Του θεολόγου – φιλολόγου Roni Bou Saba
Τις τελευταίες μέρες οι αλλεπάλληλες ειδήσεις που σχετίζονται με την αλλότρια προς τα ορθόδοξα ήθη στάση της εν Ρωσία Εκκλησίας απέναντι στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας – για να υπενθυμίσουμε τη μία Εκκλησία – είναι τόσο γρήγορες όσο η διάδοση ενός σκανδάλου. Μάλλον επειδή περί αυτού πρόκειται.
Η υπόθεση της αδιανόητης επιστολής του μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα προς τον Μοζαμβίκης Χρυσόστομο (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), αποκαλύπτει, όπως φαίνεται, μια ιδιαίτερη σχέση που έχει η Ρωσική Εκκλησία με τέτοιου είδους μεθοδεύσεις. Πρόκειται για μια πάγια τακτική η συχνή και ανάρμοστη επιστολογραφία που συνδέει τον μητροπολίτη Ιλαρίωνα με διάφορες τοπικές Εκκλησίες.
Ποιος δεν θυμάται το σκάνδαλο της διαρροής και δημοσιοποίησης της απάντησης του Οικουμενικού Πατριάρχη προς τον εν Ελλάδι σπουδαγμένο Αντιοχείας Ιωάννη; Τότε που την 1η Μαρτίου του τρέχοντος έτους το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας με περίσσιο θράσος αδειάζει τον Πατριάρχη Ιωάννη αποκαλύπτοντας τον άρρηκτο δεσμό που δένει πλέον την Αντιόχεια με την Ρωσία, ώστε …ο νοών νοείτω. Από τότε που σχολίασε ο θεολόγος Παναγιώτης Ανδριόπουλος το θέμα με άρθρο του και μέχρι αυτή τη στιγμή δεν δόθηκε κάποια διευκρίνιση από το Πατριαρχείο Αντιοχείας, αντιθέτως συνεχίζει να δείχνει απροκάλυπτα την σύνταξή του με το μέρος της Εκκλησίας της Ρωσίας, με ό.τι αυτό συνεπάγεται για τις σχέσεις των Εκκλησιών.
Η Εκκλησία της Ρωσίας από την πρώτη στιγμή της διεκδίκησης του πατριαρχικού τίτλου εν ανομία πορεύεται. Κανείς πέραν του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν μπορεί να την συνετίσει. Χρέος όμως έχουν όλα τα παλαίφατα Πατριαρχεία να ορθοτομούν τον λόγο της αληθείας.
Στην περίπτωση της Εκκλησίας της Ουκρανίας, το θέμα έχει λήξει από την στιγμή της έκδοσης του Τόμου. Όσοι πήραν την πρωτοβουλία – από μόνοι τους – να εκφράσουν διάφορες Εκκλησίες, διατυπώνοντας τις απόψεις τους προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πρέπει να σταματήσουν. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τα άκουσε από μακροθυμία και μόνο, αλλά το δικαίωμά του δεν παραχωρείται σε καμία Εκκλησία.
Οι ενέργειες τώρα των υπόλοιπων Εκκλησιών πρέπει να στραφούν στο να χρυσώσουν το χάπι στην Ρωσία και να ηρεμήσει. Η Μόσχα Τρίτη Ρώμη δεν θα γίνει.
Δυστυχώς όμως βλέπουμε ότι το Πατριαρχείο Αντιοχείας είναι πλήρως ταυτισμένο με την Ρωσία ήδη από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, τουλάχιστον. Ο μητροπολίτης Ιλαρίων περιοδεύει στον Λίβανο συνοδεία του Αντιοχείας. Κανείς τους δεν ψελλίζει κουβέντα για όσα προκαλεί ο Ιλαρίων, ο οποίος αν μη τι άλλο χρωστάει έστω μια συγγνώμη στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας όπως του υπέδειξε – ορθώς – ο Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος.
Ο Πατριάρχης Ιωάννης από την άλλη τον αφήνει να βάλει τα θεμέλια μιας εκκλησίας ρωσικού ρυθμού στην περιοχή Ζάχλε του Λιβάνου. Το πρόσχημα είναι ότι κατάγεται από την περιοχή αυτή ο Φιλιππουπόλεως Νήφων, ο οποίος εκπροσωπεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας στην Ρωσία. Δεν μπορεί κανείς να συζητήσει επί της ουσίας αυτό το επιχείρημα που μόνο τρολάρισμα αξίζει.
Ο Αντιοχείας Ιωάννης έχει την μοναδική ευκαιρία τώρα να διορθώσει το λάθος της απουσίας από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και να ακολουθήσει – τηρουμένων των αναλογιών – τον προκάτοχό του τον ειρηνοποιό Πατριάρχη Πέτρο Γ’ και να συνετίσει την Εκκλησία της Ρωσίας.
Στην περίπτωση της Εκκλησίας της Ουκρανίας, το θέμα έχει λήξει από την στιγμή της έκδοσης του Τόμου. Όσοι πήραν την πρωτοβουλία – από μόνοι τους – να εκφράσουν διάφορες Εκκλησίες, διατυπώνοντας τις απόψεις τους προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πρέπει να σταματήσουν. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τα άκουσε από μακροθυμία και μόνο, αλλά το δικαίωμά του δεν παραχωρείται σε καμία Εκκλησία.
Οι ενέργειες τώρα των υπόλοιπων Εκκλησιών πρέπει να στραφούν στο να χρυσώσουν το χάπι στην Ρωσία και να ηρεμήσει. Η Μόσχα Τρίτη Ρώμη δεν θα γίνει.
Δυστυχώς όμως βλέπουμε ότι το Πατριαρχείο Αντιοχείας είναι πλήρως ταυτισμένο με την Ρωσία ήδη από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, τουλάχιστον. Ο μητροπολίτης Ιλαρίων περιοδεύει στον Λίβανο συνοδεία του Αντιοχείας. Κανείς τους δεν ψελλίζει κουβέντα για όσα προκαλεί ο Ιλαρίων, ο οποίος αν μη τι άλλο χρωστάει έστω μια συγγνώμη στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας όπως του υπέδειξε – ορθώς – ο Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος.
Ο Πατριάρχης Ιωάννης από την άλλη τον αφήνει να βάλει τα θεμέλια μιας εκκλησίας ρωσικού ρυθμού στην περιοχή Ζάχλε του Λιβάνου. Το πρόσχημα είναι ότι κατάγεται από την περιοχή αυτή ο Φιλιππουπόλεως Νήφων, ο οποίος εκπροσωπεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας στην Ρωσία. Δεν μπορεί κανείς να συζητήσει επί της ουσίας αυτό το επιχείρημα που μόνο τρολάρισμα αξίζει.
Ο Αντιοχείας Ιωάννης έχει την μοναδική ευκαιρία τώρα να διορθώσει το λάθος της απουσίας από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και να ακολουθήσει – τηρουμένων των αναλογιών – τον προκάτοχό του τον ειρηνοποιό Πατριάρχη Πέτρο Γ’ και να συνετίσει την Εκκλησία της Ρωσίας.
