Ημέρα Μνήμης Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στο Μόναχο

Με ιδιαίτερη συγκίνηση και σε έξοχο κλίμα ελληνοβαυαρικής φιλίας έλαβε χώρα τις 8 Ιουλίου 2019 στο Μόναχο η εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, τον παγκοσμίου φήμης Έλληνα μαθηματικό. 

Οι πρόγονοι του Καραθεοδωρή κατάγονταν από τη Θράκη, ενώ ο ίδιος γεννήθηκε το 1873 στο Βερολίνο και έζησε όλη του τη ζωή ως κοσμοπολίτης σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης, Βρυξέλλες, Αθήνα, Σμύρνη, Ανόβερο, Γοτίγγη κ.λ.π. 

Ο Καραθεοδωρή εγκαταστάθηκε από το 1924 στο Μόναχο, δίδαξε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Μονάχου, απέθανε στις 2 Φεβρουαρίου 1950 και ετάφη στο Κοιμητήριο του Δάσους Μονάχου. 

Το επιστημονικό του έργο έτυχε παγκόσμιας αναγνώρισης και εκτίμησης από τα μεγαλύτερα και εγκυρότερα πανεπιστήμια παγκοσμίως και από εξέχουσες προσωπικότητες της μαθηματικής επιστήμης, όπως λ.χ. του Άλμπερτ Αϊνστάιν (Albert Einstein) κ.α.

Δίδαξε επίσης στα Πανεπιστήμια Βερολίνου, Μπρεσλάου, Αννοβέρου, Γοτίγγης, Χάρβαρτ και είναι ο ιδρυτής του Ιόνιου Πανεπιστημίου “Φως εξ Ανατολών” στη Σμύρνη (1922). 

Δεν ήταν μόνο ένας ανεπανάληπτος Δάσκαλος στα μαθηματικά, αλλά και ένα διακεκριμένο μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Κάθε Κυριακή εκκλησιάζονταν με την οικογένειά του στον ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τη γνωστή Σαλβάτορκιρχε Μονάχου, στην οποία και διετέλεσε και Εκκλησιαστικός Επίτροπος.

Στο χρονικό διάστημα 1943-45 ο τότε προϊστάμενος της Σαλβάτορκιρχε Μονάχου, Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Γαλανόπουλος είχε συλληφθεί από την Γκεστάπο και ήταν έγκλειστος στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Νταχάου. Ο Γαλανόπουλος είχε παραδώσει τα κλειδιά της Σαλβάτορκιρχε για φύλαξη στον εκκλησιαστικό Επίτροπο Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Κάποια ρωσσική εκκλησιαστική δικαιοδοσία απευθύνθηκε τότε στο ναζιστικό Δήμο Μονάχου και ζήτησε να κάνει χρήση της Σαλβάτορκιρχε, με σκοπό την υφαρπαγή της από τους Έλληνες. Ο Καραθεοδωρή αντέδρασε σθεναρά και έτσι διέσωσε τη Σαλβάτορκιρχε από μια εκκλησιαστική περιπέτεια και στέρησή της από τους ορθοδόξους Έλληνες. 

Η θυγατέρα του Καραθεοδωρή Δέσποινα Ροδοπούλου-Καραθεοδωρή στη τελευταία επίσκεψή της στο Μόναχο το 2002, μας διηγήθηκε το ότι ο πατέρας της τη συνόδευε, μαζί με τον αδελφό της, κάθε Κυριακή στη Σαλβάτορκιρχε, όπου η ίδια μετείχε και στη παιδική χορωδία του ναού. 

Όταν το 1947 απέθανε η σύζυγός του Ευφροσύνη τοποθέτησε ο Καραθεοδωρή επί του τάφου στο Μόναχο ένα, μεγάλων διαστάσεων, ιωνικό κίονα ως δείγμα της ελληνικής παιδείας του και ως ανάμνηση του χαμένου ονείρου του, να γίνει το Ελληνικό Πανεπιστήμιο Σμύρνης γέφυρα επιστημονική και πολιτιστική μεταξύ ανατολής και δύσης. Μετά το θάνατό του αναγράφεται και το δικό του όνομα στον ιωνικό κίονα, καθώς επίσης και του τέκνου του Στεφάνου (+ 1970). 

Η ορθόδοξη Εκκλησία μας στο Μόναχο τελεί επί πολλές δεκαετίες ιερό μνημόσυνο στον τάφο Καραθεοδωρή. Ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης εξέφρασε προ ετών την επιθυμία να μεταφερθεί ο ιωνικός κίονας, όταν λήξει το υφιστάμενο πολυετές συμβόλαιο ενοικίασης του τάφου, και να στηθεί στον προαύλιο χώρο του ιερού Ναού των Αγίων Πάντων Μονάχου. Με τη μεταφορά του κίονα στην εκκλησία, σε κεντρική θέση της πόλης Μονάχου θα μπορούσαν τόσο η πολυάριθμη ελληνική παροικία (περίπου 26.000 Έλληνες) όσο και οι επισκέπτες του ναού από Βαυαρία, Γερμανία και αλλαχού να βλέπουν σε καθημερινή βάση τον κίονα, και να ενημερώνονται για τη ζωή και το έργο του Καραθεοδωρή. 

Η δισέγγονη του Καραθεοδωρή, κ. Δέσποινα Σκούταρη παρέσχε τη σχετική συγκατάθεση και άδεια και ο κίονας μεταφέρθηκε από τον τον τάφο Καραθεοδωρή και στις 8 Ιουλίου 2019, στα πλαίσια μιας πανηγυρικής ελληνοβαυαρικής εκδήλωσης, τοποθετήθηκε στην αυλή του Ναού των Αγίων Πάντων Μονάχου. 

Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του κίονα ο προϊστάμενος του ναού, Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Σιώμος καλωσόρισε όλους τους προσκεκλημένους και ιδιαίτερα τους εκπροσώπους των Βαυαρικών Αρχών. 

Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέση με τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Λεύκης κ. Ευμένιο, ως εκπρόσωπο τον Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Γερμανίας κ. Αυγουστίνου, τον Αρχιερατικό Επιτρόπο Βαυαρίας και προϊστάμενο της Σαλβάτορκιρχε, Αρχιμανδρίτη Πέτρο Κλιτς, τον προϊστάμενο του ναού των Αγίων Πάντων Μονάχου Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Σιὠμο, τον Αρχιερατικό Επιτετραμμένο για τις δημόσιες σχέσεις με τη Βαυαρική Πολιτεία, Πρωτοπρεσβυτέρο Απόστολο Μαλαμούση και τους διακόνους Γρηγόριο και Ιάκωβο από την Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής. 

Έψαλλε καλλικέλαδα ο Βυζαντινός Χορός Ιεροψαλτών υπό τη διεύθυνση του Προέδρου του Τμήματος Ορθοδόξου Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Μονάχου, καθηγητή κ. Κωνσταντίνου Νικολακόπουλου. 

Παρέστη συμπροσευχόμενος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, ο οποίος έλαβε μέρος, στην εκδήλωση μετά από πρόσκληση του Θρακικού Συλλόγου Μονάχου και τη σχετική εκκλησιαστική άδεια του Σεβ. Μητροπολίτη Γερμανίας.

Η παρουσία και συμμετοχή του Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα απετέλεσε μια πνευματική γέφυρα μεταξύ Θράκης από όπου κατάγονταν η οικογένεια Καραθεοδωρή και της πόλης Μονάχου, όπου έζησε και μεγαλούργησε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. 

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση έλαβε τον λόγο η δισέγγονη του Καραθεοδωρή κ. Δέσποινα Σκούταρη που ζεί μονίμως στο Λονδίνο και αναφέρθηκε σε οικογενειακά περιστατικά, προσωπικές εμπειρίες και αναμνήσεις σχετικά με τον προπάππο της, όπως τα διηγούνταν οι γονείς της και άλλα συγγενικά πρόσωπα. 

Ακολούθησαν επίσημοι χαιρετισμοί από τη βαυαρή Υφυπουργό Οικογένειας, Εργασίας και κοινωνικών θεμάτων, κ. Carolina Trautner, ως εκπροσωπο του Βαυαρού Πρωθυπουργού κ. Markus Söder, από τον εκπρόσωπο του βαυαρικού Υπουργείου Επιστημών και Τέχνης κ. Weber, από την εκπρόσωπο του Δήμου Μονάχου κ. Dorothea Wiepcke και ομιλία από τον εκπρόσωπο του Μαθηματικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μονάχου κ. Prof. Dr. Martin Schottenloher.

Αναγνώστηκαν επίσης οι χαιρετισμοί του εξοχωτάτου Πρέσβη της Ελλάδος στη Γερμανία, κ. Θεοδώρου Δασκαρόλη και της Γενικής Προξένου της Ελλάδος στο Μόναχο, κ. Παναγιώτας Κωνσταντινοπούλου. 

Ακολούθως ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Λεύκης κ. Ευμένιος και η κ. Δέσποινα Σκούταρη προέβησαν στα αποκαλυπτήρια του κίονα, ενώ η βιογράφος του Καραθεοδωρή, κ. Δέσποινα Βλαχοστεργίου-Βασβατέκη ανέγνωσε μπροστά στον κίονα ένα ωραίο ποίημά της (Ελεγεία) προς τιμή του Καραθεοδωρή. Ο Βυζαντινός Χορός έψαλλε το τροπάριο “Μετά των αγίων ανάπαυσον Χριστέ…”.
 

Στη συνέχεια μετέβησαν όλοι στην αίθουσα τελετών του πολιτιστικού κέντρου “Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος” όπου προβλήθηκε ένα θαυμάσιο βίντεο με τη ζωή και το έργο Καραθεοδωρή που ετοίμασε η μαθητιώσα νεολαία του ελληνικού Λυκείου Μονάχου, υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του καθηγητού των μαθηματικών στο Λύκειο κ. Μιλτιάδη Αδάμ. Ο κ. Αδάμ πρωτοστάτησε στη ονοματοδότηση του Λυκείου Μονάχου σε „Ελληνικό Λύκειο Μονάχου Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή“. 

Εκ μέρους του Μουσείου Καραθεοδωρή Κομοτηνής, τον χαιρετισμό του διευθυντή του Μουσείου κ. Αθανασίου Λιπορδέζη, ανέγνωσε η θυγατέρα του Μαρία Λιπορδέζη.

Επίσης η βιογράφος του Καραθεοδωρή κ. Βλαχοστεργίου-Βασβατέκη μίλησε για την πνευματική σχέση της με την οικογένεια Καραθεοδωρή, ως βαπτισιμιάς της κόρης Καραθεοδωρή, της μακαριστής Δέσποινας Ροδοπούλου-Καραθεοδωρή και τόνισε τόσο την παγκόσμια ακτινοβολία και προσφορά του Καραθεοδωρή στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σ΄όλο τον κόσμο, όσο και τη σημασία του για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας μας. 

Με δεξίωση με ελληνικά εδέσματα και ποτά έλαβε πέρας η Ημέρα Μνήμης Καραθεοδωρή, μιας λίαν επιτυχημένης ελληνοβαυαρικής εορτής φιλίας και συνεργασίας, όπως τη βίωνε τότε και ο αείμνηστος Σοφός Έλληνας του Μονάχου, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. 

Η δημοσιογράφος της Βαυαρικής ραδιοφωνίας κ. Φανή Αθέρα παρουσίασε χαριτωμένα το όλο πρόγραμμα της Ημέρας Μνήμης. 

Παρέστησαν στην εκδἠλωση εκπρόσωποι των ελληνικών και ελληνοβαυαρικών συλλόγων και οργανισμών Μονάχου και πολλοί βαυαροί φιλέλληνες. 

Η πρόταση του Πρωτοπρεσβυτέρου Αποστόλου Μαλαμούση για τη τοποθέτηση του κίονα στην αυλή του ναού των Αγίων Πάντων και η υπ΄αυτού υλοποίηση αυτής της εξαίρετης και με πολλαπλά μηνύματα πρωτοβουλίας, έτυχε πολλαπλών επαίνων από όλους τους προσκεκλημένους. 

Ο π. Απόστολος ευχαρίστησε θερμά την “Οργανωτική Επιτροπή Καραθεοδωρή Μονάχου” για την αμέριστη εθελοντική της προσφορά και την πολύμηνη διοργάνωση της εκδήλωσης.

Ο ιωνικός κίονας στην αυλή της εκκλησίας των Αγίων Πάντων Μονάχου θα αποτελεί στην καρδιά της Ευρώπης εσαεί ένα φάρο αρμονικής και δημιουργικής συμβίωσης, λαών και πολιτισμών. 

Ονοματοδοσία του Ελληνικού Λυκείου Μονάχου 

Το πρωί της 8ης Ιουλίου έλαβε χώρα στο Ελληνικό Λύκειο Μονάχου τελετή ονοματοδοσίας του Λυκείου με το όνομα „Ελληνικό Λύκειο Μονάχου Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή“.

Ο διευθυντής του Λυκείου κ. Σταύρος Ελευθεριάδης και ο Συντονιστής Εκπαίδευσης κ. Γεώργιος Παπατσίμπας καλοσώρισαν τους προσκεκλημένους, τόνισαν τη σημασία της ονοματοδοσίας και προέβησαν στα αποκαλυπτήρια της πλακέτας που έχει στηθεί στην είσοδο του Λυκείου. 

Ακολούθησε τελετή του αγιασμού του σχολείου από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Λεύκης κ. Ευμένιο, τον Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Σιώμο και τους διακόνους π. Γρηγόριο και π. Ιάκωβο. Παρέστησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας κ. Παντελεήμων, ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης, το διδακτικό προσωπικό του Λυκείου, μαθήτριες, μαθητές και γονείς, η πρόεδρος του Ιδρύματος ΠΑΛΛΑΔΙΟ Δρ. Βασιλεία Τριάρχη, η υπεύθυνη για τα Τμήματα Μητρικής γλώσσης κ. Ελένη Βούλγαρη, η πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων κ. Φανή Αθέρα, ο πρόεδρος του Θρακικού Συλλόγου Μονάχου κ. Ηλίας Νταλακίδης, 12μελής ομάδα επισκεπτών από τη Λάρισα και πολλοί άλλοι. 

Μετά τον αγιασμό ακολούθησε ομιλία της κ. Βλαχοστεργίου- Βασβατέκη με θέμα: Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, ο εμπνευστής και δημιουργός του Πανεπιστημίου Σμύρνης “Φως εξ Ανατολών”, ενώ οι μαθήτριες Δέσποινα Λαμπρίδου και Σοφία Μπούμπα ανέγνωσαν ποιήματα της ομιλήτριας. Ακολούθησε δεξίωση για όλους.

Φωτογραφίες: Grossmann, Lehrer, Μαλαμούσης