Στις 7 Νοεμβρίου 2024, πραγματοποιήθηκε τακτική συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, στη Συνοδική Αίθουσα του Μητροπολιτικού Μεγάρου. Στη συνεδρίαση συμμετείχαν όλα τα μέλη της Συνόδου.
1. Η Σύνοδος άκουσε την έκθεση του Προκαθημένου, Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου, σχετικά με την επίσκεψη της αντιπροσωπείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας υπό τον Προκαθήμενο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στις 13 Αυγούστου 2024, για συνάντηση με τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τις διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν εκεί, καθώς και την επίσκεψη στο Κίεβο αντιπροσωπείας τριών εκπροσώπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου με επικεφαλής τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Winnipeg Ιλαρίωνα, Πρωθιεράρχη της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Καναδά, στις 21-29 Αυγούστου 2024. Διαβάστηκε η επιστολή του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου προς τον Προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας σχετικά με την επίσκεψη της αντιπροσωπείας και η επιστολή του Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας προς τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικά με τα γεγονότα και τα αποτελέσματα της επίσκεψης στο Κίεβο.
Η Σύνοδος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για τη φιλόξενη και εποικοδομητική συνάντηση με την αντιπροσωπεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας με επικεφαλής τον Προκαθήμενό της, Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιο, καθώς και με εκπροσώπους του ουκρανικού κράτους.
Επισημάνθηκε η σημασία της περαιτέρω διατήρησης των σχέσεων μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας σύμφωνα με την κανονική τάξη και τους κανόνες του Τόμου της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, στο πνεύμα της αδελφικής αγάπης, της εμπιστοσύνης και του σεβασμού.
Η Σύνοδος εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή της στη θέση του Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, την οποία κατέθεσε εκ μέρους της Τοπικής Εκκλησίας τόσο κατά τη συνάντηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο όσο και κατά την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Κίεβο και σε επιστολή μετά την επίσκεψη.
2. Αφού άκουσε την έκθεση του Προκαθημένου σχετικά με την Έκκληση της 15ης Αυγούστου 2024 προς τον εν Κιέβω Μητροπολίτη Ονούφριο και όλους τους περί αυτόν ιεράρχες, κληρικούς και λαϊκούς, με την οποία ζητούσε διάλογο για την επίτευξη της εκκλησιαστικής ενότητας, η Σύνοδος εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή της στη θέση που διατυπώνεται στην εν λόγω Έκκληση. Αυτή η Έκκληση είναι σύμφωνη με τη θέση που επανειλημμένα επιβεβαιώθηκε για το θέμα αυτό από τα Τοπικά και Επισκοπικά Συμβούλια και την Ιερά Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Η Ιερά Σύνοδος είναι βαθύτατα απογοητευμένη από την παντελή έλλειψη ανταπόκρισης από τον αποδέκτη της Έκκλησης, η οποία μας υπενθυμίζει τα λόγια της Αγίας Γραφής: «σας παίξαμε με τη φλογέρα χαρούμενα τραγούδια, μα εσείς δε χορέψατε· σας τραγουδήσαμε μοιρολόγια, μα εσείς δεν κλάψατε» (Λουκ. 7:32). Ωστόσο, η Σύνοδος δεν εγκαταλείπει την ελπίδα για μια εποικοδομητική απάντηση στην Έκκληση και θετικά βήματα τόσο από τον Μητροπολίτη Ονούφριο όσο και από τους εκπροσώπους της δικαιοδοσίας της οποίας ηγείται.
3. Αφού συζήτησε την αναφορά του Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου σχετικά με την ανακοίνωση εκ μέρους της Συνόδου της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της πρόθεσής της να δημιουργήσει στην Ουκρανία μια δομή που θα υπάγεται στο Ρουμανικό Πατριαρχείο, η Ιερά Σύνοδος, στο πνεύμα των προηγούμενων αποφάσεών της, επανέλαβε ότι σύμφωνα με την κανονική τάξη και υπό τους όρους που καθορίζονται στον Τόμο Αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, όλα τα ιδρύματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων κρατικών συνόρων της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αναγνωρίζονται από τη Ρουμανία, θα πρέπει να λειτουργούν εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και σε συνεννόηση με αυτήν.
Η δημιουργία ορθόδοξων εκκλησιαστικών δομών στο διεθνώς αναγνωρισμένο έδαφος της Ουκρανίας χωρίς τη συγκατάθεση του Προκαθημένου και της Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, οι οποίες δεν αναγνωρίζουν την κανονική εξουσία του Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, αποτελεί παραβίαση της κανονικής τάξης και έρχεται σε αντίθεση με τον Τόμο. Είναι επίσης κοσμικής και διεθνούς σημασίας, καθώς αγγίζει το ζήτημα της κρατικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.
Η φροντίδα των Ορθοδόξων Ρουμάνων που κατοικούν στην κανονική επικράτεια άλλων Τοπικών Ορθόδοξων Εκκλησιών πραγματοποιείται από τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία σύμφωνα με τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί με τις εν λόγω Εκκλησίες και όχι με τη δημιουργία χωριστών δομών χωρίς διαβούλευση και συμφωνία με τις αντίστοιχες Εκκλησίες. Ομοίως, οι άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες φροντίζουν τους Ορθόδοξους πιστούς που ανήκουν εθνοτικά σε αυτές αλλά διαμένουν στη Ρουμανία, όχι ανεξάρτητα και όχι κατά την κρίση τους, αλλά σύμφωνα με την κανονική τάξη, τις συμφωνίες και τις διευθετήσεις που έχουν επιτευχθεί με τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρουμανίας, το Ορθόδοξο Ουκρανικό Βικαριάτο, με έδρα το Sigot της περιοχής Maramures (Vicariatul Ortodox Ucrainean din România), υπάρχει για τις ορθόδοξες θρησκευτικές κοινότητες, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από Ουκρανούς. Το βικαριάτο υπάγεται άμεσα στον Πατριάρχη της Ρουμανίας και έχει αυτονομία ως προς την αρμοδιότητά του.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, προκειμένου να ανταποκριθεί στις θρησκευτικές και εθνικές ανάγκες των Ορθοδόξων Ρουμάνων που ζουν στην Ουκρανία, στην ίδια βάση που έχει καθιερωθεί για τους Ορθόδοξους Ουκρανούς στη Ρουμανία, επιθυμεί να συνεχίσει να εργάζεται σε συνεννόηση με τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία για την ανάπτυξη της δομής του Ορθόδοξου Ρουμανικού Βικαριάτου στην Ουκρανία, η ίδρυση του οποίου έλαβε την ευλογία της Συνόδου το 2019, ανταποκρινόμενη στις επιθυμίες της Ιεράς Συνόδου της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και για την οποία ενημερώθηκε εγγράφως το Πατριαρχείο Ρουμανίας την ίδια στιγμή.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε: «Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να συμπεριφέρεστε κι εσείς σ’ αυτούς» (Λουκ. 6:31). Η Ιερά Σύνοδος βεβαιώνει ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, σύμφωνα με την κανονική τάξη, τους ορισμούς του Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου της αυτοκεφαλίας, καθοδηγούμενη από τα προηγούμενα σχετικά με τις δραστηριότητες των ρουμανικών εκκλησιαστικών κοινοτήτων στο έδαφος άλλων Τοπικών Εκκλησιών, επιθυμεί ειλικρινά και ολόψυχα να συνεχίσει τον διάλογο με τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία για την επίτευξη μιας λύσης που θα ωφελήσει όλους, για την οποία η Ιερά Σύνοδος της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει ενημερωθεί εγγράφως.
4. ……….
5. Η Σύνοδος άκουσε την έκθεση του Πρωτοπρεσβυτέρου Ολεκσάντρ Τροφίμλιουκ, Προϊσταμένου του Τμήματος Θεολογικής Εκπαίδευσης και Θεολογικής Επιστήμης, σχετικά με την επίσημη επίσκεψη της αντιπροσωπείας της Ορθόδοξης Θεολογικής Ακαδημίας του Κιέβου στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, την Αθήνα, με την ευλογία του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου, από τις 9 έως τις 16 Σεπτεμβρίου 2024.
Η Σύνοδος εξέφρασε τη βαθιά ευγνωμοσύνη της προς τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο, τους ιεράρχες και τους κληρικούς της Εκκλησίας της Ελλάδος, τους εκπροσώπους των θεολογικών και επιστημονικών ιδρυμάτων της Ελλάδος για τη βοήθεια και τη συνεργασία τους.
6. Συζητήθηκε η έκθεση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μπίλα Τσέρκβα κ. Ευστρατίου, Αναπληρωτή Προϊσταμένου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων, σχετικά με τη συμμετοχή του, κατόπιν πρόσκλησης του Επιτρόπου της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Κυβέρνησης για τη Θρησκευτική Ελευθερία και την Πίστη, στη Διεθνή Υπουργική Διάσκεψη για τη Θρησκευτική Ελευθερία και την Πίστη στο Βερολίνο (Γερμανία), στις 9-10 Οκτωβρίου 2024, και τη συμμετοχή του, κατόπιν πρόσκλησης του συμπροέδρου του Καθολικού-Ορθόδοξου Φόρουμ, Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρεττανίας κ. Νικήτα (Οικουμενικό Πατριαρχείο), στη συνάντηση των Ορθοδόξων και Καθολικών Επισκόπων της Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο της Ελλάδας, στις 3-4 Νοεμβρίου 2024. Οι επισκέψεις πραγματοποιήθηκαν με την ευλογία του Προκαθημένου, Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου.
7. ……….
8. ……….
9. ……….
10. Προκειμένου να μελετηθούν οι περιστάσεις της εμφάνισης μεταξύ των νέων αγιογραφιών του Καθεδρικού Ναού της Αγίας Τριάδας στο Λουτσκ της περιφέρειας Βολύν, εικόνων ζώντων κοσμικών προσώπων, οι οποίες προκάλεσαν πειρασμό στην κοινωνία και ευρεία αρνητική αντίδραση, και να υποβληθούν προτάσεις στην Ιερά Σύνοδο για το θέμα αυτό, συγκροτήθηκε επιτροπή εργασίας της Ιεράς Συνόδου με την ακόλουθη σύνθεση:
– Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λβιβ και Σοκάλ κ. Δημήτριος, Επικεφαλής του Ινστιτούτου Εκκλησιαστικής Ιστορίας – Πρόεδρος της Επιτροπής,
– Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Βολοντίμιρ και Νοβοβολίνσκ κ. Ματθαίος, προσωρινό μέλος της Ιεράς Συνόδου,
– Πρωτοπρεσβύτερος Μπογκντάν Γκουλιάμοφ, κληρικός της Επαρχίας του Κιέβου,
– Πρωτοπρεσβύτερος Λεονίντ Μπατσίνσκι, ιδρυτής της Σχολής Αγιογραφίας Μπατσίνσκι, σταυροπηγιακός κληρικός της Μητροπόλεως Κιέβου,
– Αρχιδιάκονος Βλαντισλάβ Ντεμτσένκο, μέλος της Συνοδικής Επιτροπής για την αγιοκατάταξη των Αγίων, Επισκοπή Βινίτσια-Μπαρ.
Η επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει την υπόθεση επί τόπου, παίρνοντας συνεντεύξεις από τον προϊστάμενο του καθεδρικού ναού της Αγίας Τριάδας στο Λουτσκ, τον πρωτοπρεσβύτερο του καθεδρικού ναού και τον επικεφαλής της κοινότητας του καθεδρικού ναού, τους διαχειριστές και τους εκτελεστές του έργου της αγιογράφησης και άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση, και να υποβάλει έκθεση στην Ιερά Σύνοδο.
11. Μετά από πρόταση της Συνοδικής Επιτροπής για την αγιοκατάταξη των Αγίων, ο Αρχιμανδρίτης της Μονής των Σπηλαίων του Κιέβου Ελισαίος (Πλετενέτσκι) (+29.10.1624) προστέθηκε στον κατάλογο των τοπικά τιμώμενων αγίων της Επαρχίας Κιέβου και η ημέρα της εορτής του καθιερώθηκε στις 29 Οκτωβρίου, καθώς και κατά την ημέρα μνήμης όλων των σεβάσμιων πατέρων των Σπηλαίων τη δεύτερη Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής.
12. Κατόπιν πρότασης της Συνοδικής Θεολογικής και Λειτουργικής Επιτροπής, η Σύνοδος χορήγησε ευλογία για εκκλησιαστική χρήση για τα κείμενα των εορταστικών αντιφώνων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας αντί των συνηθισμένων αντιφώνων, καθώς και για το κείμενο της ακολουθίας στον Άγιο Ραφαήλ του Κιέβου.
Επίσης, εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου, ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Επιφάνιος συνεχάρη τον Μητροπολίτη Λβιβ Μακάριο για την επέτειο των 80ών γενεθλίων του. Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου έψαλαν το «Εις πολλά έτη» στον εορτάζοντα επίσκοπο.
Μετά από διεξοδική συζήτηση, η Ιερά Σύνοδος ενέκρινε ομόφωνα όλες τις αποφάσεις.
Με τον τρόπο αυτό ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση.
Από τη Γραμματεία της Ιεράς Συνόδου
