Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ο σεβαστός μου και πολύτιμος Σταύρος Ζουμπουλάκης στην πρόσφατη ομιλία του κατά την παρουσίαση του βιβλίου «ΛΥΤΡΩΣΗ – Περί του Αγίου Φωτός» του Δημήτρη Αλικάκου, είπε πολύ σημαντικά και αληθινά πράγματα.
Όμως, είπε και κάτι στο οποίο αισθάνομαι την ανάγκη να αντιλέξω. Είπε πως «στην Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν υπάρχει κουλτούρα διαλόγου, δεν υπάρχει κουλτούρα συζήτησης».
Ήθελα, λοιπόν, με αφορμή αυτόν τον «αφορισμό» του Σταύρου Ζουμπουλάκη, να δηλώσω για άλλη μια φορά πως αν για κάποιο λόγο υπερασπίζομαι το Οικουμενικό Πατριαρχείο σήμερα, είναι ακριβώς αυτή η «κουλτούρα διαλόγου» που καλλιεργεί συστηματικά από τις αρχές του 20ού αιώνα. Και γι’ αυτήν ακριβώς την κουλτούρα και πρακτική του διαλόγου επικρίνεται με σφοδρότητα από τους διάφορους κύκλους, πρωτίστως της Εκκλησίας της Ελλάδος και στη συνέχεια και άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Έχω γράψει ήδη εδώ και 10 χρόνια για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο τον «Διάλογο», πως πορεύεται προς την οικουμένη διαλεγόμενος αενάως! Με τους πάντες! Αφού άπαντες του Θεού και Πατρός «γένος εσμέν». Διαλέγεται με τα νήπια, τους έφηβους, τους νέους, τους μεσήλικες, τους ηλικιωμένους, τους ξένους, τους οικείους, τους εγγύς και τους μακράν, τους ετεροδόξους και αλλοθρήσκους, τους αδελφούς εν τη πίστει Ορθοδόξους όπου γης.
Ίσως γι’ αυτό νομίζω πως δεν είναι λίγες οι φορές που ο Πατριάρχης είναι μόνος!… Σηκώνει ένα τεράστιο βάρος, αυτό του διαλόγου και της συνάντησης, που απαιτεί υψηλή εγρήγορση και συνειδητότητα, ανά πάσα στιγμή.
Ίσως γι’ αυτό νομίζω πως δεν είναι λίγες οι φορές που ο Πατριάρχης είναι μόνος!… Σηκώνει ένα τεράστιο βάρος, αυτό του διαλόγου και της συνάντησης, που απαιτεί υψηλή εγρήγορση και συνειδητότητα, ανά πάσα στιγμή.
Είναι όντως Οικουμενικός Πατριάρχης διότι διαλέγεται αδιαλείπτως με την Οικουμένη! Αφουγκράζεται, συλλαμβάνει και ενστερνίζεται τα μηνύματα των καιρών, μετουσιώνοντάς τα σε σκέψη, δράση και θεολογία. Γιατί είναι, φυσικά, έγνοια του η επικαιροποίηση της θεολογίας.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκανε τις περισσότερες μέχρι τώρα διορθόδοξες συνάξεις της ιστορίας. Προώθησε τον διαχριστιανικό διάλογο στο έπακρον και καλλιέργησε συστηματικά τον διαθρησκειακό διάλογο. Δεν αφίσταται του διαλόγου ακόμα και όταν υπάρχουν προβλήματα. Στα Περιβαλλοντικά συνέδρια που διοργανώνει το Πατριαρχείο, προσκαλεί και διαλέγεται και με άθεους επιστήμονες. Ο Πατριάρχης είναι πάντοτε στις επάλξεις του διαλόγου.
Αλλά και πολλοί ιεράρχες του Θρόνου ανά την οικουμένη έχουν ενστερνιστεί αυτή την κουλτούρα διαλόγου και την εφαρμόζουν – στο μέτρο των δυνάμεών του ο καθείς – δίνοντας μια τέτοια διαλογική μαρτυρία της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο.
Πρωτίστως τιμούμε σήμερα τον Οικουμενικό Θρόνο και τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο γι’ αυτήν ακριβώς την διαλογική μαρτυρία της Ορθοδοξίας, που δεν ευνοεί την εσωστρέφεια, αλλά προσπαθεί να βγάλει την Ορθοδοξία από τον απομονωτισμό.
Αυτός ο λόγος του Πατριάρχη μας εκφράζει απολύτως: «Σήμερα, στον 21ο αι. είναι αδιανόητον και αδύνατον να ζει κανείς με εσωστρέφεια, με αυτάρκεια και με αυταρέσκεια. Πρέπει να ευρίσκεται εν διαρκή κοινωνία με τον Θεό και επικοινωνία με τους συνανθρώπους του, με διάλογο, και αγάπη και αλληλοπεριχώρηση».
