Του θεολόγου Γιώργου Βλαντή,
Διευθυντή του Συμβουλίου των Χριστιανικών Εκκλησιών της Βαυαρίας
«Πανορθοδόξως ἀναγνωρίζεται ὡς θεμελιώδης ἐκκλησιολογική ἀρχή ὅτι αἱ χειροτονίαι τῶν σχισματικῶν καί αἱρετικῶν, ὡς «μυστήρια» εκτός τῆς Εκκλησίας τελεσθέντα, είναι ἄκυροι», γράφει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος στο από 14 Ιανουαρίου 2019 γράμμα του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, το οποίο συνοψίζει την αντίδραση της Εκκλησίας της Αλβανίας στην παροχή αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας.
Ο ισχυρισμός του Αρχιεπισκόπου χωλαίνει πολλαχώς. Αυτό δύναται να καταδειχθεί εύκολα σε άλλη συνάφεια. Αν είναι όμως έτσι τα πράγματα, όπως ισχυρίζεται, το πρώτο ερώτημα που δύναται κανείς να θέσει, είναι το αν ο Μακαριώτατος εκφράζει αυτή τη θέση στους ετεροδόξους (αν αυτοί δεν είναι αιρετικοί, φαντάζομαι ότι πρέπει κανείς τουλάχιστον ως σχισματικούς να τους θεωρήσει), όποτε συναντιέται μαζί τους, π.χ. στο πλαίσιο της οικουμενικής κίνησης. Είναι ενδιαφέρον να μαθαίνει κανείς ότι εκφράζεται έτσι ένας πρώην Πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (2006-2013). Εκτός αν στις οικουμενικές επαφές του αποφεύγει να πει, π.χ., στους Ρωμαιοκαθολικούς και τους Προτεστάντες, ότι έχουν άκυρα μυστήρια. Είναι άραγε ο Ρώμης Φραγκίσκος βαπτισμένος χριστιανός ή όχι;
Ποιο ενδιαφέρων όμως γίνεται ο ισχυρισμός με δεδομένη την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής κοινωνίας με την Εκκλησία στη Βόρεια Μακεδονία και τα συλλείτουργα του Σερβίας Πορφυρίου με τον Αχρίδος Στέφανο, όπου έλαβαν μέρος και άλλοι ιεράρχες της μέχρι προσφάτως εν σχίσματι ευρισκομένης Εκκλησίας (άραγε επιτρέπεται καν να αποκαλέσει κανείς τους σχισματικούς Εκκλησία;). Ο Αχρίδος Στέφανος και οι συν αυτώ αρχιερείς χειροτονήθηκαν μέσα στο σχίσμα. Είναι άκυρες οι χειροτονίες τους; Αν ναι, δεν θα έπρεπε να αναχειροτονηθούν, πριν γίνουν τα συλλείτουργα ή να υπάρξει, έστω, μια ξεκάθαρη κανονική ρύθμιση του ζητήματος της εγκυρότητας των μυστηρίων; Να αναμένουμε κείμενο διαμαρτυρίας εξ Αλβανίας για την ακολουθηθείσα διαδικασία, ή οι ευαισθησίες περιορίζονται στην Ουκρανία;
Νέοι προβληματισμοί τίθενται μετ’ επιτάσεως από σήμερα, με την κανονική ανωμαλία που προκύπτει με τη λειτουργική συμπεριφορά του Μητροπολίτη Ονούφριου, ο οποίος στη Θεία Λειτουργία ενήργησε ως Προκαθήμενος Αυτοκεφάλου Εκκλησίας και μνημόνευσε και τον Τιράνων ως Προκαθήμενο Εκκλησίας με την οποία η υπ’ αυτόν εκκλησιαστική δομή βρίσκεται σε κοινωνία. Πώς εκλαμβάνει, άραγε, η Εκκλησία της Αλβανίας την κανονική κατάσταση στην οποία εδώ και κάποιες ημέρες βρίσκεται η εν Ουκρανία παρουσία του Πατριαρχείου Μόσχας και τί θα γίνει με τα μυστήρια που τελούνται εντός της; Φυσικά, μια πρώτη απάντηση πρέπει να έρθει από την Εκκλησία της Ρωσίας, η οποία άμεσα θίγεται από τις εξελίξεις, αργά ή γρήγορα όμως το ζήτημα θα απασχολήσει εκ των πραγμάτων και τις υπόλοιπες Εκκλησίες. Δεν ξέρω όμως αν έχει νόημα να περιμένει κανείς, έστω στο μακρινό μέλλον, κάποια αντίδραση επ’ αυτού από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, του οποίου η εντατικότερη ενασχόληση με το ουκρανικό ζήτημα περιορίστηκε στα εκτενή γράμματα, όπου επέκρινε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και στις ανακλαστικές αντιδράσεις εναντίον προσώπων που του άσκησαν δημοσίως κριτική για τις θέσεις του.
