Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απηύθυνε συλλυπητήριο Πατριαρχικό Γράμμα προς την οικογένεια του κοιμηθέντος τέκνου και ιστορικού της Τενέδου, Χαλκίτη Αργύρη Ποντικάκη, το οποίο αναγνώσθηκε στον Ι. Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Νέας Τενέδου Κασσανδρείας την 24.5.2020.
Μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στον εκλιπόντα ο Πατριάρχης σημειώνει πως υπήρξε “συμβολική μορφή των στεναγμών και των δακρύων, των δοκιμασιών, των θλίψεων, των αγωνιών και των περιπετειών των γηγενών κατοίκων της αρχαιοελληνικής Αιγαιοπελαγίτικης νήσου, ευϋπολήπτου μέλους της Νέας Τενέδου, της φωλεάς, εις ην κατέφυγον ούτοι κατα τας παρελθούσας δεκαετίας, ως “πουλιά κυνηγημένα”, κατά των ιστοριογράφον της Τενέδου Ενεπεκίδην.”
Και συνεχίζει σε άλλο σημείο του Πατριαρχικού Συλλυπητηρίου Χαιρετισμού: “Συλλυπούμενοι υμίν εκ βάθους καρδίας από της Μητρός Εκκλησίας, την οποίαν μετά τοσαύτης αγάπης περιέβαλλεν ο αείμνηστος, ως γνήσιος απόφοιτος της περιπύστου Χαλκίτιδος Σχολής, διακριθείς δια την ευσέβειαν και την αφοσίωσιν του εις τας τιμίας παραδόσεις του Γένους, ευχόμεθα υμίν την παρά του θανάτω τον θάνατον πατήσαντος Χριστού παραμυθίαν και πάσαν ευλογίαν εν τω υπολοίπω υμών βίω, ώστε η ψυχή του εκλιπόντος να χαίρη βλέπουσα πάντας υμάς πορευομένους εν αγαθότητι, αγάπη, ομοψυχία και αγιασμώ”.
 |
| Ο αείμνηστος Αργύρης Ποντικάκης |
Του Δημήτρη Τόλιου
Το Σάββατο τα ξημερώματα έφυγε από την ζωή, κατόπιν βαρύτατου εγκεφαλικού επεισοδίου, που υπέστη προ ημερών, ο ιστορικός της Τενέδου, Τενέδιος Καθηγητής Μέσης Εκπαιδεύσεως, Θεολόγος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Ποντικάκης Αργύρης σε ηλικία 74 ετών.
Η εσωστρέφεια και η ταπεινότητα του Τενέδιου αλλά και Χαλκίτη Θεολόγου Αργύρη Ποντικάκη, υπήρξε εμπόδιο για να μαθευτεί το γεγονός όλα αυτά τα χρόνια ότι και η Τένεδος έχει τον ιστορικό της. Από τους νεώτερους απόφοιτους του Θεολογικού τμήματος της Σχολής μόλις το 1970 συνταξιώτης των Ιακώβου Πριγκηποννήσων, του καθηγητή Δεληκωνσταντή, του Ζουρλού, του Δημήτριου Δεμερτζή, του Ραφαλέτου, του Πελτίκογλου και του Μανδάλη.
Τον γνώρισα το 1997 στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, τότε που η Τένεδος δειλά – δειλά ξεκινούσε να μπαίνει στον χάρτη των προορισμών των ελλήνων στα τουρκικά παράλια, (είχε προηγηθεί η θαρραλέα ομάδα του βουλευτή Παπαθεμελή το 1996) παρέα με μια ομάδα δικηγόρων από τις Σέρρες, μαζί με τον φίλο δημοσιογράφο Παντελή Σαββίδη αλλά και τον ηγούμενο από το Κουτλουμούσι Γέροντα Χριστόδουλο με τα καλογέρια του. Δυνατές στιγμές στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής με τα επιτραπέζια τσαούσια γύρω μας και τους τζανταρμάδες να μας φυλούν στο ξέφωτο του αγιάσματος.
Ο Αργύρης μου χάρισε τότε το ιστορικό πόνημα του «Η Τένεδος» το οποίο εδώ και χρόνια έχει εξαντληθεί. Και ενώ έχει ετοιμάσει από καιρό την βελτιωμένη επανασυγγραφή της Ιστορίας της Τενέδου, με απόλυτη ταπεινότητα και σεμνότητα, δεν τολμούσε να απευθυνθεί σε οποιονδήποτε χορηγό ή εκδότη για να επαναλάβει την έκδοση. Νησιώτικο πείσμα και σεμνότητα.
Τα τελευταία 20 χρόνια ο Αργύρης και η Γιούλη κάθε καλοκαίρι μετέβαιναν στην γενέθλια γη του και ζούσαν για λίγες ημέρες το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Τένεδο. Θέλει μεγάλη καρδιά να βλέπεις το σπίτι που γεννήθηκες να το ‘χουν άλλοι, μπήκαν και το κατέλαβαν και συ ξένος να κάθεσαι στον πλάτανο.
Τα τελευταία 20 χρόνια ο Αργύρης και η Γιούλη κάθε καλοκαίρι μετέβαιναν στην γενέθλια γη του και ζούσαν για λίγες ημέρες το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Τένεδο. Θέλει μεγάλη καρδιά να βλέπεις το σπίτι που γεννήθηκες να το ‘χουν άλλοι, μπήκαν και το κατέλαβαν και συ ξένος να κάθεσαι στον πλάτανο.
Ας παρακολουθήσουμε λίγες στιγμές μιας μικρής δυνατής ιστορίας ψυχής:
Ο νεαρός Ποντικάκης του τενέδιου αμπελουργού Παναγή και της Μαρίας Λουίζας το 1960 με το τέλος του δημοτικού σχολείου φεύγει από την Τένεδο και έρχεται στην μεγάλη πόλη, στην Ίμβρο για να συνεχίσει τις σπουδές του στο γυμνάσιο της Παναγίας. Τρία χρόνια σπουδών 1960-1963 και από εκεί στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης από όπου αποφοίτησε το 1970. Ήρθε η ώρα για τον τουρκικό στρατό. Ο μεγάλος του αδελφός στρατιώτης στον τουρκικό στρατό υπηρετεί ήδη στο Κέφκεν στην Μαύρη Θάλασσα (ζει τώρα στην Αυστραλία), πήγε και τον είδε και του είπε «εγώ αδελφέ δεν πρόκειται να τους υπηρετήσω».
Ο νεαρός Ποντικάκης του τενέδιου αμπελουργού Παναγή και της Μαρίας Λουίζας το 1960 με το τέλος του δημοτικού σχολείου φεύγει από την Τένεδο και έρχεται στην μεγάλη πόλη, στην Ίμβρο για να συνεχίσει τις σπουδές του στο γυμνάσιο της Παναγίας. Τρία χρόνια σπουδών 1960-1963 και από εκεί στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης από όπου αποφοίτησε το 1970. Ήρθε η ώρα για τον τουρκικό στρατό. Ο μεγάλος του αδελφός στρατιώτης στον τουρκικό στρατό υπηρετεί ήδη στο Κέφκεν στην Μαύρη Θάλασσα (ζει τώρα στην Αυστραλία), πήγε και τον είδε και του είπε «εγώ αδελφέ δεν πρόκειται να τους υπηρετήσω».
10 Οκτωβρίου 1970. Ένα παλικάρι στην Ίμβρο του ’70 ψάχνει να βρει τρόπο απεγνωσμένα να φύγει από το νησί. 4000 λίρες θέλει ο βαρκάρης για να τον περάσει απέναντι στην ελληνική δημοκρατία των συνταγματαρχών, γιατί το ρίσκο είναι μεγάλο. Αλλά ο Αργύρης δεν τα έχει, πρέπει να βρεί και άλλους να γεμίσει το βαρκάκι. Με τα πολλά συμφωνεί με τους νεώτερους του ιμβριωτόπουλα Απόστολο Μαραγκό και Γιώργο Καναβούτσο που ζουν τώρα στην Αθήνα. Οι γονείς στην Τένεδο δεν ξέρουν τίποτε. 1500 λίρες το κεφάλι. Απόγευμα της 14.10.1970. Ένα τουρκικό αεροπλάνο πετάει πάνω από το Κάστρο ψάχνοντας για παράνομους φυγάδες. Γρήγορα στις καλαμιές να κρυφθούμε. Φαίνεται το πληροφορήθηκαν. Η ευκαιρία χάθηκε για σήμερα, πίσω στα ντάμια, τρεις ώρες περπάτημα όλη την μέρα κρυμμένοι και την επαύριον πάλι στο σημείο.
15.10.1970 Αυτήν την φορά είναι πιο τυχεροί. Το βαρκάκι από τον όρμο της Αγίας θεοδώρας λίγο πιο πάνω από το Κάστρο φεύγει για Σαμοθράκη, όμως η ομίχλη είναι πυκνή και το σκοτάδι πυκνό. Όταν ο καιρός καθαρίζει κατά το ξημέρωμα, ο βαρκάρης αναγνωρίζει την ομίχλη στην κορφή του φεγγαριού, αλλά είναι μακριά και ‘χουν λοξοδρομήσει στα ανοικτά. Προς το μεσημέρι φθάνουν στην ανατολική πλευρά της Σαμοθράκης, νηστικοί και διψασμένοι από νερό και ελευθερία και περπατούν ώρες για να βρουν κάποιο φως να τους περιμένει. Από την τουρκική τζουχμουριέτ στην ελληνική εθνική επανάσταση. Να ζητήσουν πολιτικό άσυλο και να τους αποδεχθεί η μητέρα πατρίδα. Χρειάσθηκαν να περάσουν χρόνια, χωρίς υπηκοότητα, με προσωρινή άδεια παραμονής, ως αλλοδαπός απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής να περιμένει να έρθει αντίγραφο από το πτυχίο της Χάλκης μέσω Ιταλίας για να πρωτοδιορισθεί σε σχολείο της Ζακύνθου ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης. Αργότερα Λυκειάρχης σε πολλά σχολεία της Θεσσαλονίκης και με την Γιούλη από την ελληνική ραδιοφωνία, παντρεμένος πια, μας διηγείται στον αυλόγυρο της ταβέρνας του Παναγιώτη Καρανικόλα την Ίμβρο, τα παθήματα του.
Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, ο Αργύρης μου έκανε την τιμή και πήγαμε παρέα στην Ίμβρο με τις οικογένειες μας. Τον κοιτούσα υπό γωνία να μην αισθάνεται άσχημα, να δω πώς νιώθει. Στα καφενεία της Παναγιάς τον αναγνωρίζει μια συμμαθήτρια του από τα γυμνασιακά χρόνια που γύρισε από την Αυστραλία. Συγκίνηση, αγκαλιές, ίσως και εσωτερικό κλάμα. Στα Αγρίδια, στο Σχοινούδι, παντού γνωστές φιγούρες Ιμβρίων τον χαιρετούν. «Εσένα κάπου σε ξέρω». Ο ιστορικός της Τενέδου ήταν και Ίμβριος πατριώτης. Ο ομογάλακτος του Δεσπότης Κύριλλος τον αναγνωρίζει και ξαφνιάζεται για την παρουσία του στην Λειτουργία και του δίδει τιμητικά να απαγγείλει το Πιστεύω και το Πάτερ ημών.
Τι να αισθάνονταν άραγε μέσα του ο Αργύρης όλα αυτά τα χρόνια σκέφτομαι αλλά δεν τολμώ να τον ρωτήσω. Μόνο να τον ευχαριστήσω που ήρθε μαζί μας στην Ίμβρο, φυγάς και πάλι αλλά τούτη την φορά φυγάς προς τον όνειρο και την ανάμνηση. Πολλές φορές οι ήρωες είναι δίπλα μας και γράφουν την ιστορία της πατρίδος με τον δικό τους σεμνό τρόπο.
Τι να αισθάνονταν άραγε μέσα του ο Αργύρης όλα αυτά τα χρόνια σκέφτομαι αλλά δεν τολμώ να τον ρωτήσω. Μόνο να τον ευχαριστήσω που ήρθε μαζί μας στην Ίμβρο, φυγάς και πάλι αλλά τούτη την φορά φυγάς προς τον όνειρο και την ανάμνηση. Πολλές φορές οι ήρωες είναι δίπλα μας και γράφουν την ιστορία της πατρίδος με τον δικό τους σεμνό τρόπο.
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ.
