλους έναν υπέροχο Αύγουστο και με το καλό να γιορτάσουμε την Παναγία μας.
Ευχαριστώ πολύ.
