ΜΗΔΕΝΙ ΜΗΔΕΝ ΟΦΕΙΛΕΤΕ ΑΛΛ΄ Η ΤΟ ΑΓΑΠΑΝ ΑΛΛΗΛΟΥΣ
Ρέα Ξενιάδου Πουρνάρα
Η πολίτικη συνήθεια να πηγαίνουμε σε μακρινές εκκλησίες για την Κυριακάτικη λειτουργία βαστάει ακόμη, έστω κι αν έχει κατά πολύ εκλείψει. Η συνήθεια συνδέεται με καλούς ψάλτες, καλούς δεσπότες, βοσπορινό αέρα, αγαπημένη εξοχή.
«Ο Δεσπότης μας την Κυριακή του Θωμά θα είναι στην Ευαγγελίστρια, θα έρθεις;» με ρώτησε ένας φίλος που ψάλλει συγχρόνως καλλίφωνα στην Ευαγγελίστρια. «Ναι, θάρθω μια και θα έχει Δεσπότη» είπα.
Με το μίνιμπας που δρομολογεί η ενορία της εκκλησίας στους πρόποδες Ταταούλων κάθε Κυριακή, έχει-δεν έχει Δεσπότη, και με αρκετούς γνωστούς φθάσαμε στο Ντολάπντερε, συνοικία που δεν έχει μεν Ρωμηούς πιά, έχει όμως μια από τις ωραιότερες εκκλησίες της Πόλης. Τα μπουκαλάκια για τον αγιασμό του μηνός έτοιμα, στον νάρθηκα, θα τα γεμίσουν τα παιδιά του εφημέριου στην απόλυση. Δεσπόζει ο φιλοτεχνημένος με μαεστρία τάφος του Χριστού με την εικόνα της Αναστάσεως μέσα, μέχρι της Αναλήψεως.
Ο πρώτος ξύλινος ναός εγκαινιάστηκε εδώ στις 15 Αυγούστου 1857. Η εποχή των ανοιγμάτων επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σχεδόν 400 χρόνια μετά την Άλωση. Η εκκλησία αυτή αντικαταστάθηκε από μεγαλοπρεπή και περικαλλή ναό, με θόλο και δύο σπουδαία καμπαναριά, μια μικρογραφία της Παναγίας των Παρισίων, με την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Πετράκη Μεϊμαρίδη. Η οικοδόμηση διήρκησε 16 χρόνια και τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Νοεμβρίου 1894.
Η πρώτη εντύπωση… άδεια η εκκλησία, άδειος και ο θρόνος. Φαίνεται εκτάκτως λείπει ο Δεσπότης… Μόλις ακούστηκε το Ευλογημένη η βασιλεία. Μέχρι να ανάψω στην εικόνα του Ευαγγελισμού μια λαμπάδα, που σημειωτέον δεν αναγράφει τιμή στο παγκάρι ο καθείς ρίχνει ό,τι επιθυμεί, προσέχω τους δύο ψάλτες στο δεξιό αναλόγιο: ένα παιδί και ο Δεσπότης! Πρωτοκλασσάτοι! Η Πόλις ποτέ δεν εξαντλεί ταπεινές εκπλήξεις που αναδεικνύουν αρχοντιά και αγάπη.
Ένας παπάς, ένας Δεσπότης χοροστατών από το αναλόγιο, ένα μικρό παιδί με ευλάβεια μαθαίνει από τον Δεσπότη του! Οι εκκλησιαζόμενοι πληθαίνουν. Πως να ξεφύγουν απ΄το μάτι γνωστές και άγνωστες ρήσεις του Ευαγγελίου, των Επιστολών, των Ψαλμών, της Παλαιάς Διαθήκης, που είναι γραμμένες δεξιά και αριστερά του ναού και στο τέμπλο. Όπως αυτή στην επικεφαλίδα! Γραμμένες από τις πολλές φιλόπτωχες αδελφότητες που άνθιζαν στην περιοχή: Ομόνοιας, Ειρήνης, Σύμπνοιας, Αναλήψεως. Και μία ακόμη από την Παλαιά Διαθήκη: «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσιν χάριν». Η σοφία της παροιμίας του Σολομώντος αποδίδεται στην πράξη: το παιδί ξέρει το Πιστεύω και το Πάτερ ημών τέλεια, και τα λέει τέλεια, ο Δεσπότης εκτός του ότι καλύπτει τις ανάγκες της εκκλησίας στο αναλόγιο, κηρύττει και από εκεί.
Όλη η χάρις του Θεού μπροστά στα μάτια μας. Ας αναπαύονται εν ειρήνη οι κτήτορες, οι ανακαινιστές, οι δωρητές, τα μέλη των αδελφοτήτων. Άξιος ο κόπος τους. Και του χρόνου με υγεία.
Πόλις, 2 Μαϊου 2022
