9.8 C
Athens
Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου, 2024

Μανουήλ Ι. Γεδεών: “Εορτολόγιον Κωνσταντινουπολίτου Προσκυνητού”

Μόλις επανεκδόθηκε από τον Εκδοτικό Οίκο Μπαρμπουνάκη της Θεσσαλονίκης ακόμα ένα σπάνιο και πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Μανουήλ Ι. Γεδεών με τίτλο «Εορτολόγιον Κωνσταντινουπολίτου Προσκυνητού», που εκδόθηκε από το Πατριαρχικό Τυπογραφείο στην Κωνσταντινούπολη, το 1904, και κυκλοφόρησε σε μικρό αριθμό αντιτύπων.

Τον πρόλογο έγραψε ο Κωνσταντινουπολίτης Καθηγητής Πασχάλης Βαλσαμίδης, ο οποίος επιμελήθηκε και την όλη έκδοση.

Ο Μανουήλ Γεδεών γεννήθηκε στο Φανάρι, το 1851. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, από την οποία αποφοίτησε το 1869. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Κωνσταντινούπολις» και «Μικρά Ασία». Το 1876 εξέδωσε την εφημερίδα «Πρωία» και το 1877 την «Ανατολή». Από το 1881-1923 υπήρξε συνεργάτης του περιοδικού του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Εκκλησιαστική Αλήθεια» και διετέλεσε κατά διαστήματα αρχισυντάκτης του.

Για τη δράση και την προσφορά του το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον τίμησε με το οφίκιο του Μέγα Χαρτοφύλακα και Χρονογράφου και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων με το οφίκιο του Υπομνηματογράφου. Ακόμα τιμήθηκε από πνευματικά ιδρύματα και παρασημοφορήθηκε από την ελληνική και άλλες κυβερνήσεις.

Δημοσίευσε μεγάλο αριθμό βιβλίων και πλήθος αξιόλογων ιστορικών άρθρων σε περιοδικά, ημερολόγια και σε εφημερίδες.

Τον Οκτώβριο του 1920 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και να εγκατασταθεί στην Αθήνα, όπου συνέχισε τις δραστηριότητές του μέχρι το θάνατό του, τον Νοέμβριο του 1943.

Το πολύτιμο βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερα μέρη.
Το πρώτο μέρος περιέχει υπομνήσεις εκκλησιαστικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη, που αρχίζουν χρονολογικά (Ιανουάριος-Δεκέμβριος) από το 330 έως το 1901. Αναγράφονται οι γεννήσεις και οι θάνατοι των ιστοριογράφων στους οποίους οφείλεται η απομνημόνευση πολλών γεγονότων. Εκδίδονται τέσσερα στιχουργήματα περί πυρκαγιών, που σημειώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη: του Βαρνάβα Κυπρίου, του Κωνσταντίνου Καρατζά (1728) και του Κωνσταντίνου Δαπόντε (1755, 1756). Παρουσιάζονται τα σωζόμενα ιερά σκεύη και αρχιερατικά άμφια του πατριαρχικού ναού. Ακόμα τα άγια λείψανα του πατριαρχικού ναού, όπως τεμάχια των αγίων Χαραλάμπους, Τρύφωνος, Ιωάννου του Ελεήμονος, του οσίου Αντωνίου, του αγίου Ανθίμου του Σηλυβριανού και του αγίου Γεωργίου.
Το δεύτερο μέρος ασχολείται με το συναξάρι της Αγίας Εκκλησίας των Κωνσταντινουπολιτών, το οποίο περιέχει ακίνητες και κινητές εορτές τους έτους, στις οποίες γίνεται λόγος για ναούς και μονές, που τιμώνται στη μνήμη τους και στην περιοχή, που βρισκόταν και εόρταζαν. Τέλος, υπάρχουν συνάξεις κινητών εορτών κατά την περίοδο του Τριωδίου.
Το τρίτο μέρος παρουσιάζει ημερολόγιο πανηγύρεων της Κωνσταντινούπολης, των περιοχών εντός των τειχών της πόλεως, τον απέναντι και πέριξ, καθώς και των Πριγκηποννήσων. Επίσης εορτολόγιο πανηγύρεων από τον Ιανουάριο μέχρι τον Δεκέμβριο με σημαντικές εκκλησιαστικές και ιστορικές ειδήσεις περί ναών, αγιασμάτων, σωματείων, που εορτάζουν και πανηγυρίζουν.
Το τέταρτο μέρος περιέχει πατριαρχικά και κοινοτικά γράμματα από το 1601 έως το 1813. Συγκεκριμένα τόμο του Πατριάρχου Γρηγορίου Ε’ περί των εκκλησιαστικών μεριδίων λεγομένων γεδικίων (στασιδίων) (1807) και κατάστιχο (1696-1804) του ναού της Θεοτόκου Καφατιανής. Γράμμα του Πατριάρχου Σαμουήλ Α’ περί του ναού της Θεοτόκου Εγρίκαπι (1766) και έγγραφα της κοινότητας Μεγάλου Ρεύματος από το 1768 κ. εξ. Γράμματα των πατριαρχών Γρηγορίου Ε’ (1798) και Νεόφυτου Ζ’ περί της σχολής Μεγάλου Ρεύματος (1800), υποσχετικό ψαράδων (1797), γράμματα Ιωάννου Γεωργίου (1797) και Πατριάρχου Νεοφύτου Ζ’ (1801), σημειώματα και έγγραφα περί της κοινότητας Σταυροδρομίου. Γράμματα πατριαρχών Τιμοθέου Β’ (1615), Καλλινίκου Δ’ περί των σχολών (1805), Γεράσιμου Γ’ (1796) και Κωνσταντίου Α’ (1831) περί των σχολών Μουχλίου, Γρηγορίου Ε’ (1798), Ιερεμίου Δ’ (1809) και Κυρίλλου ΣΤ’ (1813) περί της σχολής Εδιρνέκαπι και Κυρίλλου ΣΤ’ περί της σχολής Τζιβαλίου.

Τα περιεχόμενα του βιβλίου έχουν ως εξής:

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ: ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ κατά τους βυζαντινούς χρονογράφους και τους μετά ταύτα, εκκλησιαστικούς τε και μη, και κατά επίσημα έγγραφα
ΔΗΛΩΣΙΣ
ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ (Ιανουάριος – Δεκέμβριος)
ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ
Α΄. ΒΑΡΝΑΒΑ ΚΥΠΡΙΟΥ
Β΄. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ μεγάλου ποστελνίκου του ΚΑΡΑΤΖΑ
Γ΄. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
Δ΄. ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ε΄. ΙΕΡΑ ΑΜΦΙΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ ΝΑΟΥ
Εγκόλπια
Σάκκοι
Ωμοφόρια μεγάλα διορθωθέντα εκ νέου
Ωμοφόρια μικρά διορθωθέντα και ταύτα εκ νέου
Μανδύαι
Τα παρά του αειμνήστου Ιμερετείας Δαβίδ αφιερωθέντα αρχιερατικά, άτινα καλώς διορθωθέντα ευρίσκονται εις ξεχωριστόν πόγον, προς χρήσιν του πατριάρχου κατά το εσπέρας της Μ. Παρασκευής
Πατερίτζαι
Σταυροί
Εν κουτίον αργυρούν, εν σχήματι τετραβαγγέλου, με άγια λείψανα […]
ΣΤ΄. ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ ΝΑΟΥ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ: ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΩΝ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ: ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΑΝΗΓΥΡΕΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΝ: ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΥ 1601 ΜΕΧΡΙΣ ΗΜΩΝ

Σχετικά άρθρα

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ