Ψυχοσάββατο και Εσπερινός του Αγίου Πολυκάρπου στην Σμύρνη (ΦΩΤΟ)

Του Αριστείδη Βικέτου 

Για τις ψυχές των αναπαυθέντων στην γη της Ιωνίας δεήθηκαν χθες (22-2-2020) Ψυχοσάββατο στο Ορθόδοξο Κοιμητήριο Σμύρνης, που δημιουργήθηκε μετά το 1930 στον Κουκλουτζά, οι Μητροπολίτες Νέας Σμύρνης Συμεών και Σμύρνης Βαρθολομαίος. Τέλεσαν τρισάγιο και ευλόγησαν τα κόλλυβα. 

Ανάμεσα στα μνήματα είναι του Ιωάννη Π. Πετρίδη, ο οποίος ήταν Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος και κοιμήθηκε το 1942 και του Αρχιμανδρίτη Δοσίθεου Κλάδη, ο οποίος κοιμήθηκε το 1953. 

Στην συνέχεια οι δύο Μητροπολίτες επισκέφθηκαν τον ερειπιώδη Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (Επάνω Μαχαλά), ο οποίος είναι αποθήκη και δεν υπάρχει πρόσβαση. Στον περίβολο του μέχρι το 1922 λειτουργούσε ελληνικό σχολείο. Στην συνέχεια το σχολείο έγινε τουρκικό. Ο ναός έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι, μέχρι το 1930 σώζονταν το τέμπλο, ο αρχιερατικός θρόνος, και ο άμβωνας. Όλα ξυλόγλυπτα και πανομοιότυπα , αφού κατασκευάστηκαν και από τον ίδιο τεχνίτη με εκείνα του πυρποληθέντος το 1922 ιστορικού Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής. Τα πάνσεπτα αυτά κειμήλια, που εντοπίστηκαν από τον ιερέα Γεώργιο Γροπέτη, κατόπιν αιτήματος του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου προς την τουρκική κυβέρνηση χορηγήθηκαν στο Ελληνικό Προξενείο. Απαιτήθηκαν πολλές προσπάθειες μέχρι να φθάσουν στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Βυζαντινό Μουσείο. Εδώ και περισσότερο από 70 χρόνια κοσμούν τον Ιερό Ναό Αγίας Φωτεινής Νέας Σμύρνης, που εγκαινιάστηκε το 1940 και από το 1974 είναι ο Μητροπολιτικός Ναός της Νέας Σμύρνης. 

Οι Μητροπολίτες Συμεών και Βαρθολομαίος είχαν την δυνατότητα να δουν μόνο την σωζόμενη εξωτερική πύλη του Ναού του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου. Ο φωτογραφικός φακός κατάφερε από μια μικρή τρύπα να πάρει μια φωτογραφία μέρους του εξωνάρθηκα. Ο Ναός χτίστηκε το 1700, επεκτάθηκε το 1773 και ανοικοδομήθηκε το 1804. 

Αργά το απόγευμα τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός για τον Πολιούχο της Σμύρνης Άγιο Πολύκαρπο, του οποίου η Εκκλησία τιμά την μνήμη στις 23 Φεβρουαρίου. 

Ο Εσπερινός έγινε στον Ιερό Ναό Αγίων Βουκόλου και Πολυκάρπου, στην στη λαϊκή συνοικία του Μπασμανέ (Basmane) Οικοδομήθηκε από την ελληνική κοινότητα του Μπασμανέ το 1886. Με τον Άγιο Ιωάννη και τον ερειπιώδη Ναό της Μονής του Προφήτη Ηλία είναι οι μόνοι από τους 16 ναούς της πόλης της Σμύρνης, που γλίτωσαν από την μεγάλη πυρκαγιά του 1922. Ο Ναός των Αγίων Βουκόλου και Πολυκάρπου αρχικά μετατράπηκε σε αρχαιολογικό μουσείο, με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ. Μετά το 1951 ο Ναός απέκτησε διάφορες χρήσεις, όπως χώρος για πρόβες σε έργα όπερας, αλλά τελικά περιέπεσε στην αφάνεια και εγκαταλείφθηκε. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ο Μητροπολιτικός Δήμος Σμύρνης έκανε έργα ανακαίνισης και ο ναός χρησιμοποιείται ως πολυχώρος πολιτισμού. Ωστόσο, στις μεγάλες εορτές παραχωρείται στην Ορθόδοξη Κοινότητα της Σμύρνης. 

Στον Μέγα Εσπερινό χοροστάτησε ο Νέας Σμύρνης Συμεών, συμπροσευχομένου του Σμύρνης Βαρθολομαίου. Τον Εσπερινό παρακολούθησαν η Γενική Πρόξενος της Ελλάδος, Αργυρώ Παπούλια, ο Δήμαρχος Νέας Σμύρνης, Σταύρος Τζουλάκης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Αιγάλεω Σταύρος Κουτούλιας, καθηγητές, και φοιτητές, που πήραν μέρος στο Διεθνές Συνέδριο για τον Άγιο Πολύκαρπο και μέλη της Ορθόδοξης Κοινότητας Σμύρνης. 

Ο Μητροπολίτης Συμεών ευλόγησε την Αρτοκλασία και διένειμε τεμάχια άρτου στο εκκλησίασμα. 

Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος, Χρυσόστομος Νάσσης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 

Μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι ο Άγιος Πολύκαρπος «στη δική του ώρα πειρασμού και δοκιμασίας, μαρτυρίου και ομολογίας “ὁ θαυμασιώτατος Πολύκαρπος”, “ὁ ἐπίσημος καὶ ἀποστολικός διδάσκαλος καὶ προφητικὸς γενόμενος ἐπίσκοπος” και αθλητής της Σμύρνης προσέφερε τον εαυτό του ως ολοκαύτωμα ζωντανό και “ὁλοκάρπωμα θυσίας” ειρηνικό, ευάρεστο στον Κύριο. Κατενώπιον των ισχυρών της γης ο γηραιός και αδύναμος σωματικά Επίσκοπος δεν ταράχθηκε, δεν δειλίασε. Το πρόσωπό του ήταν ειρηνικό, γαλήνιο και λαμπερό. Οι αντίδικοί του προσπάθησαν μέχρι τέλους, χωρίς αποτέλεσμα, να τον πείσουν να αρνηθεί τον Χριστό».
Εμείς σήμερα, προέτρεψε ο π. Χρυσόστομος, «κατενώπιον της ιεράς μορφής του αγίου ιερομάρτυρος Πολυκάρπου, με πνευματική ανδρεία και σαφήνεια ομολογούμε δυναμικά ότι, καίτοι συντετριμμένοι και τεταπεινωμένοι, αδύναμοι και λιγοστοί, δεν θα αρνηθούμε τον Χριστό!».

Υπόδειγμα και στήριγμά μας, επεσήμανε, «ο σεπτός και σεμνός Πολύκαρπος. Ο παρακλητικός του λόγος, παρηγοριά μας και έμπνευση: “Παρακαλῶ … πάντας ὑμᾶς”, τον ακούμε να μας λέει χαμηλοφώνως, ¨Σας παρακαλώ όλους, να πειθαρχήσετε στον λόγο της δικαιοσύνης και να ασκήσετε κάθε υπομονή, σαν αυτή που είδατε με τα ίδια σας τα μάτια όχι μόνο στο παράδειγμα του Ιγνατίου και του Ζωσίμου και του Ρούφου, αλλά κι άλλων που βρέθηκαν ανάμεσά σας, και στο πρόσωπο του Παύλου και των λοιπών αποστόλων».
Επίσης, ο π. Χρυσόστομος τόνισε: «στο πρόσωπο όλων αυτών, σήμερα προσθέτουμε ταπεινά – με ευγνωμοσύνη και ευλάβεια – το πρόσωπο του αγίου ιερομάρτυρος Πολυκάρπου, ποιμένος και προστάτου και διαπύρου πρὸς Θεὸν εὐχέτου πάντων ὑμῶν».