Ὁμιλία τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τόν Μ. Ἑσπερινόν ἐν τῷ Ἱερῷ Πατριαρχικῷ Σταυροπηγίῳ τοῦ Ἁγ. Ἀνδρέου (Κίεβον, 21. VIII. 2021)
Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κύριε Ἐπιφάνιε,
Ἡμέτερε Ἔξαρχε ἐν Κιέβῳ Θεοφιλέστατε Ἐπίσκοπε Κομάνων κύριε Μιχαήλ,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Αὐτήν τήν εἰδυλλιακήν ἑσπέραν τοῦ Αὐγούστου, ἐπεφύλαξεν ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ εἰς τήν ἡμῶν Μετριότητα, ὅπως προσέλθωμεν καί ἐπισκεφθῶμεν τό ὑπό τό ἡμέτερον ὠμοφόριον Ἱερόν τοῦτο Σταυροπήγιον τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, ὥστε νά μεταφέρωμεν εἰς αὐτό τήν ἐκ τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων καί τοῦ Ἱεροῦ Κέντρου Ἀποστολικήν εὐλογίαν καί ἐκζητήσωμεν τάς εὐχάς καί πρεσβείας τοῦ Ἁγίου ὡς ἐφόδιον ἐν τῇ ἡμετέρᾳ τεπεινῇ διακονίᾳ τῆς Ἐκκλησίας.
Καί παρεκτός τῶν ἐκκλησιαστικῶν συνθηκῶν, εἰς τήν φυσικήν ἀνάτασιν τοῦ πνεύματος βοηθεῖ καί ὁ περιβάλλων χῶρος τοῦ Σταυροπηγίου, ὁ ἑλκύων πολλούς ἐπισκέπτας, οὐ μόνον Χριστιανούς, ὥστε νά ἴδουν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τό ἱστορικόν αὐτό κτήριον καί νά θαυμάσουν τό κάλλος καί τήν ὡραιότητα τοῦ τοπίου. Ἡμεῖς, ὅμως, Χάριτι Θεοῦ, ἀπό αὐτήν τήν ὡραιότητα τῆς Δημιουργίας καί τήν σπουδαιότητα τῆς Ἱστορίας ἀνάγομεν ἑαυτούς εἰς τόν ἐν Τριάδι Δημιουργόν καί Κύριον τῶν ὅλων, τόν καιρούς καί χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενον, διά νά λατρεύσωμεν Αὐτῷ λογικῇ λατρείᾳ, ὕμνοις καί ᾠδαῖς πνευματικαῖς, εὐχαριστοῦντες ὑπέρ πάντων ὧν ἴσμεν καί ὧν οὐκ ἴσμεν, τῶν φανερῶν καί ἀφανῶν Αὐτοῦ εὐεργεσιῶν.
Ἐτελέσαμεν τόν Ἑσπερινόν διά τήν ἡμέραν τῆς Κυριακῆς, καί συνεπῶς εὑρισκόμεθα καί πάλιν ἐντός τῆς πανηγυρικῆς ἀτμοσφαίρας τῆς Ἀναστάσεως Χριστοῦ, ὅπου καί τό κέντρον, τό νόημα, ὁ ὁρίζων, ἡ πεμπτουσία τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν πίστεως. Ἄνευ τῆς Ἀναστάσεως Χριστοῦ, ὁ θάνατος καί ἡ φθορά θά παρέμενον ὁ τελικός νικητής κάθε πορείας, καί οὕτω ὅ,τι ἀρχίζει ἐν χαρᾷ ἐπέπρωτο νά ἔχῃ ἐπώδυνον τέλος. Ἡ Ἀνάστασις, ὅμως, τοῦ Θεανθρώπου ἀνατρέπει τά δεδομένα τοῦ κόσμου τούτου καί χαρίζει τήν ἀμετάθετον ἐλπίδα ὅτι τά πάντα ἐν Χριστῷ ἀπολήγουν εἰς ἀτελεύτητον ζωήν καί εἰς εὐφροσύνην αἰώνιον. Ἐδῶ εὑρίσκεται ἡ εἰδοποιός διαφορά ἀνάμεσα εἰς τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν καί εἰς τάς θρησκείας. Ἡ Ἀνάστασις ἔχει τάς θαυμαστάς καί μοναδικάς ἐκείνας διαστάσεις, αἱ ὁποῖαι ἀναβιβάζουν τόν ἄνθρωπον ἀπό τήν γῆν εἰς τόν οὐρανόν, ἀπό τόν θάνατον εἰς τήν Ζωήν, ἀπό τήν φθοράν εἰς τό ἀναλλοίωτον καί τό ἅγιον.
Τήν Ἀνάστασιν ἔχομεν ὑποχρέωσιν νά κηρύττωμεν παντί σθένει, οὐχί μόνον λόγοις καί ἔργοις ἀλλά καί δι΄αὐτῆς ταύτης τῆς ὑποστάσεως ἡμῶν καθ΄ὁλοκληρίαν, διό καί ἐρχόμενοι σήμερον ἐν τῷ μέσῳ ὑμῶν ὅλων, στεντορείᾳ τῇ φωνῇ ἀπευθυνόμεθα πρός πάντας, λέγοντες μετά τοῦ Θείου Παύλου: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε» (Φιλ. δ’, 4). Χαίρετε ἐν Χριστῷ ἀναστάντι, τῷ καταργήσαντι θανάτου τό κράτος. Χαίρετε, ὅτι ἡ σωτηρία διά τοῦ Σταυροῦ τῷ κόσμῳ ἀνέτειλε, δι᾿ αὐτοῦ «ἦλθε χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ».
Τήν χαράν τῆς Ἀναστάσεως κομίζομεν ὡς ἐξαιρετικόν δώρημα καί ὡς τιμαλφές χάρισμα ἀπό μέρους τῆς Μητρός Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως καί τοῦτο εὐχόμεθα καί διά τό ἡμέτερον ἱερόν Σταυροπήγιον ἐνταῦθα: Κόμιζε, ἅγιε ἡμέτερε Ἔξαρχε, ἀενάως τό μεγαλεῖον καί τήν δόξαν τῆς Ἀναστάσεως πρός πάντας, διατηρῶν διά σεαυτόν τόν Γολγοθᾶν καί τόν πόνον τοῦ μαρτυρίου. Ἀνάβαινε τάς κλίμακας τοῦ Σταυροπηγίου, ἔχων κατά νοῦν ὅτι βαδίζεις ἑπόμενος τοῖς βήμασι τῶν ἀειμνήστων ἐνδόξων προκατόχων σου Ἐξάρχων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐν Οὐκρανίᾳ, φέρων ἐν τῇ καρδίᾳ σου τήν πανίερον καί ἀπαράγραπτον ὑποχρέωσιν νά διακονῇς τήν Ἀλήθειαν καί νά κηρύττῃς τήν Ἀνάστασιν, λειτουργῶν ἐν ὀρθῇ ἐκκλησιολογίᾳ τό Μυστήριον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Οἱ Χριστιανοί, ἀλλά καί γενικώτερον οἱ ἄνθρωποι καλῆς θελήσεως, στρέφονται καί θά στρέφωνται πρός τό ἡμέτερον Σταυροπήγιον, ὥστε νά ἴδωσι τί λέγει ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως περί τῶν διαφόρων ζητημάτων. Ἔχουσι τούς ποιμένας των οἱ ἐνταῦθα Χριστιανοί, μέ ἐπί κεφαλῆς τόν Μακαριώτατον Μητροπολίτην Κιέβου καί ἀγαπητόν ἐν Χριστῷ ἀδελφόν κύριον Ἐπιφάνιον, τόν Ὁποῖον καί θερμῶς εὐχαριστοῦμεν, διότι συνδράμει ἀποτελεσματικῶς καί οὐσιαστικῶς διά τῶν κληρικῶν καί τῶν λοιπῶν συνεργῶν Του τόσον εἰς τήν ἔμψυχον στελέχωσιν ὅσον καί εἰς τήν ὑλικήν ἐνίσχυσιν τοῦ ἡμετέρου Σταυροπηγίου. Ἔχουσιν, ἐπαναλαμβάνομεν, τούς ποιμένας των οἱ πιστοί, σύ δέ, ἡμέτερε Ἔξαρχε, παράμενε ὡς ὁ διάκονος τῆς ὑγιοῦς ἐκκλησιολογίας, τῆς ἀναγνωριζούσης, πρός τοῖς ἄλλοις, τήν ἔκπαλαι δοθεῖσαν τῷ Κωνσταντινουπόλεως προνομιοῦχον εὐθύνην τῆς ἀποδόσεως Σταυροπηγιακῆς ἀξίας, ὑπό τήν ὁποίαν εὐθύνην ἀνελάβομεν καί τόν παρόντα Ναόν ὡς Σταυροπήγιον, εἰς ἀνάμνησιν τῶν πολλῶν καί μεγάλων Σταυροπηγίων τοῦ καθ΄ἡμᾶς Ἁγιωτάτου, Ἀποστολικοῦ καί Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐν Κιέβῳ καί ἐν ἁπάσῃ τῇ εὐλογημένῃ γῇ τῆς Οὐκρανίας.
Γνώριζε, φίλτατε ἅγιε Κομάνων, καί σύ καί οἱ πάντες, ὅτι ἐκκλησιολογία, ἄνευ ἀναγνωρίσεως τῆς θυσιαστικῆς, κενωτικῆς καί ἀναντικαταστάτου εὐθύνης τοῦ Κωνσταντινουπόλεως παρ᾿Ὀρθοδό-ξοις, οὐδόλως εἶναι ὑγιής καί οὐδόλως ἀνταποκρίνεται εἰς τό φρόνημα καί τό ἦθος τῶν προγενομένων πατέρων ἡμῶν τόσον ἐνταῦθα, ὅσον καί ἀλλαχοῦ. Σύ, διακόνει τήν αὐθεντικήν καί ἀνόθευτον ἐκκλησιολογίαν, μακράν τῆς θλιβερᾶς ἀλλοιώσεως, ὅτι ὅλοι εἴμεθα ἵσοι, μέ πρῶτον, ἁπλῶς «τιμῆς ἔνεκεν», τόν Κωνσταντινουπόλεως. Ναί, εἴμεθα ἴσοι, ἔχομεν τήν αὐτήν ἀρχιερωσύνην, πλήν, ἔκ τε τῶν Κανόνων καί ἐκ τῆς παραδόσεως πολλῶν αἰώνων, ἀνελάβομεν ἄλλας εὐθύνας, κομβικάς καί μοναδικάς, ἀπό τάς ὁποίας οὐδόλως προτιθέμεθα νά παραιτηθῶμεν. Αὕτη ἐστίν ἡ ἡμετέρα μαρτυρική διακονία τῆς Ἀναστάσεως Χριστοῦ ἐν τῇ Γολγοθιαίᾳ Πατριαρχικῇ ἡμῶν πορείᾳ ἐν τόπῳ καί χρόνῳ.
Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, εὐχαριστοῦντες τάς ἀρχάς τῆς Οὐκρανίας διά τήν παραχώρησιν τοῦ ἐξαιρετικοῦ τούτου Ναοῦ, ὥστε νά καταστῇ Σταυροπήγιον τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, τούς ἰθύνοντας τοῦ χώρου αὐτοῦ διά τά ἐπιτελεσθέντα ἀνακαινιστικά ἔργα, καί τόν Θεοφιλέστατον Ἔξαρχον ἡμῶν διά τό ἐκκλησιαστικόν ἐν αὐτῷ ἔργον του, ἐπικαλούμεθα ἐπί πάντας ὑμᾶς τήν ἀναστάσιμον χαράν καί χάριν, ὑμνοῦντες Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καί ἀχώριστον. Ἀμήν.
