Μανώλης Κολεζάκης
Συνεχίζοντας την περιοδεία μας στα όμορφα νησιά των Δωδεκανήσων, αναφέροντας τους ευεργέτες τους, θα σταθούμε στην Νίσυρο και την Χάλκη.
Η Νισυριακή παροικία της Αθήνας
Οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης οδηγούν τους ανθρώπους, και κυρίως τους νέους, των μικρών και απομωνωμένων νησιών όπως η Νίσυρος, στους δρόμους της ξενιτιάς.
Αρχικοί προορισμοί, η Κων/λη, η Σμύρνη, η Οδησσός, η Αλεξάνδρεια. Αργότερα προστέθηκε και η Αμερική, με το προσωνύμιο «φτωχομάνα», όπου δεχόταν στην αγκάλη της τους φτωχούς, άπορους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους. Στην συνέχεια ήρθε η Αθήνα, όπου έβρισκαν καταφύγιο, οι κυνηγημένοι από το Ιταλικό καθεστώς Δωδεκανήσιοι πατριώτες. Συγκεκριμένα στοιχεία για το πότε ήρθαν στην Αθήνα, οι πρώτοι Νισύριοι, δεν υπάρχουν. Είναι γνωστό όμως ότι από τους πρώτους ήταν οι φοιτητές που αναζήτησαν στην Αθήνα την μόρφωση τους και την πνευματική τους καλλιέργεια. Ήταν τότε που αντί να πηγαίνουν στην Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, προτιμούσαν την πρωτεύουσα της Ελλάδας.
Πρωτοπόρος σε αυτό ήταν ο φοιτητής της Ιατρικής Δημόκριτος Ξένος, ο οποίος πήρε το πτυχίο του το 1880, Ιανουάριο μήνα, κάτι που προσδιορίζει την άφιξη του στην Αθήνα το 1875.
Άλλα μέλη της Αθηναϊκής παροικίας ήταν οι επίσης φοιτητές της Ιατρικής, Μιχαήλ Παρθενιάδης, Νικόλαος Ανδριωτάκης, Παντελέων Σακλαρίδης, Μιλτιάδης Λογοθέτης, Δημήτριος Μπαλαλάς, Μιχαήλ Πασκάλ, Γεώργιος Πασχαλίδης, Πανταλέοντας Παντελίδης. ¨Όμως η μετεγκατάσταση στην Αθήνα είχε πολλά εμπόδια και κυρίως για τους φοιτητές. Ένα δωμάτιο, ένα κρεβάτι, έστω και ένα ντουλάπι ήταν αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες τους. Αλλά και η σίτιση τους ήταν συνδεδεμένη με την οικονομική κατάσταση τους, η οποία συνήθως ήταν πενιχρή. Λύση σε αυτό έδιναν τα μικρά εστιατόρια της Αθήνας προτού φτάσει το τσέκχι από την Νίσυρο.
Μέσα λοιπόν από αυτή την κατάσταση, όπως σε άλλα μέρη του κόσμου, ξεπήδησε η ιδέα ίδρυσης συλλόγων. Αρχικά συζητήθηκε στα καφενεία, ώσπου έφτασε η 8η Μαρτίου 1920. Ιστορική ημέρα αφού 34 Νισύριοι συγκεντρώθηκαν σε κατάστημα συμπατριώτη τους στην οδό Προαστίου όπου μετά από συζήτηση αποφάσισαν την ίδρυση συλλόγου στα πρότυπα του «ΓΝΩΜΑΓΟΡΑ», Αμερικής, του οποίου θα αποτελούσε παράρτημα και θα έφερε το ίδιο όνομα. Ο σύλλογος αυτός ήταν ο τέταρτος Δωδεκανησιακός σύλλογος, μετά το Καρπαθιακό Σωματείο «η Εργάνη» το 1895, τον Κοινωνικό Σύλλογο Συμαίων «ο Πανορμίτης», το 1916, και τον «Σύνδεσμο Απανταχού Αστυπαλαίων, Παναγία η Πορταϊτισσα», το 1919.
Μετά την νομιμοποίηση του ο Σύλλογος άρχισε αμέσως δράση. Έθεσε σε ισχύ προγράμματα όπου είχαν στόχο την βοήθεια όσων είχαν ανάγκη, την ηθική τόνωση και βοήθεια των νεοφερμένων και την διοργάνωση πολιτιστικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων. Παράλληλα συγκέντρωσε μεγάλο χρηματικό ποσό για την βοήθεια των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής στον έρανο που διενεργήθηκε, ενέργεια στην οποία αναφέρθηκε επαινετικά ο Αθηναϊκός τύπος. Με αυτές του τις ενέργειες ο Σύλλογος αναδείχθηκε ηγετικός φορέας της παροικίας, συγκεντρώνοντας γύρω του όλους τους Νισύριους της παροικίας.
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα και σε ατμόσφαιρα κατάνυξης γιορτάστηκε για πρώτη φορά η μνήμη του Αγίου Νικήτα του Νισυρίου με την συμμετοχή όλων των μελών της παροικίας. Ο εορτασμός έγινε με πρωτοβουλία του Αρχιμανδρίτη και μετέπειτα Μητροπολίτη Κω, Εμμανουήλ Καρπάθιου στις 21 Ιουνίου 1932, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 200 ετών από το μαρτύριο του Αγίου. Περιλάμβανε θεία Λειτουργία και μετά εκδρομή στην Βουλιαγμένη. Από τότε τελείται κάθε χρόνο, ο εορτασμός του Αγίου από όλες τις Νισυριακές παροικίες του κόσμου.
Ολόκληρο το άρθρο με φωτογραφικό υλικό στη συνέχεια.
