Υπογραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου Βοσπορίου: Λόγος εις την Κυριακήν των Βαΐων

ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

(Πάνσεπτος Πατριαρχικὸς Ναός, τῇ 17ῃ Ἀπριλίου 2022)

«Πρὸ ἕξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα (…) ἡ Μαρία λαβοῦσα λίτρα μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ (…)· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου» [Λκ. ιδ΄, 16].

Ἰδού, Παναγιώτατε Δέσποτα!

            Κυριακὴ τῶν Βαΐων!

Ἔχοντες διατρέξει δυσθύμως τὸ μέγα καὶ σωτηριῶδες στάδιον τῆς πνευμα­τικῆς καὶ σωματικῆς ἀσκή­σεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, εἰσερχόμεθα εἰς τὴν κορυφαίαν ἑβδο­μά­δα τοῦ ἐνιαυσίου κύκλου τῆς ἐκ­κλησιαστικὴς ζωῆς, ἤτοι εἰς τὴν Ἁγίαν καὶ Με­γάλην Ἑβδομάδα. Καὶ ἐφέτος, ἡμεῖς μέν, οἱ ἁπλοὶ πιστοὶ καὶ κληρικοί, ἔχομεν τὴν σπανίαν ἐκείνην εὐλογίαν εἰς τὴν ζωὴν ἑκάστου πιστοῦ τῆς Ἁγίας μας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς μετοχῆς δῆλα δὴ εἰς τὰς τελετὰς τῆς ἑψήσεως καὶ τοῦ καθαγιασμοῦ τοῦ Ἁγίου Μύρου, αἵπερ ἀνὰ δεκαετίαν σχεδὸν ἐπαναλαμ­βά­νονται· Ὑμεῖς δέ, Πανα­γιώτατε, στέφεσθε ὑπὸ τοῦ Παντο­κρά­τορος καὶ Παντεπόπτου Δημιουργοῦ τοῦ Σύμ­παν­τος Κόσμου, τοῦ Βασιλέως τῶν Οὐ­ρανῶν καὶ ἐνδόξου Κεφαλῆς τοῦ μαρτυ­ρι­κοῦ τῆς Ἐκκλησίας Σώματος, στέφεσθε -λέγω- διὰ τῆς ἱστορικῶς καὶ ἐκκλησιαστικῶς ἀνεπαναλείπτου -καθ’ ἃ οἱ Πατρι­αρχικοὶ Πίνακες[1] διαβεβαιώνουσιν ἡμᾶς- εὐλογίας, δι’ Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην, κα­θαγιασμοῦ διὰ τετάρτην φορὰν τοῦ Ἁγίου Μύρου· χρησιμοποιουμένου διὰ τὴν με­τά­δοσιν τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰς τοὺς ἀνὰ τὴν οἰκουμένην νεο­φω­τίστους χριστιανούς, διὰ τὸν ἐγκαινιασμὸν τῶν Ἱε­ρῶν εὐκτηρίων Οἴκων, τῶν νέων Ναῶν μας, καὶ παλαιότερον διὰ τὴν χρῖσιν τῶν βασι­λέων τῆς φιλοχρίστου ἡμῶν ἐν Βυ­ζαντίῳ αὐτοκρατορίας.

            Οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι Πατέρες ὥρισαν ὡς καταλληλοτέραν περίο­δον διὰ τὴν τοποθέτησιν τοῦ εὐσήμου τούτου γεγονότος τῆς Ἐκκλησίας τὴν περίοδον ἀπὸ τῆς σήμερον, Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ἄχρι τῆς Μ. Πέμπτης, ὅτε καὶ μέλλει ἵνα συν­τελεσθῇ, θείᾳ συνάρσει, ἡ κορύφωσις καὶ τὸ τέλος αὐτοῦ, ὁ καθαγιασμὸς δῆλον ὅτι τοῦ Ἁγίου Μύρου. Καὶ τοῦτο οὐδόλως τυχαίως. Διότι καθ’ ἕκαστον Μ. Σάββατον ἐτελεῖτο, ὡς γνωστόν, εἰς τὴν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν ἡ βάπτισις καὶ τὸ χρῖσμα τῶν κατηχουμένων.  Τὸ δὲ ἐνδιάτακτον σήμερον εὐαγ­γελικὸν ἀνάγνωσμα ἀπόλυτον ἔχει σχέσιν μετὰ τῆς ἐννοίας τοῦ μύρου. «Πρὸ ἕξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα…», ὁ Κύριος, μετα­βαί­νων ἀπὸ Γαλιλαίας εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα πρὸς ἑορτασμὸν τοῦ ἑβραϊκοῦ πάσχα, εἰσ­έρχεται πρῶτον εἰς Βη­θανίαν, ὅπου ἀνιστᾷ τὸν κοιμηθέντα φίλον Αὐτοῦ Λάζαρον. Τὸ βράδυ παρατίθεται δεῖπνος εἰς τὸν Κύριον. Ἐκεῖ πλησιάζει ἡ Μαρία, ἡ εὐγνώμων ἀδελφὴ τοῦ Τετραημέρου Λαζάρου, καὶ «λαβοῦσα λίτρα μύρου νάρδου πιστι­κῆς πολυτίμου» ἀλείφει «τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ». Ἡ ἀναφορὰ εἰς τὴν ἐκδήλωσιν αὐτήν, εὐγνώμονος λατρείας τῆς Μαρίας πρὸς τὸν Κύριον, μέσῳ πολυ­τίμου μύρου, δικαιολογεῖ ὁπωσδήποτε τὴν ἔναρξιν σήμερον τῆς παρασκευῆς τοῦ Ἁ­γίου Μύρου.

            Ὅμως, ἐπιτρέψατέ μοι -χάριν τῆς θλιβερᾶς ἐπικαιρότητος- καὶ ἕτερόν τινα παραλληλισμόν. Ὁ δόλιος μαθητὴς Ἰούδας, παρὼν εἰς τὸ γεῦμα, διεμαρ­τυρήθη ὑπο­κρι­τι­κῶς, διότι τὸ χρησιμοποιηθὲν ὑπὸ τῆς Μαρίας μύρον ἦτο πολύ­τιμον καὶ τὸ ἀντίτι­μόν του θὰ ἠδύνατο νὰ δοθῇ εἰς ἐνίσχυσιν τῶν πτωχῶν, ἀντὶ νὰ χυθῇ «ἀσκό­πως» εἰς τοὺς ἀχράντους πόδας τοῦ Δεσπότου τῆς Κτίσεως. Ὁμοίῳ τρόπῳ, τινὲς τῶν Ὀρθο­δόξων ταγῶν -μάταιον νὰ τὸ κρύψωμεν- ἐκφράζουσιν εὐκαίρως – ἀκαίρως παραφώνους «συνειδησιακὰς» διαμαρτυρίας ἐπὶ σειρᾶς ζητημάτων, ὑψοῦντες αὐτο­κλήτως ὄμμα ἐπικριτικόν, ὡς ὄψιμοι καὶ πολυ­πράγμονες δεφένδορες τοῦ «γνησίου» ὀρθο­δό­ξου φρονήματος. Τινές δ’ ἐξ αὐτῶν ἀρνοῦν­ται συστηματικῶς ἀκόμη νὰ ζητή­σουν τὴν ἀποστολὴν ποσότητος ἐκ τοῦ ἐκ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας εὐλογη­θέντος Μύ­ρου. «Εἰς τοιοῦτον βαθμὸν ἀπογαλακτισμοῦ ἔφθασαν», ὡς ἐπαίρον­ται, ἐκ τῆς Μη­τρός των Ἐκκλησίας. Ὁμοιάζουν ὅμως Ἰούδᾳ, ὡς εὑρίσκομεν. Διότι, ὡς ἐκεῖνος παρέ­δωσε καὶ κατέδωσε αὐτοβούλως τὸν Κύριον «εἰς τὸ σταυρῶσαι αὐτόν», ὁμοίῳ τρόπῳ καὶ οἱ ἀδελφοὶ ἡμῶν αὐτοβούλως, δυστυχῶς, καὶ ἀδιστάκτως κατα­πατοῦν τὴν ἐλευθερίαν καὶ ἀξιοπρέπειαν τοῦ ἀν­θρώπου· ἀνεν­δοιάστως εὐλογοῦν πολεμικὰς πράξεις καὶ ἀποδέχονται λόγοις καὶ πράξεσιν τὸ λεγόμενον «δίκαιον τοῦ ἰσχυ­ροῦ», καταπαντοῦντες τοιουτοτρόπως τὸ ἱερὸν τοῦ κατὰ κόσμον ἀδυνάτου δίκαιον, σταυ­ροῦν­τες δ’ ἅμα ἐκ νέου τὸν Ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν τῆς Πίστεως ἡμῶν. Πονηρευ­όμενοι, ὡς δῆθεν καὶ ζη­λωταί, μετέρχονται ποικίλων προφάσεων ἐν ἁμαρτίαις, ὑπή­κοντες οὐχὶ τῷ Θεῷ, ἀλλὰ τῷ κακῶς καὶ κοσμικῶς ἐν­νοουμένῳ συμφέροντι αὐτῶν. Ἀκολουθοῦν δυστυχῶς τὸν δρόμον τοῦ Ἰ­σκα­­ριώτου, οὗ τὸ τέλος γνωστόν· «καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο» [Ματθ. κζ΄,5]…   

            Ὅμως ἡμεῖς γνωρίζομεν, ὡς υἱοὶ φωτός, ὅτι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ «οὐ νικᾶται» εἰς τὸν αἰῶνα. Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου φέρει τὴν ὑπογραφὴν τοῦ Θεοῦ καὶ οὐδὲν ἐμπόδιον δύναται πώποτε ἀντιστῆναι. Μόνος ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νὰ ἐπι­λέ­ξῃ τὴν ἀπομάκρυνσίν του ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. Μακρὰν δὲ τοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος, κάθε ἄνθρω­πος, ἐναγκαλίζεται τὸν θάνα­τον. Βυθίζεται εἰς τὸ σκότος. Πορώνεται ἡ καρδία του καὶ τελικῶς εὑρίσκεται ἀντι­μέτωπος μὲ τὸ κυριώτερον πρόβλημα· ἀδυνατεῖ, λόγῳ ἐωσ­φορικοῦ ἐγωϊσμοῦ, νὰ συνέλθῃ καὶ νὰ ἀναφωνήσῃ καρδιακῶς «Ἥμαρτον, Κύ­ριε! Ἐλέησόν με»!

            Ὁ Κύριος, ὅμως, Πατὴρ στοργικός, ἀναμένει τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ ἀσώτου μέχρι τῆς τελευταίας ὥρας. Ἐξέρχεται ὁ Ἴδιος εἰς ἐξεύρεσιν τοῦ ἀπολωλότος προβάτου. Εἰσέρχεται, ἐν προκειμένῳ σήμερον, θεοπρεπῶς καὶ ἐνσυνειδήτως εἰς τὴν Ἱερουσα­λήμ, τὴν πόλην «τὴν φονεύσασαν τοὺς προφήτας» [Λκ. ιγ’, 34]· τὴν πόλιν ὅπου μέλλει ἵνα ἐκτυ­λιχθῇ τὸ Θεῖον Πάθος· τὴν πόλιν ὅπου διὰ μηχανεύματος θείου θὰ νι­κηθῇ ὁ θάνατος καὶ θὰ θραυθοῦν ὁρι­στικῶς τὰ αἰώ­νια δεσμὰ τοῦ Ἄιδου. Τὸ ἀγα­πη­τικὸν καὶ θυσιαστικόν Του καθῆκον εἶναι ἐκεῖ· κὶ Ἐκεῖνος οὐδόλως ἀφίσταται αὐτοῦ. Τὸ δὲ ἡμέτερον καθῆκον -ὅλων ἡμῶν τῶν ἐν τῷ κλεινῷ Φαναρίῳ καὶ ἐν τῇ Πόλει- εἶναι τὸ ὧδε στῆναι· τὸ διαφυλάττειν ἀμετακινήτως καὶ ἀσυμβιβάστως τὰ τῆς Πίστε­ως καὶ τοῦ Γένους ἡμῶν τιμαλφῆ· τὸ μαρτυρεῖν Χριστόν· τὸ λαλεῖν ἀλήθειαν, Πανα­γιώτατε, κόστους μὴ ὑπολογιζομένου.

            Ἐνθυμούμενοι τὰ σοφῶς ἐν τῇ Ὑμετέρᾳ Πατριαρχικῇ Ἐγκυκλίῳ, δι’ ἧς ἀνηγ­γέλ­λετο ἡ ἐφετινὴ ἕψησις τοῦ Ἁγίου Μύρου, διαλαμβανόμενα· «…ἔμπλεοι συγκι­νήσεως καί χα­ρᾶς» προτρε­πό­μεθα «πάντας ὑμᾶς εἰς προσευχητικήν πα­ρουσίαν ἐν τῷ πανσέπτῳ Πα­τριαρχικῷ Ναῷ, …ὑπομιμνήσκοντες ὅτι ἡ τοῦ Θεί­ου Ἐλαίου καθαγίασις ἀποτελεῖ με­γίστην εὐλογίαν διά τε τούς τε­λοῦν­τας αὐτήν καί διά τούς συμμετέχοντας εἰς τήν πνευ­ματικήν καί μυ­ρί­πνοον ταύτην πανήγυριν» [Πατριαρχικὴ Ἐγκύκλιος 26ης Φεβρουαρίου 2022], Παναγιώ­τα­τε, οὐκ ἔχομεν εἰ μὴ μόνον ἀναπέμψαι εὐχὰς εἰλικρινοῦς καὶ ἐμπόνου ἀγάπης.

            Εἶθε ἵνα τὸ ἔλαιον τοῦ παρα­σκευ­ασθησομένου Ἁγίου Μύρου τραπῇ εἰς ἔλεος Θεοῦ διὰ τὰς σκληρὰς καρδίας τῶν ἀδελφῶν μας καὶ δὴ τῶν ὁμοδόξων. Εἴθε νὰ φωτίσῃ τοὺς ἐσκοτισμένους νόες των, νὰ λυ­γί­σῃ ἀγαπητικῶς τὸ ἄκαμπτον φρό­νημά των καὶ νὰ καταβιβάσῃ τὴν χαρακτηρίζουσαν αὐτοὺς ὑπερυψωμένην ὀφρῦν τῆς κο­σμι­κῆς οἰήσεως. Καὶ εἰς ἡμᾶς, εἴθε νὰ δώσῃ τὸ Ἅγιον Μύρον ταπείνωσιν, ἀγάπην, μετάνοιαν· πάντα τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ἵνα εὐαρεστοῦντες Θεῷ ἀξιω­θῶ­μεν ἰδεῖν καὶ τὴν ἁγίαν Αὐτοῦ Ἀνάστασιν καί, σὺν αὐτῇ, εἰρήνην τῷ κόσμῳ.

Εὔχεσθε, Παναγιώτατε!

[1] Μανουὴλ Ι. Γεδεών, Πατριαρχικοὶ Πίνακες, Εἰδήσεις ἱστορικαὶ βιογραφικαὶ περὶ τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως, ἀπὸ Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου μέχρις Ἰωακεὶμ Γ’ τοῦ ἀπὸ Θεσσαλονίκης (36 – 1884), (ἐπανέκδ.) ἐκδ. Σιάτρα, Ἀθῆναι, 2016³.