Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου
«Οἱ οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δέ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τό στερέωμα» (Ψαλμ. 18, 2)
Πολλά ἔχουν λεχθεῖ καί γραφεῖ διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος καί τήν διατήρησιν τῆς δημιουργίας: τοῦ ὕδατος, τῆς ἀτμοσφαίρας, τοῦ χώματος, τῆς χλωρίδος καί πανίδος κ.λ.π. Φαίνεται ὅμως ματαίως, καί ἴσως τώρα εἶναι ἀργά πλέον.
Τώρα προστίθεται περιέργως καί ἡ “ἀκαθαρσία τοῦ οὐρανοῦ” ἤ ἡ ἐξαφάνισις τοῦ σκότους τοῦ καθαροῦ τῆς νυκτός! Ἀκόμη καί ἐκεῖ ἐφθάσαμεν!
Εἶναι ἕν βαθύτατον βίωμα ἡ θέα τοῦ οὐρανοῦ κατά τήν νύκτα, νά βλέπει τις μίαν θάλασσαν ἀστέρων καί νά φαντάζεται τήν ἔκτασιν τοῦ κόσμου. Θέαμα μεγαλοπρεπές καί ἐπιβλητικό.
Ὁ παρατηρῶν ὅμως σήμερον εἰς πολλά μέρη τοῦ κόσμου τόν οὐρανόν οὐδέν βλέπει! Ἡ ὄψις πρός τούς ἀστέρας ἐνοχλεῖται ἀπό τούς ἀπείρους λαμπτήρας τῶν δρόμων καί τάς πολυχρώμους καί ἐντόνους διαφημίσεις, αἱ ὁποῖαι μεταβάλλουν σχεδόν τήν νύκτα εἰς ἡμέραν. Τοῦτο διαπιστώνει τις εὐκόλως ἐκ τῶν ἀεροπορικῶν ταξιδίων, ἤ διά τῶν δορυφορικῶν λήψεων.
Πράγμα ὅμως ἔχον ὀλεθρίας συνεπείας, διά τήν ὑγείαν, οἰκολογίαν, τά ζῶα καί τούς ἀνθρώπους.
Εὐτυχῶς κατά τήν ἐποχήν τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως ὁ οὐρανός ἦτο πεντακάθαρος. Διαφορετικά πῶς θά ὁδήγει ὁ ἀστήρ τούς τρεῖς ταλαιπώρους μάγους διά νά ἐπισκεφθοῦν τό Παιδίον; Χριστούγεννα: «ὁ Θεός μετέτρεψε τήν νύκτα τῶν ἀκατάληπτών μας, τήν φοβερά νύκτα τῶν φόβων καί τῆς ἀπελπισίας μας σέ ἁγία νύκτα» (K. Rahner). Τινές ὁμιλοῦν ποιητικῶς διά τό “σοῦπερ-μάρκετ τοῦ οὐρανοῦ” ὅπου, σέ μουσική Στ. Σπανουδάκη εὑρίσκει κανείς “τήν ἀγάπην, πίστιν, κουράγιον, χαράν, ταπεινοφροσύνην, εὐγνωμοσύνην, εἰρήνην, ὑποταγήν, σύνεσιν, κατανόησιν, συγχώρησιν, δικαιοσύνην, ἐγκράτειαν, δύναμιν, προσευχήν, εὐλογίαν κ.ἄ.”.
Ἡ θέα τῶν ἀστέρων ὁδηγεῖ νά φαντασθεῖ τις τήν ἔκτασιν τοῦ κόσμου εἰς τήν ὁποίαν καί τήν ζωήν ἐπ᾽ αὐτῆς μέ 220 χιλιόμετρα κατά λεπτόν κινεῖται.
Διά τῶν φωτογραφιῶν τῶν δορυφόρων ἐξάγεται, ὅτι φωτίζονται κατά τήν νύκτα λίαν εἰς τάς ἐκβιομηχανοποιημένας καί μεγάλων πληθυσμῶν χώρας πολλά.
Πῶς ὅμως δυνάμεθα νά ἀποδώσωμεν εἰς τόν οὐρανόν τήν προτέραν του μορφήν, τουτέστιν τήν σκοτεινήν νύκτα; Ἡ ἀπώλεια αὐτῆς ἐπῆλθεν βραδέως. Σήμερον 99% τῶν Εὐρωπαίων ζῶσιν κάτωθεν τοῦ “ἀκαθάρτου” οὐρανοῦ. Πλέον τῶν 60% δέν ἠμποροῦν πλέον νά ἴδουν τήν ὁδόν τοῦ Γαλαξίου.
Ἐπίσης εἰς τήν Γερμανίαν τό φῶς γίνεται διαρκῶς φωτεινότερον εἰς ἔκτασιν καί ἔντασιν.
Οὕτως ὁ ἀστρονόμος A. Hänel, τοῦ ὁποίου ἡ ἔρευνα ἀναφέρεται εἰς τήν σκοτείνην νύκτα, ὑποστηρίζει τόν οἰκολογικόν φωτισμόν διά τῆς δημιουργίας ἑνός “πάρκου ἀστέρων” καί τοῦτο εἶναι ὅπως ἕν Ἐθνικόν πάρκον δι᾿ ἀστέρας ἐκ τοῦ ὁποίου ἠμπορεῖ κανείς νά παρατηρήσει, ἄνω τῶν τριάκοντα ἀστέρων ἡμέρας καί νυκτός τοῦ Γαλαξίου τῆς ὁδοῦ τοῦ Γάλακτος κ.ἄ. εἰς οὕς ἀνήκει καί ὁ ἥλιος, τό κέντρον τοῦ ὅλου πλανητικοῦ συστήματος.
Εἰς τήν Γερμανίαν ὑπάρχουν ἤδη πέντε πάρκα ἀστέρων. Κοινότητες ἐπιθυμοῦσαι τοιοῦτον ὀφείλουν μίαν ρύθμισιν τοῦ φωτός ἡ ὁποία ἐνδιαφέρεται διά τάς πηγάς τῆς φύσεως, ὡς οὐδένα φωτισμόν κατά τό δυνατόν ἤ ὀλίγον κατά τήν νύκτα καί δή εἰς ἐκτάσεις κυκλοφορίας καί οὐχί προσόψεις τῶν κτιρίων εἰς τούς κήπους.
Τά χρώματα τοῦ φωτός δέον νά εἶναι γλυκόλευκον καί καλλίτερον κιτρινωπό, πορτοκαλί διά νά ἠμποροῦν τά ἐν ἐνεργείᾳ τή νύκτα ἔντομα καί ἕτερα ζῶα νά βιοῦν ἐν ἡσυχίᾳ καί νά πολλαπλασιάζονται. Ἐπίσης ὁ ἄνθρωπος ὑποφέρει ἀπό τόν φωτισμόν κατά τήν νύκτα, ἐκτός τῶν νυκτοβίων ὄντων, τῶν προτιμούντων ὅμως καί αὐτά τό ἡμίφως, ἵνα μή φανερωθῶσιν τά “καλά αὐτῶν ἔργα καί δοξάσωσιν τόν πατέρα αὐτῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς!” Ἐπίσης τά ψυχρά φῶτα καί λίαν ἀνοικτά εἰς ψυχρά χρώματα δέον νά ἀπομακρυνθοῦν.
Ἡ μείωσις τοῦ φωτισμοῦ ὠφελεῖ καί οἰκονομικῶς. Δέον ὅμως νά τοποθετοῦνται αἱ φωτιστικαί πηγαί εἰς τάς ὁδικάς διασταυρώσεις καί νά σβήνωνται ὅπου δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος. Ἡ αὔξησις ὅμως βοηθεῖ καί εἰς τήν μείωσιν καί τῆς ἀσφαλείας. Τέλος οἱ λαμπτῆρες δέον νά μήν καίουν ὡς εἰς τάς ἐπιχειρήσεις ὁλονυκτίως, ἤ εἰς τάς φάρμας τῶν πουλερικῶν διά νά βασανίζονται διαρκῶς τρώγοντα, καί να καλύπτονται πλαγίως καί ἄνωθεν, καθώς καί οἱ οἶκοι νά ἀποφεύγουν τούς σφαιρικούς παμφωτιστάς.
Ὥ Θεέ! Μετατρέψαμεν τόν κόσμον εἰς χωματεράς ὅν παρέδωκας εἰς ἡμᾶς: κρατεῖν “φυλακάς τῆς νυκτός”!
Ἄς ἔχομεν πάντων ὑπ’ ὄψιν, ὅτι οἱ ἀστέρες “πεσοῦνται ἀπό τοῦ οὐρανοῦ” καί αἱ δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ “σαλευθήσονται” (Ματθ. 24, 2)
Μή γένοιτο!
* * *
1. G. Seifert, Wo die Nacht noch dunkel ist, Publik Forum, ἀριθ. 19 (2021) 24-25.
