Δρ Συμεών Σολταρίδης
Από μικρός άκουγα από τον παππού μου Μανώλη και την μητέρα μου Ελένη, γόνους της κοινότητας Γενή Μαχαλλέ Άνω Βοσπόρου, για την περιοχή του Μαύρου Μώλου και την Παναγία την Μαυρομωλίτισσα που το εικόνισμά της βρίσκεται σήμερα στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών στην γενέτειρά μου Μέγα Ρεύμα στην Κωνσταντινούπολη.
Είχα κάνει τάμα να μεταβώ στον τόπο που βρίσκονταν κάποτε το Μοναστήρι και να προσκυνήσω, έστω νοερά, τον χώρο του εξωτερικού αγιάσματος του Ναού, όπου κρέμονταν η Παναγία.
Μετά από πολλές δεκαετίες το κατάφερα χθες και με την γυναίκα μου Μαρία φθάσαμε στις Συμπληγάδες, στον έβγα του Βοσπόρου, στην έξοδο προς την Μαύρη Θάλασσα. Η περιοχή πανέμορφη, φοβερή, που σε προκαλούσε δέος, με τα νερά της θάλασσας μαύρα και το χώμα μαυριδερό, με κύμα ενώ η θάλασσα ήταν ήρεμη, με μαύρες ακτές και πετρώματα.
Φθάσαμε στο φρούριο που σήμερα περιλαμβάνει την γκρεμισμένη εκκλησία και παλιά σπίτια. Γίνονταν εργασίες αναστύλωσης με αποτέλεσμα να απαγορεύεται η είσοδος. Ζητήσουμε την άδεια να μπούμε μόνο στην είσοδο του φρουρίου και με την υπόσχεση να μην τραβήξουμε φωτογραφίες του χώρου αλλά μόνο από μακριά την ακτή.
Νοερά έφερα στην θύμηση μου τις εικόνες που μου εξηγούσε ο παππούς μου, όταν μου έλεγε πώς πηγαίναν στην μνήμη της, στις 23 Αυγούστου, και λειτουργούσαν. Τα επιβεβαιώνει δε αυτά ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως κυρός Γεννάδιος στο βιβλίο του «Η Ιστορία του Μεγάλου Ρεύματος» που σημειώνει «μετέβαινον πολλοί εγχώριοι και ξένοι, κατ’ αρχάς με καϊκια, έπειτα με μοτόρια και βαποράκια, πολλάκις παραχωρούμενα δωρεάν από ομογενείς εφοπλιστάς , εις το ύψωμα του Μαύρου Μώλου όπου και το αγίασμα». Συμπληρώνει δε ότι δύο φορές το 1921 και το 1922 προεξήρχε της Λειτουργίας. Τοποθετούσαν την εικόνα που μετέφερναν από το Μέγα Ρεύμα, ενώ η πομπή και οι εκατοντάδες πιστοί που έφθαναν εκτός από το χωριό μας, συγκεντρώνονταν και από άλλα μέρη όπως από το Φαναράκι, το Γενή Μαχαλλέ, το Βαθυρρύακα (Μπουγιούκντερε).
Όλες αυτές οι περιοχές βρίσκονται στο τέλος του Άνω Βοσπόρου, πλησιέστερα από άλλες περιοχές μια και το μοναστήρι βρίσκονταν μεταξύ των περιοχών Ρουμελικά Καβάκια και Ρουμελικό Φαναράκι.
Σημειώνει στην διδακτορική του διατριβή ο Δ. Καλέμης, τον οποίο παραθέτει ο Ηλιουπόλεως Γεννάδιος: «Κατερχόμενοι εκ Φαναρίου φθάνομεν εις την θέσιν Καρατάς ή Μαύρον Μώλον. Υπάρχει στενή κοιλάς εις το βάθος της οποίας υπάρχει το αγίασμα». Έτσι πήρε το μοναστήρι την ονομασία «Μονή του Μαύρου Μώλου» ενώ η Παναγία η Παντάνασσα που κρέμονταν στο αγίασμα που βρίσκονταν μπροστά στην Μονή και έξω από αυτή λέγονταν «Παναγία Μαυρομωλίτισσα».
Οι πηγές αναφέρουν ότι η εν λόγω Μονή καταστράφηκε το 1713, οπότε όπως σημειώνει ο Σκαρλάτος Βυζάντιος «τότε μετεκομίσθη εντεύθεν εις την εν ταις Εστίαις εκκλησίαν των Ασωμάτων, η μέχρι νυν προσκυνουμένη εκεί αρχαία της Θεοτόκου εικών, η επιλεγομένη δια τούτο Μαυρομωλίτισσα». Τα ερείπια της μονής τα είδε το 1844 ο Alex. Timoni και το αναφέρει σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου Κ.Π 145. Ο Ηλιουπόλεως Γεννάδιος παραθέτει σχετικά το ποίημα του Δαπόντε 1768 όπου απαριθμεί τις ονομασίες ναών και μονών της Παναγίας και για τη Μαυρομωλίτισσα γράφει «πάγω στο Αρναούτκιοϊ μεταβαίνω στην Εκκλησίαν και την Μαυρομωλίτισσαν βλέπω την Παναγίαν όπου εφέρθηκεν εδώ από το Μαυρομώλου αφόντες εκρημνίσθηκεν αυτό όλως διόλου».
Πράγματι μετά την καταστροφή της Μονής οι μοναχοί διασκορπίσθηκαν και με την εικόνα της Παναγίας της Μαυρομωλίτισσας έφθασαν στο Μέγα Ρεύμα προτιμήσαντες αυτό τον οικισμό μια και ήταν «πολυπληθέστερος και ασφαλέστερος».
Σήμερα βρίσκεται στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών μεταξύ δεξιού κλίτους και σωλέα, σε περίοπτη θέση και ζει στο νου και στην καρδιά κάθε Μεγαρευμιώτη. Γιορτάζεται κάθε χρόνο, από το 1675, στις 23 Αυγούστου.
Η σημασία της Μαυρομωλίτισσας είναι τόσο μεγάλη που οι χωριανοί είχαν χαρακτηρίσει τα περίπου 40 στασίδια του Ναού σαν έσοδα για το λάδι στις κανδήλες του Ταξιάρχη και της Μαυρομωλίτισσας. Είχαν δε ιδρύσει αδελφότητα επ’ ονόματι της, της οποίας τον Κανονισμό αναφέρει στο υπό έκδοση πόνημα του ο Μητροπολίτης Μύρων Χρυσόστομος με τον τίτλο «Κανονισμός της εν Μεγάλω Ρεύματι Αδελφότητος «Παναγίας της Μαυρομωλιτίσσης». Μεταξύ δε των σκοπών της Αδελφότητας ήταν «η ευπρεπής διατήρηση της εικόνας, ο αδιάκοπος εορτασμός της στις 23 Αυγούστου, η υλική βοήθεια προς τις σχολές της κοινότητας και η αρωγή της Αδελφότητας για την ανέγερση Παρθεναγωγίου και μία αίθουσα της θα έφερνε το όνομα «αίθουσα Μαυρομωλίτισσας».
Μετά από την παραμονή μας στην βραχώδη παράκτια Μαυροθαλασσίτικη περιοχή όπου τα κύματα κτυπούσαν στα μαύρα βράχια και τις εικόνες που περνούσαν γρήγορα από τα μάτια και την ψυχή μου ευχαρίστησα τους ανθρώπους -επιστήμονες που με βοήθησαν να κάνω το τάμα μου και κατεβήκαμε από τους στενούς δρόμους του υψώματος και του βυζαντινού φρουρίου στην παραλία όπου απολαύσαμε την περιοχή, κοιτάζοντας το τελευταίο μέρος του «Άξενου Πόντου» που ονομάστηκε «Εύξεινος», για να ξεχνούν οι ναυτικοί τις δυσκολίες και τους κινδύνους, εκεί στα στενά ανάμεσα στα Ρουμελικά Καβάκια με στο Ρουμελικό Φαναράκι.
