Την επετειακή έκθεση ζωγραφικής Ελλήνων ζωγράφων στον Πολυχώρο Τέχνης του Δήμου Καλαμαριάς «Remezzo» εγκαινίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος σήμερα το απόγευμα (30-5-2022).
Η έκθεση διοργανώθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Τον Πατριάρχη υποδέχθηκε και προσφώνησε ο υπεύθυνος των Επετειακών Εκδηλώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, Θεοδόσιος Κυριακίδης, ο οποίος και τον ξενάγησε στην έκθεση.
Επιμνημόσυνη δέηση για τις χιλιάδες ψυχές των προσφύγων από τη Μικρά Ασία που χάθηκαν στη θάλασσα, ερχόμενοι με βαπόρια, μετά το βίαιο ξεριζωμό τους, τέλεσε σήμερα το απόγευμα, Δευτέρα 30 Μαϊου 2022, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαίος στα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς, τόπο ιστορικής μνήμης με μεγάλο συμβολισμό για την περιοχή.
Ο Παναγιώτατος, που επισκέπτεται για δεύτερη μέρα την περιοχή προσκεκλημένος του δήμου και της Μητρόπολης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, αμέσως μετά την προσευχή για τις αδικοχαμένες ψυχές, έριξε ένα δάφνινο στεφάνι στη θάλασσα, τιμώντας τη μνήμη των Μικρασιατών, όσων προσφύγων χάθηκαν και εκείνων που αγωνίστηκαν για να ριζώσουν στη νέα πατρίδα και οι οποίοι παρά το βίαιο ξεριζωμό τους και την πανωλεθρία, επιβίωσαν χάρη στην ψυχική τους δύναμη.
«Προσκυνούμε όλοι μαζί εδώ στα Απολυμαντήρια, έναν τόπο προσκυνημαντικό, τόπο εθνικού, κοινωνικού ενδιαφέροντος και όχι περιήγησης» ανέφερε εμφανώς συγκινημένος ο κ.κ Βαρθολομαίος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η περιοχή αυτή είναι – επιτέλους -ανάγκη να γίνει και επίσημα χώρος συλλογικής και ιστορικής μνήμης, όπως της αξίζει, για να θυμίζει σε όλους αλλά και να διδάσκει στους νεότερους τα θλιβερά γεγονότα της εποχής.
Μετά την τέλεση του τρισάγιου, ο Παναγιάωτος έριξε συμβολικά στη θάλασσα το δάφνινο στεφάνι δίπλα από βάρκες, αναβιώνοντας σκηνές από την άφιξη των προσφύγων στα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς.
«Πόσο πόνο, πόση ταπείνωση έζησαν τα αδέλφια μας»
Ανατρέχοντας στα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς ή Λοιμοκαθαρκτήρια για 355.000 πρόσφυγες από τις ελληνικές πατρογονικές εστίες της Ανατολής (Πόντο, Καύκασο, Μικρά Ασία, Ανατολική Θράκη και Καππαδοκία), που έφτασαν μαζικά στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του στάθηκε στον πόνο και την ταλαιπωρία που υπέστησαν οι πρόσφυγες.
«Πόσος πόνος, πόση θλίψη, πόσα δάκρυα και πόση ταπείνωση υπέστησαν τα αδέλφια μας ερχόμενοι, ξεριζωμένοι από την πατρίδα τους. Ήρθαν σε έναν τόπο που δυστυχώς δεν διέθετε τις αναγκαίες υποδομές για την περίθαλψη τους» ανέφερε ο Παναγιώτατος, ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει πως ήταν και ένας τόπος που δεν διέθετε ούτε επαρκή κατανόηση, ούτε αλληλεγγύη για τους πρόσφυγες που έφτασαν κυνηγημένοι και ταλαιπωρημένοι. «Αυτό εξάλλου ήταν και το παράπονο τους. Από το 1916 έως το 1924 355.000 αδέλφια μας από τον Πόντο και τον Καύκασο φιλοξενήθηκαν εδώ για λίγο και για 22.000 ανθρώπους τα όνειρα και οι ελπίδες τους έλαβαν τέλος, μέσα σε αυτοσχέδιους τάφους όπου αναπαύτηκαν, καθώς δεν άντεξαν υπό το βάρος των κακουχιών» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Ο κ.κ Βαρθολομαίος στάθηκε όμως και στους επιζήσαντες πρόσφυγες, για τους οποίους μίλησε με θερμά λόγια, λέγοντας πως το ανυποχώρητο πείσμα τους για έναν βίο αξιοπρεπή του έκανε να αντέξουν και εκ των ενώντων να φτιάξουν μια νέα πατρίδα.
κ. Ιουστίνος: “Ιερός τόπος που του αξίζει να αναδειχθεί”
Τον Παναγιώτατο υποδέχθηκε στο χώρο των Απολυμαντηρίων ο Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνος, ο οποίος στην αρχή της ομιλίας του έκανε μια ιστορική αναδρομή για τους χιλιάδες πρόσφυγες που έφτασαν κυνηγημένοι και κατατρεγμένοι.
“Αυτός ο τόπος είναι ιερός και του αξίζει να αντιμετωπιστεί ανάλογα. Να αναδειχθεί και να δημιουργηθεί ένα μνημείο, ανάλογο της ιστορίας που θα θυμίζει σε όλους τα γεγονότα που βίωσαν οι χιλιάδες πρόσφυγες» είπε με έμφαση ο Μητροπολίτης και πρόσθεσε «δεν χρειάζεται ένας τύμβος, ούτε μια μαρμάρινη πλάκα. Δεν αρμόζει αυτό σε τούτο τον τόπο. Του αξίζει κάτι ανάλογο με αυτό που έγινε για τους Εβραίους του Άουσβιτς, μια αναπαράσταση των γεγονότων της εποχής, γιατί οι Έλληνες και τα νέα παιδιά οφείλουν να διδαχθούν την ιστορία των προσφύγων της Μικράς Ασίας» τόνισε ο Μητροπολίτης κ. Ιουστίνος για να προσθέσει πως η ανάδειξη των Απολυμαντηρίων θα βοηθήσει ώστε οι νέοι της Καλαμαριάς να επισκέπτονται την περιοχή, μαθαίνοντας τις δύσκολες στιγμές που βίωσαν οι πρόγονοι τους.
Η τραγωδία που βίωσε ο Ελληνισμός και ο ξεριζωμός από τις εστίες, η οποία αντανακλάται σήμερα με το προσφυγικό ζήτημα αναβίωσε απόψε μέσα από μια εντυπωσιακή μουσικοθεατρική παράσταση στον εμβληματικό χώρο του Κυβερνείου (Παλατάκι), παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ Βαρθλομαίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του δήμου Καλαμαριάς για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Ο Παναγιώτατος τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση που διοργανώθηκε από τα μουσικά και θεατρικά σχήματα του δήμου Καλαμαριάς, ενώ το παρών έδωσαν ο Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνος, ο δήμαρχος Γιάννης Δαρδαμανέλης, ο υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας Θράκης Σταύρος καλαφάτης, βουλευτές και εκπρόσωποι φορέων της πόλης.
Η παραγωγή βασίζεται στην απόδοση του ανέκδοτου “προφητικού” (Μάρτιος του 1921 λίγο πριν τη Μικρασιατική καταστροφή) ποιήματος του Καβάφη με τίτλο «Πάρθεν» το οποίο αποτελεί ένα μοναδικό άνοιγμα στον καβαφικό ορίζοντα με τη χρήση παραθεμάτων από τα Δημοτικά τραγούδια, τους Θρήνους και την Άλωση.
Η παραγωγή στηρίζεται σε δημιουργία για τον συγκεκριμένο σκοπό, μουσικού έργου του χαρισματικού μουσικοσυνθέτη Χρήστου Βερνάρδου όπως και στην ανασύνθεση και διασκευή από τον ίδιο, του παραδοσιακού ποντιακού χορού “Πάρθεν η Ρωμανία”, δημιουργώντας ένα αυτοτελές ακουστικό αφήγημα βασισμένο κυρίως στους άξονες των αισθήσεων και πολύ λιγότερο σε λόγια. Πιο συγκεκριμένα, η μουσική σύνθεση βασίζεται στο θέμα του ποντιακού τραγουδιού “Πάρθεν η Ρωμανία” και συγκεκριμένα είναι μία μουσική παράφραση αυτού, ενώ ο αφηγητής απαγγέλει σε σημεία του έργου τους στίχους του ποιήματος “Πάρθεν” του Καβάφη.
Πρόκειται για ένα πρωτότυπο συμφωνικό έργο διάρκειας 60 λεπτών για τρία σολιστικά όργανα (ποντιακή λύρα, κλασική κιθάρα, πιάνο), μικρή συμφωνική ορχήστρα, μικτή χορωδία, δύο μονωδούς και έναν αφηγητή.
Λύπη και νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες
Οι εναλλαγές της μουσικής μαζί με τη βαθύτητα των στίχων του ποιητή δημιουργούν συναισθήματα λύπης και νοσταλγίας για τις χαμένες πατρίδες και πότε γέννηση ελπίδας για μια καινούρια ζωή γεμάτη αισιοδοξία και αγώνες για ένα καλύτερο μέλλον.
Ακολουθώντας το μουσικό δρώμενο, οι ηθοποιοί εναλλάσσονται εντός της σκηνής προσπαθώντας με σιωπηλούς αυτοσχεδιασμούς και κάποιες στιγμές με ιαχές και λέξεις “κλειδιά”, όπως τον χορό της αρχαίας τραγωδίας, να εκφράσουν τα αισθήματα που απορρέουν από τους στίχους και τη μουσική κινούμενοι στους τέσσερις συναισθηματικούς άξονες του έργου (Προοίμιο αποτελεί το τραπεζούντιο άσμα “Πάρθεν η Ρωμανία”).
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου κορυφώνεται με το οπτικοποιημένο “σκηνικό” σπάνιων ιστορικών φωτογραφιών και ντοκουμέντων από το Μουσείο Καλεμκερή καθώς και με την προβολή του ειδικά επεξεργασμένου για το συγκεκριμένο έργο videο. Η μουσική και οι εικόνες είναι σε τηλεσκηνοθεσία του Λεωνίδα Γλυνίδη.
