Πρόποσις τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατά τό παρατιθέμενον ὑπό τῆς Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας ἐπίσημον γεῦμα (23 Νοεμβρίου 2021)
Ἐξοχωτάτη Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας,
Μακαριώτατε,
Ἐκλεκτοί συνδαιτυμόνες,
Ἐκφράζομεν τάς ἐνθέρμους εὐχαριστίας ἡμῶν προσωπικῶς καί τῆς τιμίας συνοδείας μας διά τήν τιμητικήν πρόσκλησιν εἰς τό ἔξοχον τοῦτο γεῦμα, πραγματικόν «ἄριστον», εἰς τό ἱστορικόν Προεδρικόν Μέγαρον. Ἀπολαμβάνομεν ἅπαντες τά πλούσια ἀγαθά τῆς κοινῆς τραπέζης, τήν χαράν τῆς κοινωνίας τῆς ζωῆς.
Τό κλεινόν ἄστυ εἶναι δι᾿ ἡμᾶς παιδιόθεν ταυτισμένον μέ τόν διάλογον, τούς μεγάλους φιλοσόφους, καί δή τόν Σωκράτη καί τόν Πλάτωνα, διά τούς ὁποίους «λόγος» ἐσήμαινε «διάλογος». Θαυμάζομεν τήν ἀρχαίαν Ἑλληνικήν γλῶσσαν, τήν «μητρικήν γλῶσσαν τοῦ πολιτισμοῦ», καί τό ἀθάνατον Ἑλληνικόν πνεῦμα, τό ὁποῖον ἐδώρισεν εἰς τήν ἀνθρωπότητα τήν ἐλευθερίαν, τήν δημοκρατίαν, τήν ἐπιστήμην, τήν παιδείαν καί τόν ἀνθρωπισμόν, τάς ἀκλονήτους βάσεις τοῦ πολιτισμοῦ. Καί χαίρομεν ὅταν ἀκούωμεν, καί δή ἀπό ξένους, ὅτι ἡ ἐμφάνισις τοῦ φιλοσοφικοῦ στοχασμοῦ εἰς τήν Ἀρχαίαν Ἑλλάδα εἶναι διά τόν πολιτισμόν ὅ,τι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις διά τήν γέννησιν τοῦ σύμπαντος, ἤ, ἀκόμη, ὅταν εἷς ἐκ τῶν ἐπιφανῶν πολιτικῶν στοχαστῶν καί ἐπιστημολόγων τοῦ 20οῦ αἰῶνος, ὁ Karl Popper, ὁμολογῇ, ὅτι ἐνεπνεύσθη τήν πολιτικήν του φιλοσοφίαν καί τήν θεωρίαν του διά τόν ὑποθετικόν χαρακτῆρα τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσεως ἀπό τήν Πλατωνικήν Ἀπολογίαν τοῦ Σωκράτους.
Μέγαν θαυμασμόν ᾐσθανόμεθα ἐξ ἀρχῆς καί διά τόν ἕτερον πυλῶνα τοῦ οἰκουμενικοῦ πολιτισμοῦ, τόν Χριστιανισμόν, καί ἐξόχως διά τήν Ὀρθόδοξον Παράδοσιν, ἡ ὁποία διεμορφώθη, ἀκριβῶς, ὡς εὐλογη-μένον ἀποτέλεσμα τῆς δημιουργικῆς συναντήσεως ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ καί χριστιανικοῦ πνεύματος. Ὅ,τι καλλίτερον καί πολυτιμότερον εἶχεν ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικός πολιτισμός ἐνεσωματώθη εἰς τόν κορμόν τῆς Ἐκκλη-σίας. Ὁ Ἑλληνισμός «ὁλοκληρώθηκε μέσα στήν Ἐκκλησία», ὅπως εἶπεν ὁ μέγας θεολόγος τοῦ 20οῦ αἰῶνος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ. Ἀποτελεῖ ἀκλόνητον πεποίθησιν τῆς ἡμετέρας Μετριότητος, ὅτι ἡ ἰδέα τῆς ἐλευθερίας, ἀνεκτίμητος παρακαταθήκη τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος, ὡς ἤδη ἀνεφέρομεν, ἐνεπλουτίσθη, ἀπέκτησε βαθύτερον κοινωνικόν περιεχό-μενον, παγκοσμιότητα καί πνοήν αἰωνιότητος ἐντός τοῦ χριστιανικοῦ πνευματικοῦ πλαισίου. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι χῶρος ἐλευθερίας, ὡς δωρεᾶς τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, μιᾶς «ἀληθεστάτης ἐλευθερίας», κατά τόν Ἱερόν Χρυσόστομον, ἡ ὁποία ἐκφράζεται ὡς θυσιαστική ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπον. Μέσα εἰς τό ἐν Χριστῷ καί κατά Χριστόν ζῆν ὑπάρχει, μέ κοινοτικήν καί κοινωνικήν χροιάν καί μέ ἀναφοράν εἰς τόν αἰώνιον προορισμόν τοῦ ἀνθρώπου, τό «κατ᾿ ἀρετήν ζῆν» καί τό «κατά λόγον ζῆν» τῶν Ἀρχαίων. Ἡ χριστιανική πίστις εἶναι, ὅπως γράφει ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «πλήρωσις» τοῦ λόγου, ὄχι κατάργησίς του.
Αὐτήν τήν ἀλήθειαν διακονεῖ ἀμετακινήτως τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον εἰς ὅλας τάς πρωτοβουλίας καί δράσεις του, εἰς τούς διαχριστιανικούς καί διαθρησκειακούς διαλόγους, εἰς τήν συνάντησιν μέ τόν σύγχρονον κόσμον, μέ τήν πρόοδον καί τά ἀδιέξοδά του, εἰς τόν ζωτικόν ἀγῶνα διά τήν προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Πιστεύομεν ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται ἐναργέστερα, «ὅσο περισσότερος λόγος ὑπάρχει στή ζωή τῶν ἀνθρώπων».
Ἐξοχωτάτη,
Εἰς τήν ἐποχήν μας, εἰς τήν ὁποίαν διαπιστοῦται μία ὑποχώρησις τῆς κοινωνικῆς συνοχῆς καί ἐνισχύεται ὁ ἀτομοκεντρικός εὐδαιμονισμός, ἡ συμβολή τῆς κοινωνικῆς ἐμπειρίας καί διδασκαλίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀποκτᾷ ἰδιαιτέραν ἐπικαιρότητα. Τό φαινόμενον τῆς συρρικνώσεως τῶν κοινωνικῶν κατακτήσεων εἶναι ἰδιαιτέρως ἀνησυχητικόν. Πιστεύομεν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι ἡ κατ᾿ ἐξοχήν κοινωνική καί κοινοτική μορφή τοῦ Χριστιανισμοῦ, δύναται νά συμβάλῃ καθοριστικῶς εἰς τήν προώθησιν τοῦ «πολιτισμοῦ τῆς ἀλληλεγγύης». Φρονοῦμεν ὅτι μέ τήν ἐγκαθίδρυσιν καί ἀνάπτυξιν τῆς ἀλληλεγγύης συνδέεται τό μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος.
Μέ αὐτάς τάς σκέψεις καί τά αἰσθήματα, εὐχαριστοῦμεν ἅπαξ ἔτι ὁλοκαρδίως διά τήν τιμήν καί τήν φιλοξενίαν, εὐχόμεθα εἰς τήν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα ὑγείαν, δύναμιν καί ἐπιτυχίαν εἰς τό ὑψηλόν καί πολυεύθυνον ἔργον Σας διά τήν πρόοδον τοῦ φιλτάτου Ἑλληνικοῦ λαοῦ καί διά τό κοινόν καλόν, καί ἐπικαλούμεθα ἐφ᾿ Ὑμᾶς καί ἐπί τούς περί Ὑμᾶς τήν ζείδωρον χάριν καί τά πλούσια ἐλέη τοῦ Θεοῦ τῶν θαυμασίων.
