Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΛΜΟΥΚΟΥ | Εθνικός Κήρυξ, 5.9.2020
ΒΟΣΤΩΝΗ. Ο Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης, ο οποίος επιτελεί μεγάλο και ευδόκιμο Ιεραποστολικό έργο στη Ζάμπια με έδρα την πόλη Λουσάκα, εκπλήρωσε πριν λίγες ημέρες ένα από τα μεγαλύτερα όνειρα της ζωής του να ιερουργήσει στην Παναγία Σουμελά του Πόντου, εκεί όπου ο προπάππους του ήταν ιερεύς. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τον συμπεριέλαβε στην τριμελή αποστολή των αρχιερέων που Λειτούργησαν φέτος στην ιστορική Μονή του Πόντου. Οι έτεροι δύο ήταν ο Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος και ο Σηλυβρίας Μάξιμος.
Ο Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης (Τσαφταρίδης) γεννήθηκε στον Άγιο Κήρυκο Ζακύνθου το έτος 1969 και έλκει την καταγωγή του από την Σεβάστεια του Πόντου της Μικράς Ασίας. Μετά τα εγκύκλια γράμματα στη γενέτειρά του φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και κατέστη πτυχιούχος. Δίπλωμα Master έλαβε το 2010 από το Τμήμα Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ, ενώ ετοιμάζει την διδακτορική διατριβή του στο ίδιο Πανεπιστήμιο.
Στις 7 Οκτωβρίου του 2011 εκλέχτηκε Επίσκοπος Μοζαμβίκης ενώ στις 24 Νοεμβρίου την 24η Νοεμβρίου 2015 Μητροπολίτης Ζάμπιας.
Ο Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης (μέσον) κατά το τρισαρχιερατικό συλλείτουργο στην Παναγία Σουμελά του Πόντου. Διακρίνονται ο Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος ο οποίος προεξήρχε και ο Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος.
Μιλώντας για την εμπειρία του στην Παναγία Σουμελά στις 15 Αυγούστου είπε «αρχικά, αγαπητέ κ. Καλμούκο, επιτρέψτε μου να σα ευχαριστήσω θερμά για την ευκαιρία που μου δίνετε να μοιραστώ με την Ομογένεια της Αμερικής μερικές σκέψεις. Είναι αληθινά δύσκολο, χωρίς αυτό να αποτελεί σχήμα λόγου, να συμπυκνώσω σε λίγες λέξεις την ανεπανάληπτη αυτή εμπειρία της Λειτουργίας στην περίφημη Μονή της Παναγίας Σουμελά. Στη Λειτουργία, ξέρετε, τα πάντα είναι ένα διαρκές παρόν… Στον λεγόμενο λειτουργικό χρόνο οι χωροχρονικές σχηματοποιήσεις και οι περιορισμοί της κτιστότητας παύουν να υφίστανται και τα πάντα ενοποιούνται εν Χριστώ. Αυτή, ακριβώς, ήταν η αίσθηση, αν μπορεί κανείς να το πει έτσι, μια περιδιάβαση σε όλη τη διαχρονία της Ρωμιοσύνης του Πόντου. Οι στιγμές της δόξας και του μεγαλείου, αλλά και οι ώρες του κατατρεγμού και της συμφοράς πέρασαν από τα μάτια μου σαν ταινία, αλλά η ελπίδα της Αναστάσεως που είναι τόσο βέβαιη μέσα στη θεία Λειτουργία, ιδιαιτέρως εκεί, σε κάνει να τα βλέπεις όλα μέσα από αυτό το πρίσμα και να μη χάνεις ποτέ την ελπίδα σου».
Ο Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης τελεί την Προσκομιδή κατά την οποία μνημονεύει τα ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων πριν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στην ιστορική Παναγία Σουμελά στον Πόντο.
Όταν τον ρωτήσαμε ποία ήταν η αντίδραση σας όταν πληροφορηθήκατε ότι σας συμπεριέλαβε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην τριμελή αποστολή των ιεραρχών, είπε, «σας ευχαριστώ ειλικρινά για την ερώτηση αυτή γιατί μπορώ για μία ακόμη φορά, δημόσια, να ευχαριστήσω τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την εξαιρετική τιμή και τη μοναδική ευκαιρία να συλλειτουργήσω με τους δύο ετέρους εκλεκτούς Αρχιερείς της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως στο Ιερό Σέβασμα της Παναγίας μας. Σας εξομολογούμαι ότι η πρώτη αντίδραση ήταν, επιτρέψτε μου την έκφραση, «μπερδεμένη». Από τη μία απερίγραπτη χαρά για ένα όνειρο που θα γίνονταν πραγματικότητα και από την άλλη συγκίνηση και δέος για το πώς να σταθεί κανείς σε εκείνον τον μαρτυρικό τόπο. Θα είμαι πράγματι, ες αεί, ευγνώμων στον Πατριάρχη μας γι’ αυτή την ευεργεσία. Και, ασφαλώς, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά και σε τόσες άλλες κοιτίδες της Ρωμιοσύνης είναι προσωπικό επίτευγμα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος με την τεράστια σοφία και σύνεση που τον διακρίνει έχει πετύχει πράγματα που λίγα χρόνια πριν φάνταζαν αδιανόητα».
Ο προπάππους του Μητροπολίτη Ζάμπιας Ιωάννη, αείμνηστος π. Δαμιανός Τσαφταρίδης από τα Μουζαμανά της Τραπεζούντας.
Μιλώντας για τον ιερέα προπάππο του Δαμιανό Τσαφταρίδη από τα Μουζαμανά της Τραπεζούντας είπε πως «όπως καταλαβαίνετε δεν τον γνώρισα, όμως μας συνδέει μια βαθιά και μάλλον δύσκολο να περιγραφεί σχέση. Οι διηγήσεις των παλαιοτέρων για τον αγαθό αυτόν Λευίτη του Κυρίου που έζησε τον πόνο της προσφυγιάς και του ξεριζωμού ήταν τόσο έντονες και παραστατικές που μέσα στο, τότε, παιδικό μου μυαλό έπαιρναν μυθικές διαστάσεις και ο παππούς έμοιαζε βγαλμένος από αρχαία Συναξάρια. Πιστεύω βαθιά μέσα μου ότι είναι αυτός που λειτούργησε ως πρότυπο για να καλλιεργηθεί η κλίση μου στην ιεροσύνη. Τον κουβαλώ πάντοτε νοερά μαζί μου και πηγαίνοντας και λειτουργώντας στην Σουμελά νομίζω ότι του ξεχρέωσα ένα μικρό μέρος από τα όσα του οφείλω».
Αναφορικά με τη Μητρόπολη Ζάμπιας είπε πως «η Μητρόπολή μας έχει στην ποιμαντική της ευθύνη το Κράτος της Ζάμπιας. Μια χώρα της υποσαχάριας Αφρικής με έκταση, για να σας δώσω να καταλάβετε, περίπου 5,5 φορές την έκταση της Ελλάδας. Με τα πενιχρά μέσα που διαθέτουμε το Ιεραποστολικό έργο της Ορθόδοξης Εκκλησίας εστιάζεται κυρίως στην Πρωτεύουσα Λουσάκα, σε μερικές μεγάλες πόλεις αλλά και σποραδικά στην ύπαιθρο χώρα. Συνολικά υπάρχουν 12 Ενορίες, 6 ιερείς και αρκετοί κατηχητές που συνδράμουν το έργο. Εδώ βέβαια να σημειώσω ότι στην Μητρόπολη Ζάμπιας ανήκε μέχρι και 2018 το κράτος του Μαλάουι, το οποίο σήμερα αποτελεί ξεχωριστή Επισκοπή, και στο οποίο είχε αναπτυχθεί ένα μεγάλο ιεραποστολικό έργο με πλέον των 30 ενοριών και ακόμα περισσοτέρων ιερέων. Οι ακολουθίες ανάλογα με τον τόπο και τους πιστούς τελούνται και σε άλλη γλώσσα. Είτε στα ελληνικά αν λειτουργούμε στην Ελληνική Κοινότητα, είτε στα αγγλικά, είτε σε τοπικές διαλέκτους. Είναι και αυτό μια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Το θέμα της οικονομικής συντήρησης είναι ένα μεγάλο κομμάτι. Υπάρχει μια τακτική βοήθεια από το Πατριαρχείο μας, αλλά οι ανάγκες είναι τεράστιες. Ευτυχώς, στην Ελλάδα υπάρχουν ευαισθητοποιημένοι μεμονωμένοι άνθρωποι και οργανωμένοι φορείς, όπως ο Ιεραποστολικός Σύλλογος «ΣΠΟΡΕΑΣ» που ιδρύθηκε πρόσφατα και κάνει τα πρώτα του βήματα, που μας συνδράμουν και έτσι καλύπτουμε ένα μικρό μέρος των αναγκών μας».
Η ιστορική τοιχογραφία της εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Παναγία Σουμελά του Πόντου.
Στην ερώτηση πώς είναι για κάποιον όπως Εσάς να είναι Ιεραπόστολος Ιεράρχης, απάντησε πως «η Ιεραποστολή είναι σαν τη σπορά του γεωργού, η εικόνα είναι ακριβώς αυτή. Έχεις ένα χωράφι με κάποιες δυνατότητες δηλαδή τον λαό που σού εμπιστεύτηκε η Εκκλησία, εσύ είσαι ο γεωργός που ρίχνεις το σπόρο και τον καλλιεργείς με ό,τι μέσα διαθέτεις και ο Θεός είναι Εκείνος που τον αυξάνει τελικά. Σας ομολογώ ότι η δυσκολία του αγρού, αλλά και η δική μου ανεπάρκεια πάντα με τρόμαζαν, οπότε η ελπίδα μου βρίσκεται τελικά στον Θεό που αυξάνει τον σπόρο του Ευαγγελίου. Η Ιεραποστολή είναι ένας καθημερινός αγώνας και μια αναμέτρηση με τον εαυτό μας να μη χάσουμε την ελπίδα μας στον μεγάλο Γεωργό τον Θεό δηλαδή και να μην μας πνίξουν τα ζιζάνια που φυτρώνουν μαζί με τον σπόρο, ήτοι τα προβλήματα και οι δυσκολίες του τόπου και των ανθρώπων».
Αναφορικά πως τον αντιμετωπίζουν οι Αρχές και γενικότερα την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Μητροπολίτης Ιωάννης είπε, «το ευτύχημα είναι ότι η πλειονότητα των κατοίκων της χώρας ανήκουν σε κάποια χριστιανική Ομολογία οπότε ο χριστιανισμός δεν είναι κάτι το άγνωστο ή πρωτοφανές. Βέβαια η αποικιοκρατία και οι διάφορες πρακτικές άλλων Ομολογιών και Δογμάτων δημιουργούν σε πολλές περιπτώσεις μια κάποια καχυποψία, αλλά σε γενικότερες γραμμές οι Αρχές μας αντιμετωπίζουν με πολύ σεβασμό. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει στο ενεργητικό της την συμπόρευση με τους αποικιοκράτες και από αυτήν την άποψη έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα».
Στην ερώτηση ποίες είναι μερικές από τις ερωτήσεις που σας υποβάλλουν οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι, τί θέματα τους απασχολούν, είπε πως «νομίζω ότι τους νέους ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Οικουμένης τους απασχολούν τα ίδια θέματα, οι ίδιες αγωνίες και οι ίδιοι προβληματισμοί. Ιδιαίτερα όμως οι ορθόδοξοι νέοι της Ζάμπιας, πέρα από τις κοινές αγωνίες των νέων ανθρώπων, έχουν μια πραγματική δίψα να γνωρίσουν την Ορθόδοξη Παράδοση στην αυθεντική της έκφραση. Ρωτούν συνεχώς για τα Μοναστήρια μας στην Ελλάδα, για το Άγιον Όρος, για τους Γεροντάδες. Πολλοί θα ήθελαν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα για να τα γνωρίσουν όλα αυτά και κάποιοι επιθυμούν να μάθουν τη γλώσσα και να σπουδάσουν τη θεολογία. Και είναι πραγματικά όμορφο να το βλέπεις αυτό στους νέους ανθρώπους. Γιατί αν είναι κάτι καλό να έρθει, θα έρθει μόνο από τη νέα γενιά και αυτό το πιστεύω βαθιά. Τα προβλήματα είναι πολλά, αλλά θα σταθώ μόνο σε ένα, εκείνο της λειψανδρίας και της υποστελέχωσης. Έχουμε απόλυτη ανάγκη από κληρικούς αλλά και λαϊκούς που να έχουν τη γνώση αλλά και τη διάθεση να προσφέρουν στην Ιεραποστολή».
Για την Ομογένεια της Αμερικής είπε πως «έχει πρώτα-πρώτα ένα μεγάλο προνόμιο και μια μεγάλη ευλογία που πρέπει να διαφυλάττει ως κόρην οφθαλμού και αυτό είναι ότι βρίσκεται υπό το Ωμοφόριο του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, είναι ακμαία και δυνατή και όπως γνωρίζετε συνδράμει το Ιεραποστολικό Έργο την Αφρική με διάφορους φορείς και ομάδες. Αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα από την Ομογένεια της Αμερικής έχουν σταθεί πολλές φορές αρωγοί και γι’ αυτό είμαστε ευγνώμονες. Θα ήθελα όμως να σταθώ και σε κάτι πιο προσωπικό ξέρετε πως κι εγώ κατάγομαι από προσφυγική οικογένεια και ξέρω τι είναι να ζεις μακριά από τον τόπο σου. Κατά το μέρος αυτό, λοιπόν, αισθάνομαι απόλυτα ταυτισμένος με τους ομογενείς μας καθώς μοιραζόμαστε τον ίδιο πόνο αλλά και την ίδια αγάπη για την πατρίδα».
