Κωνσταντίνου Πόλη, Φανάρι, 6η Γενάρη του δίσεκτου 2024. Θεοφανής, Ηλιοφανής, Πόλη μέσα στο ήρεμο καταγάλανο κουστούμι της. Τα απόνερα των καταδύσεων των Τιμίων Σταυρών στα Μαρμαρινά νερά της Προποντίδας από τον Άγιο Στέφανο, τα Ψωμαθειά και την Πρίγκηπο εισέρχονται στο Βόσπορο. Διασταυρώνονται μ΄εκείνα εκ δυσμών του Κεράτιου από το Φανάρι και εξ ανατολών του Βόσπορου από το Μόδι της Χαλκηδόνας. Όλα μαζί βάζουν Αργοναυτική βόρεια πορεία για να παραλάβουν εκείνα από το Μεσοχώρι, να χαιρετήσουν τα Θεραπειά και να βάλουν πλώρη για την Μαύρη Θάλασσα, να την γαληνέψουν και να την κάνουν μια Εύξεινη αγκαλιά.
Ξημερώνει Αγιαννιού. Προσκυνητές, περίεργοι, τουρίστες, πολιτικοί (με ή χωρίς κόμμα) εφοδιάστηκαν, όσοι ξέρουν, με Güllüoğlu μπακλαβάδες και λουκούμια Haci Bekir και επέστρεψαν στην βάση τους για να μείνει στην ησυχία της η Ρωμαίικη κοινότητα της Πόλης, με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τα σχολεία, τις εκκλησίες, το Γενικό Προξενείο και τις λίγες πλέον επαγγελματικές ενασχολήσεις.
Η Πόλη άλλαξε σκηνικό. Επιστροφή στον καπλαντισμένο, ψιλόβροχο Πολίτικο ουρανό αλλά γιορτινό, Χριστουγεννιάτικο κατά το ιουλιανό ημερολόγιο για όλους εκείνους που κάποτε τους ένωνε η κοινή γλώσσα της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, Ρώσους, Γεωργιανούς, Μολδαβούς κ. α. Κυριακή. Άδεια η Πόλη, που πήγαν όλοι; Ησυχάζουν. Το σύγχρονο τραμ της γραμμής Τ5, η ωραιότερη παρά τον Κεράτιο, αν εξαιρέσεις το εμπορικό κέντρο Haliçport Αραβικών συμφερόντων, με λίγα ευρωσέντς χρέωση στην πολύχρηστη ISTANBUL KARD, παρέα τον πρωινό σιμιτζή (κουλουρά) μας φέρνει, από το Φανάρι στο EMINONOU, το πάτημα της παλιάς γέφυρας του Γαλατά, στη βυζαντινή Πόλη.
Την διασχίζουμε χωρίς διόδια πλέον με παρέα τους γλάρους, αυτούς που όλοι από την Ανατολία κάνουν αμάν! για να έρθουν να τους δουν. Πόσα διαφορετικής εθνικότητας παπούτσια δεν την έχουν περπατήσει! Ελάχιστα ως εκ θαύματος τα αυτοκίνητα, άδεια τα τραμ, πολλά όμως τα καλάμια, γεμάτα με δόλωμα τα αγκίστρια, όλα στην πλευρά προς το Pierre Loti την ωραιότερη θέα του Κεράτιου. Αγώνας σε slow motion των ψαράδων να ξενερώσουν με τις πετονιές όχι τη αλυσίδα που προστάτευε το Χρυσούν Κέρας αλλά τα ευλογημένα από χθες πεντανόστιμα ψαράκια του Haliç Hatti. Πώς να μην στρέψει η κεφαλή δεξιά για να φωτιστεί το πρόσωπό μας από τον ήλιο που ξεπροβάλει από την καθ΄ ημάς Ανατολή αλλά και η ψυχή μας από το φως του Φάρου των φάρων, της Μητρόπολης της Ορθοδοξίας και του Γένους, την εις του Θεού Σοφία αφιέρωση των Χριστιανών, την Αγιασοφιά μας επί του λόφου του Ιερού Παλατίου! Δίπλα το «παιδάκι» του μεγάλου τρούλου της, αυτός ο τρούλος του Ναού τον οποίο ο Μέγας Κωνσταντίνος αφιέρωσε στην δεύτερη ιδιότητα του Θεού αυτήν της Αγίας Ειρήνης. Γιατί αλήθεια δεν ψαρεύει κανείς από εκείνη την πλευρά; Μην είναι το φως, μην είναι ο φόβος, μην είναι η ντροπή;
Πατάμε την πέρα πλευρά της Κωνσταντίνου Πόλης, την άλλη ρίζα της γέφυρας στο Πέραν των Ρωμιών, το KARAKOY. Τον άλλοτε πολύβουο, πολύγλωσσο, οικονομικό ρυθμιστή της Πόλης, τον Γαλατά, την θαλάσσια είσοδο υποδοχής των επισκεπτών της Βασιλεύουσας. Γεμάτα τα σοκάκια του με είδη ναυτιλίας, η μυρωδιά του γράσου έκδηλη. Οι άλλοτε μεϊχανέδες των Φερτεκιωτών, που με φιρμάνι και κατ’ αποκλειστικότητα διέθεταν ρακί και κρασί, έχουν αντικατασταθεί με μπαράκια και εστιατόρια. «Στον Γαλατά θα πιώ κρασί στο Πέραν θα μεθύσω…». Οι μουσικές όμως και οι μερακλήδες χορευτές παρελθόν. Ο Γαλατιανός Πρωτοψάλτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου Λεωνίδας Αστέρης πρόλαβε και μου διηγήθηκε: «Όταν χόρευαν ζεϊμπέκικο οι δικοί μας σταματούσαν τα τραμ για να τους καμαρώσουν».
Τέσσερις οι Ρωμαίικες εκκλησίες, σε μια σχετικά πολύ μικρή περιοχή, οι οποίες εξυπηρετούσαν της θρησκευτικές ανάγκες των Ελλήνων: η Μητρόπολη ο Άγιος Νικόλαος των Φερτεκιωτών, ο Άγιος Ιωάννης των Χίων, η Παναγία η Καφατιανή και η ανύπαρκτη σήμερα λόγω κατεδάφισης αυτή του Σωτήρος Χριστού.
Όλες καταπατημένες από τον επαίσχυντο ψευτοπαππά Εφθήμ τον ιδρυτή του λεγόμενου Τουρκοορθόδοξου «πατριαρχείου», σκοπός του οποίου ήταν η προσέλκυση των Ελλήνων κυρίως της Καππαδοκίας τους οποίους ο άμοιρος θεωρούσε εκχριστιανισθέντες Τούρκους. Αστεία προσπάθεια λόγω της πανίσχυρης πίστης τους και η οποία δεν πρόλαβε να δοκιμαστεί (η προσπάθεια) λόγω της καταστροφικής γι αυτούς ανταλλαγής τους το 1924. Η έδρα του σήμερα η εκκλησία της Παναγίας Καφατιανής στην οποία μπαίνοντας δεσπόζει το αφιερωματικό καραβάκι από τον Άγιο Νικόλαο, η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής από τον Άγιο Ιωάννη των Χίων κ.α..
Οι άλλες δύο εκκλησίες σκιάχτρα και σκλάβες ενός ένδοξου παρελθόντος. Τι κι αν το καλέμι σμίλεψε τις ελληνικές επιγραφές τους και η ημισέληνος σκέπασε τις εισόδους τους; Oι κίονες των εισόδων τους και τα επί αυτών αετώματα μαρτυρούν και ταυτοποιούν τους πραγματικούς κτήτορες.
Προορισμός μας ο 5ος όροφος στο 39b της οδού Mumhane. Καλεσμένοι των ρωσόφωνων στην εκκλησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον Άγιο Ανδρέα, που είναι μετόχι της Ι.Μ. Βατοπεδίου. Ακολουθούμε τον Πατριάρχη κι ανεβαίνουμε τα 83 μαρμάρινα σκαλιά όσα ακριβώς και τα ευλογημένα για την Ορθοδοξία και το Γένος πολύκαρπα έτη Του.
Τα ανεβαίνει δαφνοραντιζόμενος με ανθοπέταλα από τα κορίτσια της κοινότητας ενώ οι τρείς καμπάνες στην εσωτερική οροφή του κλιμακοστασίου κελαηδούν πανηγυρικά. Ω! του θαύματος, φτάνει στο τελευταίο κεφαλόσκαλο μονομιάς, λες και είναι ο μικρός Δημητρός Αρχοντώνης κι ανεβαίνει τρεχάτος στην Παναγία της Αρασιάς. Αλαχάνιαστος, πανήρεμος, χαμογελαστός καλοσυνάτος, χαρούμενος, καλοδέχεται την θερμή υποδοχή. Γεμίζει η αγκαλιά του λουλούδια που τα προσφέρουν κοπέλες με παραδοσιακές φορεσιές, ευλογεί τα παιδάκια στις αγκαλιές των μητέρων, ανάβει το κεράκι του, προσκυνάει την εικόνα και εισέρχεται στον κατάμεστο ναό εν μέσω μελωδικότατου πολυχρόνιου.
Παρόντες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προύσης κ. Ιωακείμ, ο πρώην Ηγούμενος της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου του Essex της Μεγάλης Βρετανίας και συνεργός του Αγίου Σωφρονίου γέροντας Ζαχαρίας, ο νυν ηγούμενος Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Πέτρος, ο Γενικός Πρόξενος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας στην Κωνσταντινούπολη κ. Sergiu Gurduza και πλήθος ευλαβών πιστών. Η λειτουργία στα Σλαβωνικά από τον Πανοσιολογιώτατο Μέγα Σύγκελλο του Πατριαρχείου, Ουκρανικής καταγωγής, κ. Ιάκωβο Krochak και τον Ιερολογιότατο Πατριαρχικό Διάκονο κ. Επιφάνιο Kamianovych. Ο μικτός ψαλτικός χορός καλλίφωνος και μελωδικότατος. Ηρεμία, ευλάβεια, κατάνυξη. Στο τέλος μετέλαβαν όλοι και ο Ιερατικώς Προϊστάμενος της ρωσοφώνου παροικίας της Πόλεως, Πανοσιολογιώτατος Μέγας Ιεροκήρυκας κ. Πανάρετος, προσφώνησε τον Πατριάρχη ο οποίος στη συνέχεια αφού ευχαρίστησε όλους αναφέρθηκε στον ρόλο του Πατριαρχείου στην στήριξη των προσφύγων και ζήτησε από τον Γέροντα Ζαχαρία να απευθύνει ένα πατρικό χαιρετισμό. Στην πλούσια σε πεντανόστιμες σπιτικές λιχουδιές τράπεζα τα κοριτσάκια της κοινότητας τραγούδησαν στον Πατριάρχη ο οποίος το χάρηκε πολύ.
Το επιδόρπιο όμως για τον υπογράφοντα ήρθε στο τέλος στο «μπαλκόνι» του Ναού που στην πραγματικότητα είναι το υπόλοιπο της ταράτσας. Η άνωθεν για άλλη μια φορά συνάντηση με τον Πρωτόθρονο της Ορθοδοξίας εξελίχθηκε σε μια υπεράνωθεν συνάντηση με τον Ναό των προγόνων του Φερτεκιωτών στην Πόλη. Ακριβώς κάτω από την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα πρόλαβε ως εκ θαύματος η Μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, την οποία είχαν υπό την προστασία τους οι Φερτεκιώτες της Καππαδοκίας.
Στον ουρανό την γύρευε και στην γη την βρήκε έστω και εγκαταλελειμμένη και καταπατημένη και πυρπολημένη και λεηλατημένη, η εκκλησία των προγόνων του είναι εκεί. Όλα τα «τέρατα» του Βυζαντινού αναλόγιου έχουν περάσει από αυτό τον Ναό. Αλλά και ο Παναγιώτατος ως διάκονος πρόλαβε και την υπηρέτησε όταν ο θείος του ήταν νεωκόρος. «Φορούσε σακάκι με χρυσά κουμπιά και με μεγαλοπρέπεια κολάκευε οδηγώντας τις αρχοντικές Ρωμιές στα στασίδια τους» περιέγραψε στον συντάκτη ο αείμνηστος Καππαδόκας Νεαπολίτης Μητροπολίτης Τρανουπόλεως Γερμανός. Εδώ και ο αείμνηστος προστάτης των Ποντίων Λεωνίδας Ιασωνίδης εκφώνησε τον περίφημο ιστορικό επιμνημόσυνο υπέρ των προγόνων του λόγο. Είναι υπαρκτή η λαχτάρα και σε εξέλιξη η προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου να επιστρέψουν οι κλεμμένες εκκλησιές του Γαλατά στον ιδιοκτήτη τους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο . Το πέτυχε με το Σισλί, με το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, την Αστική Σχολή του Γαλατά που βρίσκεται λίγο πιο πάνω γιατί όχι κι αυτό; Όλα τα δίκια με το μέρος Του. Ο Θεός να του δίνει κουράγιο και ευλογία να αξιωθεί να δει να γίνεται πραγματικότητα και αυτή του ιερή επιθυμία. Το αξίζει.
Εμείς αυτό που οφείλουμε να κάνουμε επισκεπτόμενοι την Κωνσταντίνο Πόλη να ανάψουμε ακόμα ένα κεράκι σε έναν από τους πενήντα δύο εν λειτουργία ανακαινισμένους, χάρη στον Οικουμενικό Πατριάρχη μας κ.κ. Βαρθολομαίο τον Ίμβριο, Ιερούς Ναούς μας.
Κωνσταντίνος Β. Τερψίδης
Εκπαιδευτικός – Θεσσαλονικεύς
εκ Φερτεκίου της Αγιοτόκου και Αγιοτρόφου Καππαδοκίας
