Ο Αντουάν Αρζακοφσκί, ιστορικός και συγγραφέας πολλών βιβλίων για τη Ρωσία και την Ουκρανία, έδωσε συνέντευξη στα “ΝΕΑ Σαββατοκύριακο” (19-3-2022) και την Κίττυ Ξενάκη.
Είναι Γάλλος αλλά με σλαβικές ρίζες: οι παππούδες του εγκατέλειψαν την Κριμαία μετά την επανάσταση του 1917.Ένας ορθόδοξος ανάμεσα σε πολλούς καθολικούς: συνδιευθύνει τον πόλο «Πολιτική και Θρησκείες» στο Collège des Bernardins του Παρισιού. Είναι επίσης επίτιμος διευθυντής του Ινστιτούτου Οικουμενικών Σπουδών της Λβιβ, και συγγραφέας πολλών βιβλίων για τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Λέτε πως οι Εκκλησίες κρατούν ένα από τα βασικά κλειδιά της συμφιλίωσης ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Όμως ο πατριάρχης Κύριλλος ευλόγησε τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις – πού βρίσκεται λοιπόν αυτό το κλειδί;
Ναι, οι Εκκλησίες κρατούν ένα από τα βασικά κλειδιά συμφιλίωσης αφού είναι και οι ίδιες μέρος της διαμάχης. Την περίοδο 2018-19, συγκέντρωσα στο Παρίσι, το Κίεβο και την Καν 200 ρώσους, ουκρανούς και ευρωπαίους διανοουμένους, και όλοι συμφώνησαν πως ο ρωσοουκρανικός πόλεμος (που ξεκίνησε, μην το ξεχνάμε, το 2014) υποκινείται από τέσσερα κύρια αίτια ιστοριογραφικής, πολιτικής, γεωπολιτικής και εκκλησιολογικής φύσης. Σε όλες τις περιπτώσεις, η διαμάχη αντιπαρατάσσει εκείνους που έχουν παραμείνει στο επίπεδο του λογισμικού του homo sovieticus, και εκείνους που πιστεύουν στην αποκατάσταση του homo dignus πάνω στα ερείπια της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Το κλειδί της συμφιλίωσης ανάμεσα στις θρησκευτικές και εθνικές κοινότητες περνάει λοιπόν καταρχήν από τη μεταμέλεια της Ρωσικής Εκκλησίας για τους συμβιβασμούς και τα εγκλήματα της σοβιετικής περιόδου, και την ολική αναθεώρηση της φονταμενταλιστικής θεολογίας που διαβρώνει τη ρωσική εκκλησιολογία από τον 16ο αιώνα.
Δεν ξέρω αν είναι περισσότερο θέμα (κοινής) θρησκείας ή (ρωσικής) προπαγάνδας, αλλά η Ελλάδα είναι μία χώρα όπου μέρος του πληθυσμού διατηρεί πάντα φιλορωσικά, αν όχι φιλοπουτινικά, αισθήματα. Πώς θα το εξηγούσατε;
Μα και στη γαλλική κοινωνία υφίστανται διάφορες μορφές πουτινισμού. Ο δημοσιογράφος Ζαν-Πιερ Ντενί ξεχώρισε πρόσφατα τον φονταμενταλιστικό πουτινισμό ορισμένων θρησκευόμενων, που ονειρεύονται αποκατάσταση του μύθου της πολιτισμικής αγνότητας· τον πουτινισμό των μεταμοντέρνων ελίτ, που αφήνουν να τους καθοδηγούν φιγούρες που θεωρούν ισχυρές· τον αλαζονικό πουτινισμό των πολιτικών και οικονομικών ελίτ που θέλουν να επωφεληθούν από την εξαιρετική αδυναμία της ρωσικής οικονομίας. Υπάρχει ένας αριστερός πουτινισμός, πολύ αντιαμερικανικός, και ένας δεξιός πουτινισμός, που θεωρεί ότι η Ρωσία μπορεί να πολεμήσει τον ισλαμισμό. Όλα αυτά τα ρεύματα αδυνατούν να διαχωρίσουν την αλήθεια της ρωσικής ψυχής από την πραγματικότητα ενός μαφιόζικου κράτους.
