Του καθηγητή Αριστείδη Πανώτη
Άρχοντος Μ. Ιερομνήμονος της Μ.τ.Χ.Ε.
Γεγονότα ιστορικά όπως το εικονιζόμενο, έχουν για την Εκκλησία του Χριστού διαχρονική σημασία.
Μετά τα θυρανοίξια «της Ιερής Συναντήσεως των Ιεροσολύμων» των αρχών του 1964 η Χριστιανοσύνη διερωτήθηκε: «τι άραγε σήμαινε αυτό»; Είναι χριστοθέλητη η διαγραφή όλων εκείνων εκ του παρελθόντος που εμποδίζουν την επανασυγκρότηση της εν Χριστώ Αδελφότητας στην Εκκλησία; Για να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα κρίθηκε πως πρέπει επανέλθει στην Εκκλησία το πραγματικό πνεύμα του Νιπτήρος όπως το δίδαξε ο Χριστός στους μαθητές του λέγοντας: «Παράδειγμα Σας έδωσε για να κάνετε και σείς καθώς σας έκανα εγώ» (Ιω.ιγ΄ 15).
Εκ των πρώτων κρίθηκε πως πρέπει να εξετασθεί αν η διαταραχή της αρμονίας στην ζωή της Εκκλησίας προήλθε από τα «Αναθέματα» του 1054 και ειδική Επιτροπή ιστορικών γνωμοδότησε ότι η απερίσκεπτη ανταλλαγή λιβέλλων μεταξύ του καρδιναλίου Ουμβέρτου και του Κων/πόλεως Μιχαήλ είναι απλά συμβολικές χειρονομίες έριδος μεταξύ των δύο Θρόνων και κακώς λογίζονται πράξεις «Αναθεματισμού». Είναι πράξεις διακοπής του διαλόγου μεταξύ της Πρεσβυτέρας και της Νέας Ρώμης. Η εμπαθής ερμηνεία τους την μετέβαλε σε μοχλούς προς ανάσχεση των καλών σχέσεων που επιτήδεια καλλιεργήθηκαν από όσους επιδίωξαν ανά τους αιώνες να διχάσουν την Εκκλησία του Χριστού. Έτσι αποφασίστηκε η εκατέρωθεν συμβολική «Άρση των Αναθεμάτων».
Αυτή πραγματοποιήθηκε ταυτοχρόνως στο Βατικανό και το Φανάρι την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 1965 και εξεδώθησαν οι σχετικές κανονικές πράξεις που τις παρουσίασα με ειδική μελέτη το 1965 στο περιοδικό που εξέδιδα τότε την «Ορθόδοξη Παρουσία».
Αυτού του γεγονότος την δεκαετία ήλθε στη Ρώμη να τιμήσει εκ μέρους του Πατριάρχου Αθηναγόρα ο τότε μητροπολίτης Χαλκηδόνος Μελίτων Χατζής και προσφώνησε τον πάπα Παύλο Στ΄ με εξαιρετικής ποιότητος προσφώνηση κατά την ειδική ακρόαση το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 1975.
Την συγκίνησή του για τα λεχθέντα την προηγουμένη ημέρα του απεσταλμένου του Φαναρίου την έδειξε την επομένη, μετά την θεία Λειτουργία στο Σκευοφυλάκιο του ναού του Αγίου Πέτρου που τον συνήντησε. Τότε χωρίς να δώσει υποψία στους παρόντες έσκυψε και γονάτισε εμπρός στον Χαληδόνος που είχε κυριολεκτικά μείνει άναυδος και έδειξε πως ήταν μαθητής του Χριστού.
Δεν υπήρχε φωτογράφος παρών. Η μοναδική φωτογραφία που έχουμε προέρχεται από το βίντεο ασφαλείας του χώρου που πραγματοποιήθηκε αυτό το συγκλονιστικό γεγονός. Ζήτησα παρέμβαση του μακαριστού π. Πέτρου Ντυπρέ για να έχω φωτογραφία και όταν την είχα παρακάλεσα τον τιμηθέντα από τον πάπα Παύλον Στ΄ να γράψει γι’ αυτή την έμπρακτη και ειλικρινή αγία ταπείνωση του μακαριστού Παύλου Στ΄:
«Την χειρονομία αυτή μόνον ένας μεγάλος ή ένας άγιος ημπορούσε να την κάνει».
Ο Χαλκηδόνος Μελίτων
Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 1976
