Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Καθηγητής Λαογραφίας του ΔΠΘ, Άρχων Προστάτης των Γραμμάτων της Α.Μ.τ.Χ.Ε.
Η ΑΝΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΡΙΓΚΗΠΟΝΝΗΣΩΝ κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΕ ΕΠΙΤΙΜΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
Την Πέμπτη 29 Μαΐου 2025, εορτή της Αναλήψεως, στην Αίθουσα Τελετών του πανεπιστημίου Αθηνών αναγορεύθηκε Επίτιμος Διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ο πολυσέβαστος Γέρων Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος. Η επαξίως απονεμόμενη ύψιστη αυτή ακαδημαϊκή τιμή του απονεμήθηκε μετά από σχετική πρόταση του Τμήματος Θεολογίας και της Κοσμητείας της Θεολογικής Σχολής, και απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στην επίσημη τελετή της αναγορεύσεως παρέστησαν ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Β΄, ο εκπρόσωπος της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, οι Σεβασμιώτατοι εκπρόσωποι των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, άνω των τριάκοντα Μητροπολιτών, πλείστοι κληρικοί, οι πρυτανικές αρχές του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον Πρύτανη κ. Γεράσιμο Σιάσο, Καθηγητές και οι ακαδημαϊκές αρχές της Θεολογικής Σχολής και των δύο Τμημάτων της, εκπρόσωποι της Κυβερνήσεως και της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως, πολλοί Καθηγητές Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκοί, οι Εντιμολογιώτατοι Άρχων Μέγας Λογοθέτης κ. Θεόδωρος Αγγελόπουλος, και Άρχων Έξαρχος και Μέγας Ευεργέτης της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων κ. Αθανάσιος Μαρτίνος, Άρχοντες οφφικιάλοι του Οικουμενικού Θρόνου, πολιτικοί, επιστήμονες, επιχειρηματίες και πολλά επίλεκτα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας, καθώς και συνεργάτες και φίλοι του τιμηθέντος Ιεράρχου του Οικουμενικού Θρόνου.
Ενδεικτικό της τιμής και του κύρους που απολαμβάνει ο Σεβασμιώατος Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων είναι και το γεγονός ότι τον ετίμησαν με ιδιαίτερες επισκέψεις τους οι Εξοχώτατοι κ. Αντώνης Σαμαράς, πρ. Πρωθυπουργός, και κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, πρ. Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Και βέβαια ήταν μεγάλο το πλήθος των ανθρώπων που προσήλθε στην τελετή για να τιμήσει έναν εξέχοντα και εμβληματικό ιεράρχη του Οικουμενικού Θρόνου, ο οποίος πολλές δεκαετίες δίνει αφειδώλευτα την μαρτυρία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και της αίγλης της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, από όσες πολυεύθυνες θέσεις έχει διακονήσει την Εκκλησία.
Ο τιμηθείς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος αποτελεί έμψυχη εικόνα της φαναριώτικης παραδόσεως, καθώς εξ απαλών ονύχων έζησε τον Οικουμενικό Θρόνο και διακόνησε στην Πατριαρχική Αυλή, αρχικά παρά τους πόδας του Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου Α΄, του Πατριάρχου της αγάπης και της καταλλαγής, και κατόπιν πλησίον του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, του μεγαλοπρεπούς οιακοστρόφου της ολκάδος της Μεγάλης Εκκλησίας, με το τεράστιο έργο και την ανυπολόγιστη παγκόσμια αναγνώριση. Και έχει έτσι αποκομίσει πείρα εκκλησιαστική και γνήσιο φαναριώτικο φρόνημα, ώστε να αποτελεί σήμερα πολύτιμο αδάμαντα στο στέμμα της Ιεραρχίας του Θρόνου, Ιεράρχη με ήθος ρωμέικο και πείρα εκκλησιαστική, με έργο και αναγνώριση, με ταπεινότητα τρόπων και μεγαλοσύνη ψυχής.
Ως εκ τούτων, με την απόφαση του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών για την απονομή στον Μητροπολίτη Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριο του ύψιστου ακαδημαϊκού τίτλου του Επίτιμου Διδάκτορα, δεν τιμήθηκε μόνο ένας ξεχωριστός ιεράρχης του Οικουμενικού Θρόνου, αλλά και ένας από τους πλέον επιφανείς Αρχιερείς του Γένους. Ένας Αρχιθύτης της Εκκλησίας που απέκτησε πείρα στην εκκλησιαστική διακονία ετών, για να δομήσει επ’ αυτής το σημερινό πολύπλευρο, πολυσχιδές, πνευματικό, ποιμαντικό και λειτουργικό έργο του στην Ιερά Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, όπου έχει τεθεί ως «λύχνος επί την λυχνίαν», για να φωτίζει, να αγιάζει, να διδάσκει, να καθοδηγεί.
Απόδειξη τούτων αποτέλεσε και ο λόγος του κατά την τελετή αναγόρευσης, ένας λόγος μεστός και εμπνευσμένος, στον οποίο ο Σεβασμιώτατος παρουσίασε όχι μόνο από ιστορική και θεολογική, αλλά και από εκκλησιολογική και οντολογική άποψη την ουσία της παρουσίας και πορείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανά τους αιώνες. Στην ομιλία αυτή, η οποία στηρίχθηκε σε μια αναστοχαστική παρουσίαση της ζωής και της δράσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ιδίως κατά τους τελευταίους αιώνες και τις μέρες μας, παρουσιάστηκαν οι πρωτοβουλίες του σε ζητήματα όπως η αλλαγή θέασης των οικολογικών προβλημάτων, η ειρήνη και η ανεξιθρησκεία, η λειτουργική και πνευματική αναζωπύρωση των σεβασμάτων του Γένους στην Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία και την Καππαδοκία, η διαποίμανση των ομογενών και ομοδόξων μας στην Αμερική, την Ευρώπη και την Αυστραλία, ο διαχριστιανικός και διαθρησκειακός διάλογος.
Με σαφήνεια ο τιμώμενος ιεράρχης έδειξε ότι όλα αυτά αποτελούν μέρη του ίδιου και ενιαίου οράματος για μια Εκκλησία σύγχρονη, η οποία ταυτοχρόνως δεν αφίσταται από τις ρίζες και την παράδοσή της, ενός οράματος το οποίο το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει μέχρι σήμερα υπηρετήσει πιστά, με συνέπεια, εργατικότητα, πνευματικότητα, πραότητα, νηφαλιότητα, αλλά και δυναμισμό και αποφασιστικότητα όπου και όποτε χρειάζεται.
Η ουσία της ομιλίας δομήθηκε πάνω στην διαπίστωση ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζεται για την ελευθερία του φρονήματος που επιτρέπει στο ποίμνιό της. Και μέσα στην ελευθερία αυτή χωρούν όλων των ειδών οι θεωρήσεις, από τις πλέον συντηρητικές ως και τις πιο φιλελεύθερες. Άλλωστε στην ιστορία του πνεύματος συχνά συναντούμε τη συνύπαρξη αυτών των αντικρουόμενων τάσεων στους πιστούς θρησκειών ή ακόμη και φιλοσοφικών ρευμάτων. Εν προκειμένω όμως έχουμε να κάνουμε με την Εκκλησία που είναι Σώμα Χριστού, και η οποία διαπνέεται από την εν Χριστώ ελευθερία, έναν μοναδικό θεανθρώπινο οργανισμό που σκοπό έχει την σωτηρία και την θέωση του ανθρώπου, τη συνάντησή του με τον Σωτήρα Χριστό και την λύτρωσή του από την αμαρτία. Για να επιτευχθούν όμως αυτά, η Εκκλησία οφείλει να είναι σώμα ανοικτό, χωρίς κλειστοφοβιικές τάσεις και ανασφάλειες, αφού η ίδια η βασική ιδιότητά της ως Σώματος Χριστού, πέρα από όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες ή επιλογές, της εξασφαλίζει την βεβαιότητα και τη σιγουριά, που στα κατ’ άνθρωπον εξασφαλίζεται με την πίστη και την συμμόρφωση προς το Ευαγγέλιο, την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, προς τους θεόπνευστους Πατέρες της Εκκλησίας, μέσα από την μυστηριακή ζωή.
Αυτές ακριβώς τις θεμελιώδεις και υποστατικές αρχές ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος στο λόγο του κατάφερε να εξειδικεύσει σς πλήθος περιπτώσεων και σε πολυχρωμία παραδειγμάτων, καταδεικνύοντας ότι η Ορθοδοξία δεν έχει να φοβάται τίποτε, ότι μπορεί να διαλεχθεί και φυσικά να πείσει κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο, επειδή διασώζει ακέραιη την αλήθεια του ευαγγελικού λόγου και τη λάμψη της ιεράς παραδόσεως.
Απέναντι σε κάθε είδους εθνοφυλετικές προσλήψεις και αντιδράσεις, ενέργειες και προσπάθειες, από τις οποίες συχνά πηγάζει η επιφυλακτικότητα και η επιλογή του συντηρητισμού, το Πατριαρχείο φρόντισε, ιδίως κατά τις μεγάλες και ραγδαίες γεωπολιτικές αλλαγές του 20ού και του πρώτου τετάρτου του 21ου αιώνα, να θωρακίσει την Εκκλησία, τόσο με την εκκλησιαστική μαρτυρία του, όσο και με την διεθνούς εμβέλειας παρουσία και δράση του, καθώς αποτελεί τον πρωτόθρονο της Ορθοδοξίας εκκλησιαστικό και πνευματικό θεσμό, που χαρακτηρίζεται από το παγκόσμιο διαμέτρημα των αποφάσεων και των πρωτοβουλιών του. Με την ιδιότητά του αυτή μπορεί να μιλάει για το φως της Ορθοδοξίας πειστικά, να ανοίγει αυτιά και καρδιές και να μεταφέρει το σωτήριο λόγο του Κυρίου στα πέρατα του κόσμου. Αυτήν ακριβώς την πορεία και την υπόστασή του ανέδειξε για το Γένος και την Οικουμένη ο κ. Δημήτριος, με τον εμπεριστατωμένο και καλοτεκμηριωμένο λόγο του.
Επιπλέον, ο τιμώμενος ποιμενάρχης των ερατεινών Πριγκηποννήσων έδειξε ότι η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως βρίσκεται όχι μόνο στα έργα, αλλά κυρίως στην διαμόρφωση και παγίωση ενός νέου πνεύματος ορθόδοξης χριστιανικής ελευθερίας, που είχε σκεπαστεί από αιώνες επιφυλακτικότητας, αμυντικών σχεδιασμών και εσωστρέφειας. Είναι ασφαλώς επίτευγμα της Μεγάλης Εκκλησίας η προβολή της Ορθοδοξίας σε όλο τον κόσμο, αλλά και η κατάρτιση μιας νέας γενιάς κληρικών και ιεραρχών, στελεχών της Εκκλησίας, που κατά κανόνα αθόρυβα, αλλά πάντως σταθερά και συστηματικά, ακολουθούν τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές, διακονώντας την Ορθοδοξία στα πέρατα του κόσμου, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου.
Ο λόγος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου, κατά την τελετή αναγόρευσής του σε Επίτιμο Διδάκτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ήταν ένα εξαιρετικό μάθημα για όσους τον άκουσαν, και θα αποτελέσει ιδιαιτέρως διδακτικό ανάγνωσμα, για όσους θα τον διαβάσουν. Ανέδειξε και διασαφήνισε το έργο και την αποστολή του Οικουμενικού Θρόνου, μέσα από τα μάτια ενός επιφανούς ιεράρχη του, και αποτελεί μαρτυρία πατριαρχικής προσφοράς στον εμπερίστατο σύγχρονο κόσμο. Από πολλές απόψεις δε έδειξε πόσο δικαιολογημένη και επιβεβλημένη υπήρξε η απόδοση της ύψιστης ακαδημαϊκής τιμής στο πρόσωπό του, ενέργεια για την οποία αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους συναδέλφους καθηγητές της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ που έλαβαν την απόφαση και την πραγματοποίησαν στο πλαίσιο μιας πραγματικά λαμπρής, μεγαλοπρεπούς αλλά και σεμνής τελετής
Ο γράφων γνωρίζει βιωματικά το κύρος του Σεβασμιωτάτου κ. Δημητρίου στους εκκλησιαστικούς κύκλους, εντός και εκτός της χώρας μας, τον σεβασμό και την αναγνώριση που απολαμβάνει εντός και εκτός Ελλάδος, στις παγκόσμιες και οικουμενικές διαστάσεις της Ορθοδοξίας. Και μετά λόγου γνώσεως μπορεί να διαπιστώσει ότι «τοιούτος γαρ ημίν έπρεπεν αρχιερεύς όσιος, άκακος, αμίαντος κεχωρισμένος από των αμαρτωλών και υψηλότερος των ουρανών γενόμενος». Με την παρούσα δε ευκαιρία ας μας επιτραπεί να του ευχηθούμε εκ βάθους καρδίας έτη πολλά, καλλίκαρπα, υγιεινά, παντευλόγητα, πνευματοφόρα, χριστοβάδιστα, θεοτοκοσκέπαστα, ευφρόσυνα και τετιμημένα.
