Δρ Αντώνιος Χατζόπουλος
Η θερινή πανήγυρη και τα θυρανοίξια της Πατριαρχικὴς και Σταυροπηγιακὴς Σκήτης του Αγίου Σπυρίδωνος Χάλκης πριν από λίγες ημέρες, κατά την οποίαν η Εκκλησία τιμά την ανάμνησιν “τοῦ ὑπό τοῦ Αγίου Σπυρίδωνος θαύματος τῆς ὀμματώσεως τοῦ Τυφλοῦ” έφεραν στο νου μου την ιστορική πλέον μορφή του μοναχού της Σκήτης Αρσενίου. «Πάμε στον Αρσένιο!» ακούγαμε παιδιόθεν να λένε οι κάτοικοι της Χάλκης. Εννοούσαν την ιστορική αυτή Σκήτη του Αγίου Σπυρίδωνος, την επονομαζόμενη τουρκιστί Terki Dünya (εγκατάλειψη του κόσμου), καθότι ήταν πολύ μακριά από τον μοναδικό οικισμό, την Χώρα της Χάλκης. Δικαίως το όνομά του έχει ταυτιστεί με την ίδια τη Σκήτη, καθότι ο ίδιος ήταν ο ιδρυτής της και ο μοναχός με μεγάλη πνευματικότητα και δράση.
Έζησε πραγματικό ασκητικό βίο και έγραψε ιστορία. Ζει εισέτι ο μοναχός Αρσένιος στην συνείδηση των πιστών. Δεν ήταν ούτε απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, ούτε Πολίτης, ούτε και είχε σπουδάσει πέραν της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Είχε όμως την κατά Θεόν μόρφωση, όπως λένε! Είχε έρθει από την Γάνο, αφού είχε ασκηθεί δίπλα στον διάσημο γέροντά του μοναχό Ευστράτιο, ο οποίος του έδωσε την χάρη και το όνομα. Ο Θεός προφανώς τον είχε τάξει στον Άγιο Σπυρίδωνα της Χάλκης. Είναι η εποχή της δεύτερης δεκαετίας της λειτουργίας της Θεολογικής μας Σχολής, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1850. Ο πρώτος Σχολάρχης της Σχολής Κωνσταντίνος Τυπάλδος εκτιμούσε αφάνταστα την πνευματική μόρφωση του Αρσενίου, ο οποίος εν τω μεταξύ είχε χειροτονηθεί ιερέας στο Μυριόφυτο το 1862. Διετέλεσε εν πρώτοις εφημέριος στο Ναό της Παναγίας της Καμαριώτισσας, που βρίσκεται μέσα στην πάλαι ποτέ Εμπορική Σχολή Χάλκης και στον οποίο ιερό χώρο είχε ασκητέψει και ο Βαρθολομαίος ο Κουτουλμουσιανός ο Ίμβριος.
Το έτος 1868 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος της Σκήτης, με την στήριξη του κεφαλλήνα ιερέα Άνθιμου Μαζαράκη και ο οποίος την αφιέρωσε στον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο ιερομόναχος Αρσένιος, ο μειλίχιος, ο συμπαθής και φιλάγαθος και συγκαταβατικός πολύ γρήγορα έλαμψε στις καρδιές των πιστών της Πόλης, οι οποίοι συνέρρεαν να λάβουν πνευματικά νάματα. Η φήμη του εξαπλώθη και πέραν αυτής.
Ίσως ένα από τα σπουδαιότερα έργα του: είχε πολλούς υποτρόφους φοιτητάς! Εξομολογούσε και καθοδηγούσε τους ιεροσπουδαστάς της Θεολογικής Σχολής με αγάπη και κατανόηση, τον αγαπούσαν όλοι. Δεν είχε μισθό, έτρωγε ελάχιστα, λειτουργούσε καθημερινά και τα χρήματα από τα κεριά και τις δωρεές των πιστών προς την Σκήτη, τα διέθετε στους δεκάδες υποτρόφους του για σπουδές στο εξωτερικό, οι οποίοι εν συνεχεία υπηρέτησαν ευόρκως την Μεγάλη Εκκλησία. Ένας από αυτούς, ο απόφοιτος της Σχολής Κασσανδρείας Ειρηναίος ο εκ Χάλκης (είχε σταλεί στο Κίεβο από τον Αρσένιο) διέσωσε τα της Σκήτης και τα του ασκητού γέροντός του Αρσενίου σε εμπεριστατωμένο άρθρο του.
Οι αρετές του Αρσενίου και η πατερική του μορφή δεν άφησαν ασυγκίνητο τον Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος αμέσως μετά τον σεισμό του 1894 έστειλε σεβαστό χρηματικό ποσό για την επιδιόρθωση της Σκήτης. Υψηλά ιστάμενοι Οθωμανοί κρατικοί λειτουργοί πήγαιναν συχνά στη Χάλκη και ζητούσαν τις συμβουλές του Αρσενίου.
Μέχρι και σήμερα στην Σκήτη του Αγίου Σπυρίδωνος, σε μεγάλες εορτές, έρχονται μαζί με τους Χριστιανούς και Μουσουλμάνοι πιστοί διατηρώντας τρόπον τινά την παράδοση αυτή. Ο άγιος, ο μετά μοναστικής βιωτής μοναχός και πεφωτισμένος Αρσένιος εκοιμήθη μεν το 1906, αλλά το μνημόσυνόν αυτού εις γενεάν και γενεάν.
Ιούλιος 2022
Βιβλιογραφία: Βιογραφικόν Σημείωμα περί του αναχωρητού πατρός Αρσενίου ιδρυτού της εν Χάλκη των Πριγκηποννήσων Σκήτης του Αγίου Σπυρίδωνος, Εν Αθήναις, Θρακικά 10, 1938.
Φωτογραφίες: Ιεροδιάκονος Μελέτιος Στεφανάτος, Ι. Θεολογική Σχολή Χάλκης.
