Συμπλήρωσε 97 χρόνια από την έκδοση της.-Η εφημερίδα, που έχει καταγραμμένη στις σελίδες της όλη την ιστορία, πολιτική και κοινωνική του Ελληνισμού της Πόλης.
Ήταν ένα φθινοπωρινό απόγευμα του 2003. Βρισκόμουν στην Πόλη και είχα πάει να επισκεφτώ στο σπίτι του (Kuloğlu, Turnacıbaşı Sokak), πάροδος της Μεγάλης Οδού του Πέραν (τουρκικά İstiklal Caddesi) τον μακαριστό Δάσκαλο και Άρχοντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο οποίος για την προσφορά του στην Ελληνική Παιδεία τιμήθκε και από το ελληνικό κράτος, Δημητρό Φραγκόπουλο. Το σπίτι του ήταν λίγα μόλις μέτρα από το ιστορικό Ζωγράφειο Σχολείο, στο οποίο διετέλεσε διευθυντής, αλλά και βράχος και ψυχή του από τις 8.9.1958 μέχρι τις 20.8.1993. Υπενθυμίζω ότι τον μακαριστό Φραγκόπουλο τον γνώρισα τον Νοέμβριο του 1991, όταν έκανα το πρώτο ταξίδι μου στην Πόλη για την ενθρόνιση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Στο σπίτι του Φραγκόπουλου ήταν ο στενός του φίλος Μιχάλης Βασιλειάδης, γνωστός Ρωμιός και έγκριτος δημοσιογράφος. Ο Μιχάλης αποφοίτησε από το Ζωγράφειο το 1936. Διετέλεσε αρθρογράφος και διευθυντής της πολίτικης εφημερίδας “Εμπρός”. Το 1964 ο Μιχάλης Βασιλειάδης κατηγορήθηκε για “διάσπαση της εθνικής ενότητας της Τουρκίας και προπαγάνδα υπέρ της Ρωμιοσύνης”. Η δίκη έπαιρνε συνεχώς αναβολές . Στο τέλος, μετά από 10 χρόνια, ο Βασιλειάδης αθωώθηκε. Μετακόμισε στην Αθήνα, εργάστηκε στην ΕΡΤ και εξέδιδε τη μηνιαία εφημερίδα «Επτάλοφος». Είχα ακούσει γι΄αυτόν από τον μεγαλύτερο αδελφό μου Νίκο. Το 2002 ο Μιχ. Βασιλειάδης επέστρεψε στην Πόλη και ανέλαβε εκδότης -διευθυντής της εφημερίδας “Απογευματινή”. Στην πρώτη συνάντηση-γνωριμία στο σπίτι του Φραγκόπουλου ο μακαριστός και ευγενής Δάσκαλος με παρεκάλεσε να βοηθήσω τον Βασιλειάδη στην έκδοση της εφημερίδας. Το θεώρησα τιμή και αποδέχτηκα αμέσως. Έτσι , άρχισε η συνεργασία μας, που συνεχίζεται για 19 χρόνια. Για την συνεργασία αυτή η “Απογευματινή” με τίμησε τον περασμένο Μάρτιο.
Παράλληλα , αναπτύχθηκε ματαξύ μας, αλλά και του γιού του Μηνά, ειλικρινής φιλία. Όνειρο του Μιχάλη Βασιλειάδη είναι η δημιουργία του πρώτου Μουσείου του Ελληνόφωνου Τύπου στην Πόλη.
Η “Απογευματινή” ιδρύθηκε στις 12 Ιουλίου 1925. Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε δύο μέρες μετά. Μαζί με την τουρκική “Cumhurriyet”, είναι οι αρχαιότερες εφημερίδες της Τουρκικής Δημοκρατίας. Μέχρι πριν μερικά χρόνια τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην στοά της Συρίας (Suriye pasaji) με την επιβλητική αρχιτεκτονική της. Τώρα έχουν μεταφερθεί στον περίβολο του Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, που βρίσκεται σε πάροδο της Μεγάλης Οδού του Πέραν.
Την περασμένη εβδομάδα ήταν το μπαϊράμι και λόγω αργίας του διανομέα της η “Απογευματινή”, δεν κυκλοφόρησε. Στην επέτειο της έκδοσης της αναφέρεται στο σημερινὀ της φύλλο. Μεταφέρουμε αυτούσιο το κείμενο από την στήλη ΘΕΣΕΙΣ:
“Με το σημερινό, με αριθμό 34.744 φύλλο της, η «Απογευματινή» κλείνει το 97ο και οδεύει προς το 98ο έτος της κυκλοφορίας της, ως ημερήσια εφημερίδα.
Στην παράλληλη με την Ομογένεια πορεία της, οι κατά καιρούς εκδότες είχαν στόχο να μπαίνει το φύλλο αυτό σε κάθε Ρωμαίικο σπίτι. Αυτός παραμένει και ο βασικός δικός μας στόχος.
Σε τούτον τον αγώνα πολύτιμοι σύμμαχοι είναι οι διανομείς μας, στους οποίους παραδίδουμε τα τυπωμένα φύλλα δωρεάν ώστε ό,τι εισπράξουν να αποτελεί την αμοιβή τους. Για τον λόγο αυτόν αποφεύγουμε να γράφουμε ηλεκτρονικούς συνδρομητές τους αναγνώστες του εσωτερικού.
Το κόστος των τυπωμένων φύλλων αυξάνει αλματωδώς και η προσπάθειά μας είναι να αντιμετωπίσουμε τις αυξήσεις αυτές με την συμβολή των συνδρομητών του εξωτερικού.
Μία άλλη πηγή εσόδων είναι οι αγγελίες των Κοινοτήτων, Συλλόγων και ιδιωτών και ελπίζουμε οι Κοινότητες όχι μόνο να προσαρμόσουν ανάλογα τις υποχρεώσεις τους αλλά να βοηθήσουν και τους διανομείς, αγοράζοντας από αυτούς φύλλα τα οποία θα μπορούν να διαθέτουν στους ενορίτες τους.
Η κάθε είδους στήριξη, ηθική τε και υλική, πολύτιμη!
Σας ευχαριστούμε…
«Α»”
Το 2007 γύρισε από την Αθήνα στην Πόλη ο γιός του Μιχάλη Βασιλειάδη Μηνάς για να βοηθήσει τον πατέρα του. Νέος, με όρεξη, φαντασία και γνώση της σύχρονης τεχνολογίας , ο Μηνάς στρώθηκε από τις πρώτες μέρες της επιστροφής του στην δουλειά για να κρατηθεί στην ζωή η εφημερίδα. Από το 2019 ανέλαβε επίσημα εκδότης-διευθυντής.
Ο Μηνάς Βασιλειάδης σε συνεντεύξεις, που έχει δώσει σε ελληνικά και ξένα έντυπα, συνοψίζει την ιστορία της εφημερίδας:
Ιδρυτές: Κωνσταντίνος Βασιλειάδης, φαρμακοποιός και Οδυσσέας Κρυσταλλίδης, τυπογράφος, με εμπειρία στην έκδοση και διανομή εφημερίδων. Αρχισυντάκτης και δημοσιογραφικά υπεύθυνος από την ίδρυσή της μέχρι και το έτος 1927 είναι ο Καβαλιέρος Μαρκουίζος.
Από το 1927 μέχρι το θάνατό του το 1979 αναλαμβάνει τη διεύθυνση ο Γρηγόριος Γιαβερίδης. Κατόπιν, αναλαμβάνει ο γαμπρός του, ιατρός Γεώργιος Αδόσογλου, μαζί με τον αδελφό του Βασίλειο Αδόσογλου. Από 1 Ιαν. 2003 αναλαμβάνει την έκδοση ο Μιχάλης Βασιλειάδης, ο οποίος το 2019 παραδίδει τη σκυτάλη στον υιό του Μηνά Βασιλειάδη.
Όλα αυτά τα χρόνια, η Απογευματινή πέρασε από πολλά κύματα, δεν έκλεισε όμως ποτέ, παρά μόνο από τις 6 έως τις 21 Σεπτεμβρίου του 1955, λόγω των γεγονότων. Το τυπογραφείο σώθηκε, χωρίς ζημιές, επειδή βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το προξενείο της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Ο γιατρός Γιώργος Αντόσογλου, γαμπρός του Γιαβερίδη, επιμελούνταν την εφημερίδα επί δέκα χρόνια, από το σπίτι του, όπου έμεινε κλινήρης.
Η επιλογή εκ μέρους του Κ. Μαρκουίζου της ρήσης του Βίκτορος Ουγκώ στο μότο της εφημερίδας («Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα») ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη και επίκαιρη, εάν θυμηθεί κανείς ότι η Πολίτικη Ρωμιοσύνη τις ημέρες εκείνες είχε περάσει σε μια τελείως διαφορετική εποχή, μεταπηδώντας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην νεοσύστατη Τουρκική Δημοκρατία. Οι καιροί ου μενετοί και η εφημερίδα χρειάζεται ικανή ηγεσία.
Η περίοδος Μαρκουίζου χαρακτηρίζεται από την τολμηρή και διεκδικητική, πλην όμως συνετή, αρθρογραφία του, που συνεχίστηκε στην εφημερίδα ” Εφημερίς”, την οποία εξέδωσε το 1932 και κράτησε –με ενδιάμεσες διακοπές- μέχρι την απέλασή του από τις τουρκικές Αρχές το 1957. Το 1927, στην “Απογευματινή”, αναλαμβάνει τη διεύθυνση και αργότερα την ευθύνη της έκδοσης ο Γρηγόριος Γιαβερίδης, ο οποίος είχε τη μακροβιότερη θητεία στην εφημερίδα. Την οδηγεί με προσοχή και ηπιότητα από ασφαλή νερά και κατορθώνει την αδιάλειπτη έκδοσή της, μέχρι τον θάνατό του την 1η Αυγούστου 1979.
Η αθρόα διαρροή, που ξεκινάει το 1964 με τις ομαδικές απελάσεις και επιφέρει την αριθμητική συρρίκνωση του ελληνόφωνου πληθυσμού της Πόλης, επηρεάζει και την “Απογευματινή”, η οποία δεν σταματάει μεν την έκδοσή της χάρη στις οικονομικές θυσίες του Γ. Αδόσογλου, όμως χάνει μεγάλο μέρος της λάμψης της. Η κυκλοφορία της διαρκώς συρρικνώνεται και ο θάνατος του Γεωργίου Αδόσογλου την 21η Ιουνίου 2002 την βρίσκει στα ογδόντα περίπου φύλλα.
Η “Απογευματινή” έχει καταγραμμένη στις σελίδες της όλη την ιστορία, πολιτική και κοινωνική του Ελληνισμού της Πόλης. Περιέχει ειδήσεις και σχόλια από τα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, ιδωμένα με το μάτι της μειονότητας. Το νέο μότο της εφημερίδας «Ουδείς γεννάται, Ουδείς αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής» δηλώνει τη στενή σχέση της με την καθημερινή ζωή των Ρωμιών της Πόλης ως ο κατ’ εξοχήν δέκτης των κοινωνικών αγγελιών, όπως γάμοι, βαπτίσεις, θάνατοι, μνημόσυνα κλπ. Η εφημερίδα που είναι ταυτόχρονα και “ένα αλμανάκ των ελληνοτουρκικών σχέσεων της ίδιας περιόδου, αποτελεί ντοκουμέντο, όπου είναι καταγραμμένες με τον καλύτερο τρόπο οι σχέσεις της Ρωμαίικης μειονότητας με τον Τουρκικό πληθυσμό”.
Σήμερα αποτελεί τον εκφραστή και το μέσο επικοινωνίας των, ευάριθμων πλέον, Ρωμιών της Πόλης και εκδίδεται καθημερινά πλην Σαββατοκύριακου. Γράφεται στα ελληνικά και φθάνει στα χέρια των αναγνωστών μέσω των διανομέων, ενώ στις περιοχές που κατ’ εξοχήν κατοικούν οι Ρωμιοί, όπως το Πέρα, τα Ταταύλα, το Φερίκιοϊ κλπ., πωλείται και στα περίπτερα. Το τιράζ της έχει φθάσει τα 600 φύλλα, καταφέρνοντας να εισέρχεται καθημερινά σε κάθε ομογενειακό σπίτι.
Το περιεχόμενο της καλύπτει όλες τις κατηγορίες θεμάτων, όπως ειδήσεις διεθνείς, τοπικές, σχετικές με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και με την ομογένεια. Είναι με άλλα λόγια μια καθημερινή “γέφυρα” που συνδέει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με την Πόλη και τις 605 οικογένειες των Ελλήνων που ζουν στην πατρώα γη.
Με την εμφάνιση του ίντερνετ, η εφημερίδα ξεκίνησε επίσης μια ηλεκτρονική έκδοση το 2007. «Έχουμε ανθρώπους, που διαβάζουν την εφημερίδα στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Βραζιλία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, παντού», λέει ο Μηνάς Βασιλειάδης. «Έχουμε μερικούς νεαρούς Ελληνοαμερικανούς που, αν και δεν μιλάνε πολύ καλά ελληνικά, αγοράζουν την Apoyevmatini online για να τη δείξουν στους πατέρες τους, που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη». Ο Μηνάς Βασιλειάδης δεν παραλείπει να τονίζει:
Η “Απογευματινή” είναι μια πολύ μεγάλη εφημερίδα, μεγάλη όχι σε οικονομικό και εκδοτικό μέγεθος, αλλά γιατί αντιστέκεται με πείσμα στον χρόνο, γιατί υπάρχει και γράφει σήμερα Ελληνικά στη Πόλη”.
*Για ηλεκτρονική συνδρομή στην εφημερίδα “Απογευματινή “απευθυνθείτε : [email protected] Tel: +90 212 2255957
Συνέντευξη Μιχάλη Βασιλειάδη στο Ράδιο Θεσσαλονίκη το 2020
Ο εκδότης της εφημερίδας «Απογευματινή» Μιχάλης Βασιλειάδης, ομογενής στην Κωνσταντινούπολη, μιλάει στο Ράδιο Θεσσαλονίκη και στην δημοσιογράφο Θεοδώρα Καρακιουλάχ για την ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή» – πρωτοεκδόθηκε στις 12 Ιουλίου 1925 στην Πόλη- την πορεία της στα δύσκολα χρόνια και την προσπάθεια να συνεχίσει να εκδίδεται η μοναδική εφημερίδα της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη και από την τρίτη γενιά, τον γιο του Μηνά Βασιλειάδη. Η συγκλονιστική ιστορία της εφημερίδας , αλλά και όλης της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας που πρέπει να στηρίξουμε όλοι.
