Του Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμου Φραγκουλάκη
Αννόβερο Γερμανίας
Κοιτάζοντας κάποιος το πρόγραμμα των εργασιών της Σύναξης της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου που συνέρχεται στην Πόλη το διάστημα 1-3 Σεπτεμβρίου 2021, δεν μπορεί παρά μόνο ικανοποίηση να εκφράσει για την ευαισθησία της Πρωτόθρονης και Πρωτεύθυνης Εκκλησίας της Βασιλίδας των Πόλεων, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και αυτού του ίδιου του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, του Ποιμένος του καλού, ο οποίος «την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων» (Ιωαν. ι’, 11). Από την πρώτη στιγμή της Πατριαρχίας του ο Οικουμενικός εκδήλωσε το ανύστακτο ενδιαφέρον του όχι μόνο για το πλήρωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά για τον κόσμο ολόκληρο. Αυτό αποδεικνύεται από τις πρωτοβουλίες που κατά καιρούς έχει αναλάβει, από τα Συνέδρια τα οποία έχει διοργανώσει και γενικώς από τις παρεμβάσεις του όπου χρειάζεται, πάντα στοχεύοντας στην ωφέλεια του σύμπαντος κόσμου και στην προκοπή της ανθρωπότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επέδειξε και επιδεικνύει για τα οικολογικά ζητήματα, λόγος που τον οδήγησε το έτος 1993 να ιδρύσει την Θρησκευτική και Επιστημονική Επιτροπή η οποία αποτέλεσε και το υπόβαθρο κινήματος το οποίο έγινε γνωστό ως «Θρησκεία, Επιστήμη και Περιβάλλον» (RSE).
Στην επικείμενη Σύναξη της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου που θα γίνει υπό την προεδρία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου υπάρχει ποικιλία θεμάτων και ο κατάλογος των ομιλητών είναι διευρυμένος και συμπεριλαμβάνει αρχιερείς, κληρικούς. μοναχούς και λαϊκούς.
Για τα θέματα που θα απασχολήσουν την Σύναξη προβλέπονται τέσσερεις συνεδρίες.
Στην Α΄ Συνεδρία το γενικό θέμα είναι: «Πανδημία και Εκκλησιαστική ζωή». Όπως είναι φυσικό, δεν θα μπορούσε να μην απασχολήσει την Σύναξη το μέγα πρόβλημα των ημερών, που είναι η Πανδημία του Covid-19, του γνωστού κορωνοϊού. Έχουν προγραμματισθεί εισηγήσεις για την πρόκληση της Πανδημίας και για την θέση της Εκκλησίας στον καιρό της κυριαρχίας της με αναφορά στα προβλήματα, στις εμπειρίες και στις λύσεις που υπάρχουν. Από την πρώτη στιγμή της εμφανίσεώς της με υπευθυνότητα και σύνεση ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσπάθησε να επιστηρίξει αλλά και να λειτουργήσει παραδειγματικά για το λαό του Θεού. Άλλωστε όπως ο ίδιος λέει ο Covid-19 μας έχει δώσει το σημαντικό μάθημα, πως «οφείλουμε να ακούμε και να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο, να αγαπάμε τον γείτονά μας ως εαυτόν, έτσι ώστε όλοι να μακροημερεύσουν. Η πανδημία μάς υπενθύμισε επίσης ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από τις ατομικές μας ανησυχίες και φιλοδοξίες, μεγαλύτερος από τις εξομολογήσεις μας στην εκκλησία και της κοινότητες πίστης, και μεγαλύτερος από οποιονδήποτε πολιτικό ηγέτη ή όποιο εθνικό συμφέρον».
Στο Μήνυμα του επίσης για την εορτή της Ινδίκτου (1η Σεπτεμβρίου 2021) αναφερόμενος στο ίδιο θέμα τονίζει: «Εις αυτήν την δύσκολον περίοδον, η ανάληψις πρωτοβουλιών διά τον περιορισμόν της πανδημίας αποτελεί βασικόν ποιμαντικόν καθήκον διά την Εκκλησίαν. Κατηγορική ηθική επιταγή είναι επίσης η στήριξις της γενικής προσβάσεως εις τον εμβολιασμόν κατά του κορωνοϊού, πρωτίστως δε διά τους πτωχοτέρους λαούς, κατά τον Κυριακόν λόγον, «εφ᾿ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε’, 40).
Κατά την Β΄ Συνεδρία το θέμα που θα απασχολήσει την Σύναξη είναι «Η εξαγγελία του Ευαγγελίου εις τον ΚΑ΄αιώνα».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανέκαθεν εργαζόταν για τον Ευαγγελισμό και όπου χρειάστηκε και τον Επανευαγγελισμό του κόσμου. Είναι άοκνες οι προσπάθειές του για να ενσαρκώνει το μήνυμα του Ευαγγελίου προς όλο τον κόσμο. Σε πολλά μέρη της δικαιοδοσίας του υπάρχουν οργανωμένα σεμινάρια και εκπαιδευτήρια όπου διδάσκεται και διαδίδεται ο λόγος του Ευαγγελίου μετην μέριμνα της Εκκλησίας. Αναγνωρίζοντας πως χρειάζονται περισσότεροι εργάτες για τον θερισμό, δημιούργησε νέες Μητροπόλεις οι περισσότερες των οποίων είναι ιεραποστολικές με άξιους Ιεράρχες επικεφαλής, οι οποίοι αύξησαν «τον θερισμό». Οι ιδιομορφίες και οι δυσκολίες που υπάρχουν στην κάθε περιοχή, θα δώσουν την ευκαιρία στο πλαίσιο της Σύναξης, να ανταλλαγούν απόψεις, να κατατεθούν εμπειρίες και να υπάρξει συμπροβληματισμός για το πως θα ενισχυθεί περισσότερο η προσπάθεια για την εξαγγελία του Ευαγγελίου.
«Φυτώριο» εργατών του θερισμού είχε και το ιερό Κέντρο, την Θεολογική Σχολή της Χάλκης την οποία έκλεισαν οι τοπικές αρχές. Όνειρο το οποίο αγωνίζεται για να γίνει πραγματικότητα αποτελεί για τον Οικουμενικό Πατριάρχη η επαναλειτουργία της.
Στην Γ΄ Συνεδρία το θέμα είναι: «Εκκλησία και Σύγχρονος Κόσμος».
Ουσιαστικά ο ρόλος της Εκκλησίας δεν άλλαξε, είναι ίδιος από την πρώτη στιγμή της παρουσίας της. Μέσα στην Εκκλησία ο άνθρωπος μπορεί να ενωθεί με τον Θεό. Όπως έχει πει ο Οικουμενικός Πατριάρχης: «Η Εκκλησία είναι η Βασιλεία του Θεού μέσα στον κόσμο». Οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν από περιοχή σε περιοχή στο χώρο της ποιμαντικής διακονίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν το φοβίζουν. Αντιθέτως με την προσήλωση στους Ιερούς Κανόνες, στην Πατερική μας διδασκαλία και στην Ιερά Παράδοση αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.
Ο σκοπός και ο στόχος της Εκκλησίας που είναι να αποτελεί Κιβωτό σωτηρίας δεν αλλάζει, αλλάζει μόνο ο τρόπος που πραγματώνεται από περιοχή σε περιοχή. Είναι λογικό επομένως σε μια Σύναξη των Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου, οι οποίοι διακονούν την παγκόσμια, την οικουμενική Ορθοδοξία, να υπάρχει συσωρευμένη εμπειρία και γνώση, που η κοινοποίησή τους θα συμβάλλει στην από κοινού προσπάθεια για την σωτήριο και κατά Θεόν μεταμόρφωση των ανθρώπων. Εκτός αυτού όμως στην Γ΄ Συνεδρία θα γίνει μεταξύ άλλων, αναφορά και στο κείμενο «Υπέρ της του κόσμου ζωής». Το κείμενο αυτό αποτελεί προϊόν μιας εργασίας που συνέταξε ομάδα θεολόγων του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπό την καθοδήγηση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Η ομάδα αυτή διορίστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη τον Ιούνιο του 2017 με σκοπό να ετοιμάσει ένα θεολογικό κείμενο σχετικό με την κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας. Στην εργασία αυτή που έχει τον τίτλο «Υπέρ της του κόσμου ζωής. Το κοινωνικό ήθος της Ορθόδοξης Εκκλησίας», συμμετέχουν καταξιωμένοι πανεπιστημιακοί καθηγητές Θεολογίας φημισμένων από όλο τον κόσμο Θεολογικών Σχολών.
Όπως σημειώνεται στον πρόλογο αυτού του κειμένου, «Η Ορθόδοξη Εκκλησία ζει σήμερα μέσα σε μία τεράστια ποικιλία πολιτιστικών και ιστορικών συνθηκών, όπου επικρατούν σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες και παραδόσεις».
Στα επί μέρους θέματα θα γίνει αναφορά και στις Διαχριστιανικές και Διαθρησκειακές σχέσεις και διαλόγους. Όπως αναφέρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης στο μήνυμά του την Κυριακή της Ορθοδοξίας του 2010 «Η Ορθοδοξία πρέπει να είναι σε αδιάκοπο διάλογο με τον κόσμο. Ειδάλλως, δεν θα είναι πλέον „καθολική“ και „οικουμενική“ Εκκλησία αλλά θα απομειωθεί σε ένα „γκέττο“ στο περιθώριο της ιστορίας».
Η Σύναξη θα κλείσει τις εργασίες της 3 Σεπτεμβρίου 2021 με την Δ΄Συνεδρία με γενικό θέμα «Διαλεγομένη Ποιμαντική». Οι εσηγήσεις-τοποθετήσεις θα αφορούν νεολαία, τρίτη ηλικία και μοναχισμό. Και για τους τρεις αυτούς χώρους Οικουμενικό Πατριαρχείο και Οικουμενικός Πατριάρχης επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία.
Ο Παναγιώτατος χαρακτηρίζει τη νεολαία ως «την ελπίδα και το αύριο της ανθρωπότητας, είναι εκείνα τα πρόσωπα που θα κληθούν να σηκώσουν στους ώμους τους το βάρος και την ευθύνη των προβλημάτων για την διάσωση των παραδόσεων, για την ελευθερία, την δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Στο πλαίσιο των εορτασμών για την συμπλήρωση 2.000 ετών από την Γέννηση του Χριστού υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη διοργανώθηκε από 18-25 Ιουνίου 2000, Παγκόσμιο Συνέδριο Ορθοδόξου Νεολαίας Νεολαίας στην Κωνσταντινούπολη με θέμα «Οι νέοι στην Εκκλησία της τρίτης χιλιετίας». Επίσης «έτος ποιμαντικού ανακαινισμού και οφειλετικής μέριμνας για την νεολαία» είχε ανακηρύξει το έτος 2020 το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όμως η επέλαση της πανδημίας, δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις. Η φροντίδα του Οικουμενικού Πατριρχείου φανερώνεται και από την μέριμνα των κατά τόπους επαρχιών του μη εξαιρουμένης και της Τουρκίας, για την εκπαίδευση των νέων, την δημιουργία κατασκηνώσεων και άλλων δραστηριοτήτων. Το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε ιδιόκτητους χώρους φιλοξενεί εκπαιδευτικές μονάδες και κατασκηνώσεις. Με την προσωπική φροντίδα μάλιστα του Οικουμενικού Πατριάρχη λειτουργούν ήδη στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην Ίμβρο, σχολικές μονάδες προσχολικής αγωγής και πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν υστερεί βεβαίως και στο ενδιαφέρον για την τρίτη ηλικία. Στις ανά τον κόσμο επαρχίες του υπάρχει μέριμνα και φροντίδα για την τρίτη ηλικία με την δημιουργία οίκων φροντίδας και άλλων δραστηριοτήτων κατάλληλων για να απασχολείται η Τρίτη ηλικία.Και στην έδρα του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη επίσης λειτουργεί το Γηροκομείο Μπαλουκλί, το οποίο επισκέπτεται ο Οικουμενικός Πατριάρχης για να εκδηλώσει προς τους τροφίμους του, την αγάπη και φροντίδα της Μητέρας Εκκλησίας. Ο ίδιος εξάλλου έχει αναλάβει πρωτοβουλία και την δαπάνη προσωπικά για ανέγερση Στέγης Ηλικιωμένων στην Ιμβρο.
Όσον αφορά στο μοναχισμό το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιδεικνύει περισσή φροντίδα. Άλλωστε το ίδιο το Φανάρι είναι το Μεγάλο Μοναστήρι. Κατά τον Οικουμενικό Πατριάρχη ο μοναχισμός ο οποίος έχει δοκιμασθεί από χιλιάδες ανθρώπους αποδεικνύεται βεβαία οδός σωτηρίας και τονίζει ότι η προσφορά των μοναχών είναι κατ’ εξοχήν πνευματική, αλλά και ηθική και κοινωνική.
Εν κατακλείδι η Σύναξη της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου, η οποία θεσπίστηκε από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο εκφράζει την αγωνία και τη διάθεση της Μητέρας Εκκλησίας να είναι κοινή η συνισταμένη της διακονίας του λαού του Θεού σε όλες τις περιοχές ευθύνης της. Άλλωστε αποστολή της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κατά τον Οικουμενικό Πατριάρχη είναι να μαρτυρεί την αλήθεια, να φανερώνει και να κυρύττει την αλήθεια η οποία είναι η αγάπη, την αλήθεια που είναι διαφάνεια κρυστάλλινη.
