Ηλιάνα Μάγρα / Η Καθημερινή
Στα Αγρίδια, ένα γραφικό χωριό στη δυτική πλευρά της Ιμβρου γεμάτο χαμηλά σπίτια με κεραμοσκεπές, ο ελληνισμός αναγεννάται χάρη στην εκπαίδευση. Τα ελληνικά σχολεία της Ιμβρου έκλεισαν το 1964, όταν οι ελληνικής καταγωγής διδάσκοντες τέθηκαν σε διαθεσιμότητα κι απαγορεύτηκε η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Από τότε, και ειδικά από το 1974 και μετά, ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού μειώθηκε ραγδαία.
Αλλά το 2013 λειτούργησε και πάλι ελληνικό μειονοτικό δημοτικό σχολείο. Δύο χρόνια αργότερα η Ιμβρος απέκτησε, για πρώτη φορά στην ιστορία της, ελληνικό γυμνάσιο και λύκειο. Δέκα χρόνια μετά, τη μέρα που ηχούν τα πρώτα κουδούνια της νέας σχολικής χρονιάς, ο διευθυντής γυμνασίου και λυκείου, Νικόλαος Λεμόπουλος, μιλάει στην «Κ» για την αναβίωση του ελληνισμού στην Ιμβρο.
«Είχαν μείνει γύρω στα 200 ηλικιωμένα άτομα, πολύ λίγα παιδιά ζούσαν στο νησί», δηλώνει. «Τώρα είμαστε περίπου 700 άτομα εδώ». Συνολικά, στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και στο λύκειο φοιτούν περίπου 50 παιδιά. «Στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, οι περισσότεροι μαθητές είναι παιδιά που έχουν μεγαλώσει στο νησί – παιδιά που φοιτούν στο λύκειο μεγάλωσαν στην Ελλάδα και ήρθαν αργότερα εδώ, αλλά το προφίλ των μαθητών αλλάζει σιγά σιγά», συμπληρώνει ο κ. Λεμόπουλος.
Η επόμενη γενιά λυκειόπαιδων, εξηγεί, θα αποτελείται κι εκείνη από παιδιά που έχουν ζήσει όλα τα σχολικά χρόνια τους στην Ιμβρο, που έχουν μεγαλώσει στο νησί του Βορείου Αιγαίου, όπου επέστρεψαν οι οικογένειές τους όταν άνοιξε το ελληνικό μειονοτικό σχολείο. «Η αύξηση του πληθυσμού έγινε χάρη στα σχολεία, τα περισσότερα παιδιά είναι παιδιά παλιννοστούντων, αλλά χωρίς το σχολείο εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να ζουν άνθρωποι σε έναν τόπο», δηλώνει ο κ. Λεμόπουλος. Προηγουμένως, τα μη μειονοτικά κρατικά σχολεία ήταν μονόδρομος για τα παιδιά που μεγάλωναν στο νησί και πολλοί Ρωμιοί προτιμούσαν να ζουν στην Κωνσταντινούπολη ή στην Ελλάδα. «Αλλά πλέον έχουμε την επιλογή να γίνεται η εκπαίδευση στη μητρική μας γλώσσα», τονίζει. «Εννοείται ότι θα στείλουμε τα παιδιά μας εκεί».
Κι έτσι στο νησί συντελείται τα τελευταία χρόνια μια σταδιακή αναγέννηση του ελληνισμού. «Στον δρόμο ακούς ελληνικά και βλέπεις ελληνικές επιχειρήσεις – κυρίως καφετέριες και εστιατόρια», αναφέρει ο κ. Λεμόπουλος, ο οποίος ζει στην Ιμβρο εδώ και περίπου έξι χρόνια, όταν μετακόμισε από την Κωνσταντινούπολη. Στο νησί, το ελληνικό στοιχείο είναι ίσως πιο έντονο από την Πόλη, συμπληρώνει, καθώς σε μια πόλη σχεδόν 16 εκατ., τους περίπου 2.000 ομογενείς δεν τους συναντάς καν.
Οι σχέσεις με τους Τούρκους συμπολίτες τους είναι άριστες, τόσο εκτός όσο και εντός σχολείου. Στα χρόνια που ζει στην Ιμβρο, ο ίδιος λέει ότι δεν έχει ακούσει, ούτε και έχει αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα. «Η ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών εδώ αποτελεί καλό παράδειγμα για όλη τη χώρα», σημειώνει.
Στο γυμνάσιο και στο λύκειο διδάσκουν 16 εκπαιδευτικοί. Η πλειονότητα είναι ομογενείς και αποσπασμένοι από την Ελλάδα, ενώ το προσωπικό ολοκληρώνεται και με πέντε Τούρκους, οι δύο εκ των οποίων είναι συμβασιούχοι. Οσον αφορά τη σχολική ύλη, τονίζει ότι τα μαθήματα Ιστορίας, Γεωγραφίας και Τουρκικής Γλώσσας γίνονται στα τουρκικά, ενώ όλα τα υπόλοιπα μαθήματα διδάσκονται στα ελληνικά, μέσω εγκεκριμένων βιβλίων από το τουρκικό κράτος, καθώς, όπως όλα τα σχολεία, έτσι και τα σχολεία της Ιμβρου υπάγονται στο υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας.
Επόμενος στόχος
Προς το παρόν οι μαθητές που αποφοιτούν από το ελληνικό μειονοτικό λύκειο στην Ιμβρο –το σχολείο έχει ήδη 30 αποφοίτους– δεν αποφασίζουν να μείνουν στο νησί. «Ολα τα παιδιά έχουν συνεχίσει τις σπουδές τους στην Ελλάδα», αναφέρει ο κ. Λεμόπουλος. Ο επόμενος στόχος τους, τονίζει στην «Κ», είναι να καταφέρουν να διατηρήσουν έστω μέρος της νέας γενιάς του ελληνικού πληθυσμού στην Ιμβρο. Ακόμη κι αν δεν παραμένουν στην Τουρκία για σπουδές, σημειώνει, να επιστρέφουν μετά τις σπουδές τους στο νησί. «Η αύξηση του πληθυσμού έγινε χάρη στα σχολεία κι ελπίζουμε αυτό να συνεχιστεί, να μεγαλώσει κι άλλο ο αριθμός», δηλώνει.