Δημοσιεύουμε σήμερα μια ξεχωριστή εικόνα με αγίους και μάρτυρες ιατρούς και νοσηλευτές του 20ου αιώνα, τη μνήμη των οποίων τιμούν -χωριστά- οι διαφορετικές παραδόσεις του Χριστιανισμού. Την πρωτότυπη αυτή εικόνα – δέηση, θα την λέγαμε – φιλοτέχνησε ο Νίκος Κοσμίδης, ο οποίος μας πληροφορεί:
“Κατά τον Μεσαίωνα, με την έλευση του «Μαύρου Θανάτου» και σε άλλες περιόδους επιδημιών, οι Χριστιανοί επικαλούνταν τους αγίους δεκατέσσερις βοηθούς (Auxiliary Saints). Σκέφτηκα να απεικονίσω άνδρες και γυναίκες του περασμένου αιώνα, οι οποίοι προσέφεραν τις ιατρικές τους υπηρεσίες στους ασθενείς σε περιόδους ειρήνης αλλά και σε περιόδους πολέμου, όπως κατά τους δύο παγκόσμιους πολέμους και στον Ισπανικό εμφύλιο. Η ιστόρηση της εικόνας είναι μια προσευχή για όσους νοσούν από τον κορωνοϊό, το ιατρικό, το νοσηλευτικό προσωπικό, και τις οικογένειές τους, αλλά και μια οικουμενική επίκληση.”
“Κατά τον Μεσαίωνα, με την έλευση του «Μαύρου Θανάτου» και σε άλλες περιόδους επιδημιών, οι Χριστιανοί επικαλούνταν τους αγίους δεκατέσσερις βοηθούς (Auxiliary Saints). Σκέφτηκα να απεικονίσω άνδρες και γυναίκες του περασμένου αιώνα, οι οποίοι προσέφεραν τις ιατρικές τους υπηρεσίες στους ασθενείς σε περιόδους ειρήνης αλλά και σε περιόδους πολέμου, όπως κατά τους δύο παγκόσμιους πολέμους και στον Ισπανικό εμφύλιο. Η ιστόρηση της εικόνας είναι μια προσευχή για όσους νοσούν από τον κορωνοϊό, το ιατρικό, το νοσηλευτικό προσωπικό, και τις οικογένειές τους, αλλά και μια οικουμενική επίκληση.”
Πρόκειται, λοιπόν, για μια “οικουμενική” εικόνα και ως τέτοια έχει ιδιαίτερη αξία.
Η πανδημία του κορωνοϊού πλήττει σήμερα όλους τους χριστιανούς και όλους τους ανθρώπους, οπότε όλοι θυμόμαστε το Παύλειον “του Θεού γένος εσμέν”.
Με αφορμή τον πολύχρονο πόλεμο στην Συρία, έγινε λόγος για τον “οικουμενισμό του μαρτυρίου”, καθώς οι χριστιανοί όλων των δογμάτων αδιακρίτως ήσαν θύματα της φρίκης του πολέμου.
Στον καιρό του κορωνοϊού θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τον “οικουμενισμό της πανδημίας”, αφού όλοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τον πόλεμο της πανδημίας, με τα πνευματικά όπλα που είναι σε όλους γνωστά: ευθύνη, προσευχή, υπομονή, αλλά και θυσία, όπως αυτή του προσβληθέντος από κορωνοϊό Ρωμαιοκαθολικού ιερέα Giuseppe Berardelli, ο οποίος έδωσε τον αναπνευστήρα του στον διπλανό ασθενή και πέθανε. Για να ζήσει ο άλλος!
Αυτή ήταν και η λογική των αγίων ιατρών και νοσηλευτών του 20ού αιώνα, που ιστόρησε ο Νίκος Κοσμίδης: Για να ζήσει ο κόσμος!
Π.Α.Α.
Η πανδημία του κορωνοϊού πλήττει σήμερα όλους τους χριστιανούς και όλους τους ανθρώπους, οπότε όλοι θυμόμαστε το Παύλειον “του Θεού γένος εσμέν”.
Με αφορμή τον πολύχρονο πόλεμο στην Συρία, έγινε λόγος για τον “οικουμενισμό του μαρτυρίου”, καθώς οι χριστιανοί όλων των δογμάτων αδιακρίτως ήσαν θύματα της φρίκης του πολέμου.
Στον καιρό του κορωνοϊού θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τον “οικουμενισμό της πανδημίας”, αφού όλοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τον πόλεμο της πανδημίας, με τα πνευματικά όπλα που είναι σε όλους γνωστά: ευθύνη, προσευχή, υπομονή, αλλά και θυσία, όπως αυτή του προσβληθέντος από κορωνοϊό Ρωμαιοκαθολικού ιερέα Giuseppe Berardelli, ο οποίος έδωσε τον αναπνευστήρα του στον διπλανό ασθενή και πέθανε. Για να ζήσει ο άλλος!
Αυτή ήταν και η λογική των αγίων ιατρών και νοσηλευτών του 20ού αιώνα, που ιστόρησε ο Νίκος Κοσμίδης: Για να ζήσει ο κόσμος!
Π.Α.Α.
Του Νίκου Κοσμίδη
Γ. Γραμματέα του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών “Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου
Μεταπτυχιακού φοιτητή Θεολογίας
Τετάρτη 25 Μαρτίου
Εορτή του Ευαγγελισμού
Βιογραφικά στοιχεία των εικονιζόμενων προσώπων
– Μακάριος π. Tarrés i Claret (30 Μαΐου 1905 – 31 Αυγούστου 1950)
Ισπανός ρωμαιοκαθολικός κληρικός από τη Βαρκελώνη, ο οποίος υπηρέτησε ως γιατρός στον Δημοκρατικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στους φτωχούς και ιδιαίτερα σε όσους έπασχαν από φυματίωση, ενώ ίδρυσε και κλινική για άπορους ασθενείς, την οποία αφιέρωσε στην Παναγία. Συνήθιζε να αποκαλεί το αυτοκίνητό του, «εργαλείο εργασίας», το οποίο και χρησιμοποίησε ως μέσο ευαγγελισμού.
– Άγιος Richard Pampuri (2 Αυγούστου 1897 – 1 Μαΐου 1930)
Ιταλός ρωμαιοκαθολικός γιατρός και βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέλος του τάγματος των Νοσηλευτών του Αγίου Ιωάννη. Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου προσέφερε στο πεδίο της μάχης τις ιατρικές του υπηρεσίες. Με τη λήξη του πολέμου, ολοκλήρωσε τις ιατρικές του σπουδές και την πρακτική του εξάσκηση, χωρίς να χρεώνει τους ασθενείς του. Έγινε μέλος του Τρίτου Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης και ίδρυσε διακονία για την περίθαλψη των φτωχών. Οι κακουχίες του πολέμου είχαν επηρεάσει την επιβαρυμένη υγεία του. Νόσησε από βρογχοπνευμονία, η οποία σε συνδυασμό με φυματίωση οδήγησαν στην πρόωρη κοίμησή του.
– Άγιος Giuseppe Moscati (25 Ιουλίου 1880 – 12 Απριλίου 1927)
Ιταλός ρωμαιοκαθολικός γιατρός και καθηγητής πανεπιστημίου, με πρωτοποριακή ακαδημαϊκή έρευνα στον τομέα της βιοχημείας. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στην περιοχή της Καμπανίας κατά τη διάρκεια της έκρηξης του ηφαιστείου Vesuvius (1906), καθώς και στο ξέσπασμα της χολέρας στην πόλη της Νάπολης το 1911, αποτέλεσμα της έκτης παγκόσμιας πανδημίας χολέρας. Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου δεν του επετράπη να καταταγεί, καθότι, θεωρήθηκε πιο σημαντικό να προσφέρει με τις ιατρικές του ικανότητες ως θεραπευτής. Ήταν υπεύθυνος στο Ινστιτούτο Ανατομικής Παθολογίας. Στην αίθουσα ανατομίας, είχε τοποθετήσει τον εσταυρωμένο μαζί με την επιγραφή «Ο θάνατε, εγώ θα είμαι ο θάνατός σου» (Ero mors tua, o mors), παρμένη από το βιβλίο του Προφήτη Ωσηέ. Κοιμήθηκε ειρηνικά, έχοντας ολοκληρώσει μια ακόμα ημέρα διακονίας στο νοσοκομείο.
– Αγία Gianna Beretta Molla (4 Οκτωβρίου 1922 – 28 Απριλίου 1962)
Ιταλίδα ρωμαιοκαθολική παιδίατρος, η οποία βάσισε την ιατρική της εργασία πάνω στην ισχυρή πίστη της. Ανέπτυξε φιλανθρωπικό έργο μεταξύ των ηλικιωμένων και συνέδραμε μέσα από την κίνηση του Αγίου Vincent de Paul σε όσους είχαν ανάγκη. Κατά τη διάρκεια της τέταρτης εγκυμοσύνης της οι γιατροί εντόπισαν όγκο στη μήτρα της. Παρά τις συστάσεις να προχωρήσει σε έκτρωση και υστερεκτομή, η ίδια αρνήθηκε να αφαιρέσει τη ζωή του παιδιού που κυοφορούσε. Γέννησε με καισαρική το παιδί της επτά ημέρες πριν χάσει τη ζωή της. Η κόρη της Gianna Emanuela είναι ιατρός στον τομέα της γηριατρικής.
– Παθοφόρος Αλέξανδρος Schmorell του Μονάχου (16 Σεπτεμβρίου 1917 – 13 Ιουλίου 1943)
Ο Γερμανορώσος Ορθόδοξος νεομάρτυρας Αλέξανδρος, ως φοιτητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, συνέβαλε στην ίδρυση της αντιναζιστικής ομάδας του «Λευκού Ρόδου». Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στάλθηκε με τους συμφοιτητές του στο Ανατολικό Μέτωπο. Εκεί, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στους τραυματισμένους Γερμανούς στρατιώτες και κρυφά στου ρώσους πολίτες. Έχοντας δει τη φρίκη του πολέμου και αντιλαμβανόμενοι το κακό που η ναζιστική Γερμανία είχε προκαλέσει, ίδρυσε μαζί με τον Hans Scholl την ομάδα «Λευκό Ρόδο». Σύντομα, στην ομάδα προστέθηκαν και άλλα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οι αντιστασιακές προκηρύξεις τους, στις οποίες αποκήρυσσαν τον Ναζισμό μέσα από τα χριστιανικά και ανθρωπιστικά τους πιστεύω, διαδόθηκαν σε όλη τη Γερμανία. Αποτέλεσμα της δράσης τους ήταν συλληφθούν και να εκτελεστούν αρκετά από τα μέλη, μεταξύ των οποίων και ο Αλέξανδρος.
– Άγιος Λουκάς Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως ο Ιατρός (14 Απριλίου 1877 – 11 Ιουνίου 1961)
Ο Ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος Λουκάς, έζησε την πίστη ως στοργικός σύζυγος και πατέρας, φιλάνθρωπος ιατρός, φιλομαθής επιστήμονας, αγαθός Επίσκοπος και ομολογητής κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. Ανέπτυξε εξαιρετικό ιατρικό έργο, συνδυάζοντας τη βαθιά πιστή με την πρωτοποριακή έρευνα, όπως για παράδειγμα στον τομέα της ξενομεταμόσχευσης, δηλαδή στη μεταμόσχευση από ζώο σε άνθρωπο. Παρά τους έντονους διωγμούς και την εξορία από το Σοβιετικό καθεστώς, ζήτησε, εθελοντικά, να προσφέρει τις ιατρικές του γνώσεις κατά την περίοδο της ναζιστικής εισβολής στη Ρωσία. Το ανατέθηκε ο ρόλος του Αρχίατρου του Σοβιετικού Στρατού. Για τις αναγνωρισμένες υπηρεσίες του κατά τον Πατριωτικό Πόλεμο και τις επιστημονικές του δημοσιεύσεις, τιμήθηκε το 1946 με το «Βραβείο Στάλιν». Δώρισε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων στα παιδιά που υπέφεραν από τις συνέπειες του πολέμου. Δεν ξεχώριζε τους ανθρώπους από την πίστη ή τις πολιτικές-ιδεολογικές πεποιθήσεις τους και προσέφερε, ως ένας νέος Ανάργυρος, δωρεάν τις εξαιρετικές ιατρικές υπηρεσίες του σε καθένα που το είχε ανάγκη. Πριν πραγματοποιήσει τις εγχειρήσεις του, συνήθιζε να σταυρώνει με ιώδιο το σημείο του ασθενούς που θα χειρουργούσε.
– Μάρτυς Edith Cavell (4 Δεκεμβρίου 1865 – 12 Οκτωβρίου 1915).
Η ευσεβής Αγγλικανή Βρετανίδα νοσηλεύτρια Edith Cavell από το χωρίο Swardeston κοντά στο ιστορικό Norwich, υπήρξε κόρη του Αγγλικανού ιερέα π. Frederick Cavell. Η επαγγελματική της ενασχόληση ως γκουβερνάντα και η αγάπη της να φροντίζει τους άλλους, την οδήγησαν να εκπαιδευτεί ως νοσηλεύτρια. Λόγω των ικανοτήτων της, της ζητήθηκε να ιδρύσει την πρώτη σχολή νοσηλευτριών στο Βέλγιο. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διακόνησε τους τραυματίες και των δύο πλευρών αδιακρίτως. Ανέπτυξε αντιστασιακή δράση, βοηθώντας 200 αιχμάλωτους στρατιώτες των Συμμαχικών Δυνάμεων να δραπετεύσουν. Για τη δράση της αυτή, καταδικάστηκε σε θάνατο από Γερμανικό στρατιωτικό δικαστήριο, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για τη σωτηρία της. Πριν πεθάνει, ζήτησε και έλαβε τη Θεία Κοινωνία από τον Αγγλικανό ιερέα Αιδ. Stirling Gahan, στον οποίον εξομολογήθηκε τα παρακάτω λόγια: «Ο πατριωτισμός δεν αρκεί. Δεν πρέπει να έχω κανένα μίσος ή πικρία προς κανέναν».
Ισπανός ρωμαιοκαθολικός κληρικός από τη Βαρκελώνη, ο οποίος υπηρέτησε ως γιατρός στον Δημοκρατικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στους φτωχούς και ιδιαίτερα σε όσους έπασχαν από φυματίωση, ενώ ίδρυσε και κλινική για άπορους ασθενείς, την οποία αφιέρωσε στην Παναγία. Συνήθιζε να αποκαλεί το αυτοκίνητό του, «εργαλείο εργασίας», το οποίο και χρησιμοποίησε ως μέσο ευαγγελισμού.
– Άγιος Richard Pampuri (2 Αυγούστου 1897 – 1 Μαΐου 1930)
Ιταλός ρωμαιοκαθολικός γιατρός και βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέλος του τάγματος των Νοσηλευτών του Αγίου Ιωάννη. Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου προσέφερε στο πεδίο της μάχης τις ιατρικές του υπηρεσίες. Με τη λήξη του πολέμου, ολοκλήρωσε τις ιατρικές του σπουδές και την πρακτική του εξάσκηση, χωρίς να χρεώνει τους ασθενείς του. Έγινε μέλος του Τρίτου Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης και ίδρυσε διακονία για την περίθαλψη των φτωχών. Οι κακουχίες του πολέμου είχαν επηρεάσει την επιβαρυμένη υγεία του. Νόσησε από βρογχοπνευμονία, η οποία σε συνδυασμό με φυματίωση οδήγησαν στην πρόωρη κοίμησή του.
– Άγιος Giuseppe Moscati (25 Ιουλίου 1880 – 12 Απριλίου 1927)
Ιταλός ρωμαιοκαθολικός γιατρός και καθηγητής πανεπιστημίου, με πρωτοποριακή ακαδημαϊκή έρευνα στον τομέα της βιοχημείας. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στην περιοχή της Καμπανίας κατά τη διάρκεια της έκρηξης του ηφαιστείου Vesuvius (1906), καθώς και στο ξέσπασμα της χολέρας στην πόλη της Νάπολης το 1911, αποτέλεσμα της έκτης παγκόσμιας πανδημίας χολέρας. Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου δεν του επετράπη να καταταγεί, καθότι, θεωρήθηκε πιο σημαντικό να προσφέρει με τις ιατρικές του ικανότητες ως θεραπευτής. Ήταν υπεύθυνος στο Ινστιτούτο Ανατομικής Παθολογίας. Στην αίθουσα ανατομίας, είχε τοποθετήσει τον εσταυρωμένο μαζί με την επιγραφή «Ο θάνατε, εγώ θα είμαι ο θάνατός σου» (Ero mors tua, o mors), παρμένη από το βιβλίο του Προφήτη Ωσηέ. Κοιμήθηκε ειρηνικά, έχοντας ολοκληρώσει μια ακόμα ημέρα διακονίας στο νοσοκομείο.
– Αγία Gianna Beretta Molla (4 Οκτωβρίου 1922 – 28 Απριλίου 1962)
Ιταλίδα ρωμαιοκαθολική παιδίατρος, η οποία βάσισε την ιατρική της εργασία πάνω στην ισχυρή πίστη της. Ανέπτυξε φιλανθρωπικό έργο μεταξύ των ηλικιωμένων και συνέδραμε μέσα από την κίνηση του Αγίου Vincent de Paul σε όσους είχαν ανάγκη. Κατά τη διάρκεια της τέταρτης εγκυμοσύνης της οι γιατροί εντόπισαν όγκο στη μήτρα της. Παρά τις συστάσεις να προχωρήσει σε έκτρωση και υστερεκτομή, η ίδια αρνήθηκε να αφαιρέσει τη ζωή του παιδιού που κυοφορούσε. Γέννησε με καισαρική το παιδί της επτά ημέρες πριν χάσει τη ζωή της. Η κόρη της Gianna Emanuela είναι ιατρός στον τομέα της γηριατρικής.
– Παθοφόρος Αλέξανδρος Schmorell του Μονάχου (16 Σεπτεμβρίου 1917 – 13 Ιουλίου 1943)
Ο Γερμανορώσος Ορθόδοξος νεομάρτυρας Αλέξανδρος, ως φοιτητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, συνέβαλε στην ίδρυση της αντιναζιστικής ομάδας του «Λευκού Ρόδου». Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στάλθηκε με τους συμφοιτητές του στο Ανατολικό Μέτωπο. Εκεί, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στους τραυματισμένους Γερμανούς στρατιώτες και κρυφά στου ρώσους πολίτες. Έχοντας δει τη φρίκη του πολέμου και αντιλαμβανόμενοι το κακό που η ναζιστική Γερμανία είχε προκαλέσει, ίδρυσε μαζί με τον Hans Scholl την ομάδα «Λευκό Ρόδο». Σύντομα, στην ομάδα προστέθηκαν και άλλα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οι αντιστασιακές προκηρύξεις τους, στις οποίες αποκήρυσσαν τον Ναζισμό μέσα από τα χριστιανικά και ανθρωπιστικά τους πιστεύω, διαδόθηκαν σε όλη τη Γερμανία. Αποτέλεσμα της δράσης τους ήταν συλληφθούν και να εκτελεστούν αρκετά από τα μέλη, μεταξύ των οποίων και ο Αλέξανδρος.
– Άγιος Λουκάς Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως ο Ιατρός (14 Απριλίου 1877 – 11 Ιουνίου 1961)
Ο Ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος Λουκάς, έζησε την πίστη ως στοργικός σύζυγος και πατέρας, φιλάνθρωπος ιατρός, φιλομαθής επιστήμονας, αγαθός Επίσκοπος και ομολογητής κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. Ανέπτυξε εξαιρετικό ιατρικό έργο, συνδυάζοντας τη βαθιά πιστή με την πρωτοποριακή έρευνα, όπως για παράδειγμα στον τομέα της ξενομεταμόσχευσης, δηλαδή στη μεταμόσχευση από ζώο σε άνθρωπο. Παρά τους έντονους διωγμούς και την εξορία από το Σοβιετικό καθεστώς, ζήτησε, εθελοντικά, να προσφέρει τις ιατρικές του γνώσεις κατά την περίοδο της ναζιστικής εισβολής στη Ρωσία. Το ανατέθηκε ο ρόλος του Αρχίατρου του Σοβιετικού Στρατού. Για τις αναγνωρισμένες υπηρεσίες του κατά τον Πατριωτικό Πόλεμο και τις επιστημονικές του δημοσιεύσεις, τιμήθηκε το 1946 με το «Βραβείο Στάλιν». Δώρισε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων στα παιδιά που υπέφεραν από τις συνέπειες του πολέμου. Δεν ξεχώριζε τους ανθρώπους από την πίστη ή τις πολιτικές-ιδεολογικές πεποιθήσεις τους και προσέφερε, ως ένας νέος Ανάργυρος, δωρεάν τις εξαιρετικές ιατρικές υπηρεσίες του σε καθένα που το είχε ανάγκη. Πριν πραγματοποιήσει τις εγχειρήσεις του, συνήθιζε να σταυρώνει με ιώδιο το σημείο του ασθενούς που θα χειρουργούσε.
– Μάρτυς Edith Cavell (4 Δεκεμβρίου 1865 – 12 Οκτωβρίου 1915).
Η ευσεβής Αγγλικανή Βρετανίδα νοσηλεύτρια Edith Cavell από το χωρίο Swardeston κοντά στο ιστορικό Norwich, υπήρξε κόρη του Αγγλικανού ιερέα π. Frederick Cavell. Η επαγγελματική της ενασχόληση ως γκουβερνάντα και η αγάπη της να φροντίζει τους άλλους, την οδήγησαν να εκπαιδευτεί ως νοσηλεύτρια. Λόγω των ικανοτήτων της, της ζητήθηκε να ιδρύσει την πρώτη σχολή νοσηλευτριών στο Βέλγιο. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διακόνησε τους τραυματίες και των δύο πλευρών αδιακρίτως. Ανέπτυξε αντιστασιακή δράση, βοηθώντας 200 αιχμάλωτους στρατιώτες των Συμμαχικών Δυνάμεων να δραπετεύσουν. Για τη δράση της αυτή, καταδικάστηκε σε θάνατο από Γερμανικό στρατιωτικό δικαστήριο, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για τη σωτηρία της. Πριν πεθάνει, ζήτησε και έλαβε τη Θεία Κοινωνία από τον Αγγλικανό ιερέα Αιδ. Stirling Gahan, στον οποίον εξομολογήθηκε τα παρακάτω λόγια: «Ο πατριωτισμός δεν αρκεί. Δεν πρέπει να έχω κανένα μίσος ή πικρία προς κανέναν».
