Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ο καθηρημένος από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας «Πατριαρχικός Έξαρχος Αφρικής», της Εκκλησίας της Ρωσίας, πρώην μητροπολίτης Κλιν Λεωνίδας, σε ανάρτηση του στο διαδίκτυο μας παρουσίασε την δική του εκδοχή για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Αφρική, μετά την εισβολή της ρωσικής Εκκλησίας στην κανονική δικαιοδοσία του παλαιφάτου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Είναι γνωστό πως αυτή η ρωσική εισβολή στην Αφρική έγινε ως αντίποινα στην απόφαση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας να αναγνωρίσει την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, την οποία παραχώρησε κανονικώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ο καθηρημένος πρ. Κλιν Λεωνίδας εκφράζεται με θράσος και αλαζονεία για την ρωσική προέλαση στην Αφρική, όταν λέει, μεταξύ άλλων: «Δεν έχουμε ανταγωνιστές. Να το πούμε λαϊκιστί: εισήλθαμε στην κανονική έρημο, εφόσον ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στήριξε τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίο, έγιναν σχισματικοί για εμάς και γι’ αυτό ασχολούμαστε ομαλά με το έργο μας, με τα δικά μας χωράφια».
Θα είχε ενδιαφέρον – θεωρητικά πάντα – η αντίδραση των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών σ’ αυτή την τοποθέτηση του καθηρημένου μητροπολίτου. Δεν είναι για τις Ορθόδοξες Εκκλησίες «σχισματικοί» ο Οικουμενικός Πατριάρχης και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, αλλά είναι για τη Ρωσία και το βροντοφωνάζει! Η διακοπή του μνημοσύνου ισούται με «σχίσμα» για τους Ρώσους; Πάντως ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν διέκοψε το μνημόσυνο του Μόσχας κι αυτό δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητο ούτε να θεωρείται αυτονόητο.
Μας λέει, λοιπόν, ο καθηρημένος πρ. Κλιν Λεωνίδας για την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Αφρική από το Πατριαρχείο Μόσχας:
«Διευρύνουμε τα γεωγραφικά όρια. Την παρούσα στιγμή έχουμε 23 χώρες, είναι άνω των 200 κληρικών, έχουμε αύξηση του αριθμού των κοινωνικών, ανθρωπιστικών, εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Υγείας, με την Rossotrudnichestvo, και μάλιστα με το Υπουργείο Εξωτερικών επεξεργαζόμαστε πολύ δυνατά προγράμματα, τα οποία ήδη υλοποιούνται σε πολλά χώρες. Έχουμε άμεση επαφή με τους συναδέλφους και τους εταίρους μας και προετοιμάζουμε την Β’ Διεθνή Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας – Αφρικής, στην οποία, όπως ελπίζουμε, θα συμμετάσχει ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας κ.κ. Κύριλλος. Θα είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναγγείλουμε την θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε πολλούς ηγέτες, προέδρους των κρατών της Αφρικής, οι οποίοι θα βρεθούν αυτοπροσώπως στην Σύνοδο στην Αγία Πετρούπολης.
Και αυτό που δεν κατάφερε ο Πάπας της Ρώμης κατά την σύντομη επίσκεψή του σε μερικές αφρικανικές χώρες, νομίζω, θα το καταφέρει με λαμπρότητα ο Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας, επειδή τον αγαπάει πολύ το ποίμνιο της Αφρικής, τον σέβεται, τον ευχαριστεί για όσα κάνει εκεί μέσω του Εξαρχάτου. Θεωρούμε ότι είναι πολλές οι πτυχές πλέον που πραγματοποιούνται σήμερα.
Όσον αφορά την Ουγκάντα, εκεί την πορεία την ελέγχει ο ίδιος ο Πρόεδρος της χώρας. Είναι πολύ συντηρητικός, γνωριζόμαστε με αυτόν προσωπικά. Την παρούσα στιγμή μας έχει παραχωρήσει ένα από τα μεγάλα οικόπεδα στην Ουγκάντα, όπου θα χτιστούν το διοικητικό και πνευματικό κέντρο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ένα νοσοκομείο, ένα σχολείο, άλλα κτίρια, τα οποία θα κατασκευάζονται κατόπιν συνεννοήσεων μεταξύ του Μακαριωτάτου και του Προέδρου της Ουγκάντας. Εκεί βλέπουμε καλές προοπτικές ανάπτυξης.
Δεν έχουμε ανταγωνιστές. Να το πούμε λαϊκιστί: εισήλθαμε στην κανονική έρημο, εφόσον ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στήριξε τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίο, έγιναν σχισματικοί για εμάς και γι’ αυτό ασχολούμαστε ομαλά με το έργο μας, με τα δικά μας χωράφια. Πολλά πρέπει να διορθωθούν, αντιμετωπίζουμε πολλά ζητήματα και αρχίζουμε εκ του μηδενός, υπάρχουν πολλές ψευδοχριστιανικές κοινότητες, οι οποίες θεωρούσαν τον εαυτό τους χριστιανούς, μας ζητούν να δουλέψουμε μαζί τους και να εξηγήσουμε τι εστί στην πραγματικότητα το Ορθόδοξο δόγμα. Το κάνουμε, οι ιεραποστολικές ομάδες εναλλάσσονται ασταμάτητα, εργάζονται στην ήπειρο.
Έχουμε πολύ καλές προοπτικές, γιατί οι Αφρικανοί είδαν σε μας τους φίλους, εκείνους που έβλεπαν στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, και έπειτα η δράση και της ΕΣΣΔ και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν κάπως περιορισμένη. Επιτέλους όμως καταλήξαμε στο ότι πλέον δε θα μεταβιβάζουμε τις εξουσίες μας σε κανέναν.
Θα αναπτύσσουμε οι ίδιοι την ήπειρο, οι ίδιοι θα επενδύουμε στην διαδικασία εκπαίδευσης.
Τώρα εκπαιδεύουμε την νεολαία, 11 φοιτητές τελείωσαν την ακαδημαϊκή χρονιά την Αγία Πετρούπολη, έπειτα θα παρακολουθήσουν την πλήρη 4ετή φοίτηση σε πρόγραμμα θεολογίας. Στο Κρατικό Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας σπουδάζουν κάποια παιδιά. Τις προάλλες γιορτάσαμε την Ημέρα της ρωσικής γλώσσας και τα γενέθλια του Αλεξάνδρ Πούσκιν, άπταιστα διάβασαν το «Πάτερ ημών» στην ποιητική απόδοση και τα ποιήματα του Πούσκιν. Με άλλα λόγια οι άνθρωποι αρχίζουν να απορροφούν τον πολιτισμό μας, το Ευαγγέλιο του Χριστού, όπως κάποτε μας το μετέφεραν και σε μας, και χαιρόμαστε ιδιαίτερα ότι έχουμε αυτή την δυνατότητα να το μεταφέρουμε στους αδελφούς μας, στους αδελφούς μάλιστα και στους φίλους μας. Έτσι μας βλέπουν, επειδή η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως και το ρωσικό κράτος, ποτέ δεν έχει εισβάλει ως νεοαποικιοκράτες στην αφρικανική ήπειρο».
Επομένως, σύμφωνα με τον καθηρημένο ρώσο «Πατριαρχικό έξαρχο Αφρικής», ο εκρωσισμός προχωρεί με γοργούς ρυθμούς, σε όλα τα επίπεδα, αλλά αυτό δεν είναι «αποικιοκρατία». Προφανώς θεωρεί την όλη εισβολή ως «ειδική εκκλησιαστική επιχείρηση», κατά το «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Πούτιν στην Ουκρανία.
Για όλα τα παραπάνω οι ενασχολούμενοι καθηγητές περί την ιεραποστολική εν Ελλάδι – κάποιοι μάλιστα με «ειδίκευση» στην Αφρική – δεν έχουν να πουν κάτι. Αμφιβάλλω αν είναι και θεατές αυτού που συντελείται. Τέτοια η αδιαφορία τους ή ρωσοφιλία τους, ίσως…
Για τον ιεραπόστολο της Αφρικής, τον σεβαστό Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας κ. Αναστάσιο, η σιωπή του εδώ συνιστά έκπτωση, δυστυχώς… Η ιστορία δεν θα του συγχωρήσει αυτή την «ουδετερότητα».
Αλλά ο καθηρημένος «Πατριαρχικός έξαρχος Αφρικής» έχει λόγο και στο Ουκρανικό, αφού, σε σχετική συνέντευξή του, θεωρεί ότι «καθώς το έδαφος της Ουκρανίας απελευθερώνεται από το ναζιστικό καθεστώς, είναι απαραίτητο να γίνουν δεκτές οι αντίστοιχες επισκοπές, να εξεταστεί η σκοπιμότητα του διαχωρισμού τους ή, αντίθετα, η ενοποίηση και η άμεση υποταγή τους στον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών. Δεν βλέπω άλλη λύση», είπε ο καθηρημένος ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας.
Κατηγόρησε, μάλιστα, την ομάδα του Ονούφριου στην Ουκρανία, που πρόσκειται στην Μόσχα, για «αποσχιστικές τάσεις», κάτι που «ωρίμαζε κάτω από διάφορες σάλτσες». «Όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία να ξεφύγουν από την πτέρυγα της Μόσχας, το έκαναν», είπε ο καθηρημένος Λεωνίδας Γκορμπατσώφ.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο δημοσιογράφος ισχυρίστηκε ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί τον πρ. μητροπολίτη Λεωνίδα «Πριγκόζιν της Εκκλησίας», αλλά ο ίδιος λέει ότι δεν συμφωνεί με έναν τέτοιο ορισμό, καθώς θεωρεί τον εαυτό του απλώς «υπηρέτη της δικαιοσύνης».
Πάντως ο ισχυρός άνδρας του Τμήματος Εξωτερικών Υποθέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας πρωθιερέας Νικόλαος Μπαλασόφ, έχει αναλάβει το έργο της προσάρτησης των περιοχών που καταλαμβάνει η Ρωσία στην Ουκρανία, απευθείας στο Πατριαρχείο Μόσχας.
Από τα παραπάνω γίνεται εμφανές ότι το Πατριαρχείο Μόσχας επιδιώκει αυτό που γράψαμε από την αρχή του Ουκρανικού ζητήματος: Να κυριαρχήσει πάση τη κτίσει, πάση θυσία. Δεν συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο.
Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες όσο δεν αντιδρούν σε αυτή την εωσφορική λογική, να είναι έτοιμες να την υποστούν, αργά ή γρήγορα…
