του Δρα Συμεών Σολταρίδη*
Τέσσερα χρόνια πριν αποφασίσαμε οικογενειακά να επιστρέψουμε στην γενέτειρα μου, την Κωνσταντινούπολη. Είχα αναχωρήσει από αυτήν το 1972 όταν, μετά την απαγόρευση από τις Αρχές, της λειτουργίας της Ιεράς Θεολογικής Σχολής Χάλκης όπου σπούδαζα, σταλθήκαμε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως υπότροφοί και σπουδάσαμε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Μετά την αποφοίτηση μου και εργασία μου στην Κομοτηνή, τελικά επικράτησε ο νόστος και το 2021 φθάσαμε στην Πόλη μετά από 50 χρόνια περίπου. Βέβαια την επισκεπτόμουν τακτικά λόγω δημοσιογραφίας αλλά τώρα επέστρεψα μόνιμα.
Σκοπός της επιστροφής μου ήταν να της προσφέρω ότι μπορούσα. Να της δώσω αυτά τα οποία απλόχερα μου είχε δώσει η Ομογένεια. Της έδινα αρκετά γιατί δεν είχα παύσει ποτέ να αισθάνομαι Ρωμιός αν και η δεύτερη πατρίδα μου η Κομοτηνή με ανέδειξε και την αγάπησα. Ιδιαίτερα όταν εργαζόμουνα στην εφημερίδα “Ελευθεροτυπία” και έγραφα για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Ρωμιοί λόγω της πολιτικής Τουρκίας και Ελλάδας.
Έτσι επέστρεψα. Στην αρχή παρακολουθούσα από κοντά την ζωή, συνομιλούσα με φίλους και κατανοούσα πλήρως τον αγώνα τους και έμμεσα κατηγορούσα όλους αυτούς που εκ του ασφαλούς ασκούσαν κριτική από τον καναπέ τους. Στην συνέχεια άρχισα να παίρνω μέρος σε συζητήσεις και στο τέλος ενεργοποιήθηκα σε Κοινοτικά θέματα και ανέλαβα την προεδρεία σε εκκλησιαστική επιτροπή Ρωμαίικης Κοινότητας απομακρυσμένης από το κέντρο, κάπου στον Κεράτιο Κόλπο, την οποία δεν γνώριζαν καλά καλά τα μέλη της Ομογένειας μας.
Η αλήθεια είναι ότι όλες οι επιτροπές εργάζονται πυρετωδώς για να αναδείξουν τις Κοινότητες τους και να προασπίσουν τα κληροδοτήματά τους. Οργανώνουν συνέδρια, η μερίδες ή διημερίδες, προασπίζουν δικαστικά τις Κοινοτικές περιουσίες και επισκευάζουν ή αναγείρουν οικοδομές προσπαθώντας με τα έσοδα που προκύπτουν να ενδυναμώσουν τα σχολεία μας, τα συσσίτια μας , τους οικονομικά ανίσχυρους της Ομογένειας μας. Οι περισσότερες Κοινότητες μας εργάζονται για να αναδείξουν το Ρωμαίικο. Έτσι «εισχώρησα» και εγώ στον Ρωμαίικο αγωνιστικό πυρήνα και με την εκκλησιαστική μου επιτροπή αρχίσαμε να εργαζόμαστε σε μια «απένταρη» και χωρίς έσοδα και με πολλά προβλήματα, οικονομικά και νομικά, Κοινότητα. Την Κοινότητα του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μπαλίνου.
Το Μπαλίνο βρίσκεται στον Κεράτιο Κόλπο, στην ιστορική χερσόνησο και απέχει μισή ώρα με τα πόδια από το Φανάρι. Την ονομασία της πήρε από τα Βυζαντινά χρόνια όταν η περιοχή λέγονταν «τα Παυλίνου», ο Ναός κτίσθηκε μετά την κατάρρευση του Ναού του Κοσμηδίου των «Κοσμά και Δαμιανού» και κατασκευάσθηκε το 1590 και μετά εκ βάθρων το 1730 όπου συνεχίζει και υφίσταται μέχρι σήμερα .Η περιοχή δεν έχει πια Ρωμιούς κατοίκους και οι μόνοι που επισκέπτονται το Ναό είναι από την Ελλάδα ή από άλλα μέρη, όταν οι ξεναγοί το προτείνουν στους ταξιδιώτες. Βέβαια αυτό γίνεται γιατί τα τουριστικά γραφεία της Ελλάδας μη γνωρίζοντας την Πόλη και ακολουθώντας την πεπατημένη της «βιομηχανίας του τουρισμού» και όχι της ιστορικής πληροφόρησης δεν προτείνουν άγνωστες προς αυτά πνευματικά και ιστορικά μέρη, που πραγματικά θα προσφέρουν γνώσεις για το τι είναι η Πόλη και το Ρωμαίικο.
Έτσι χωρίς πλήρωμα στην ενορία η εκκλησιαστική επιτροπή περιορίζεται στο να επιτελεί έργα, να διορθώνει την εκκλησία και τα περί αυτής οικήματα μέσω οικονομικών δωρεών κυρίως φίλων από την Ελλάδα με καταγωγή από την Πόλη. Το βάρος αυτό όμως τελευταία το ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο Βύρωνας Νικολαίδης, Κωνσταντινουπολίτης που κατοικεί στην Αθήνα, ο οποίος μέχρι σήμερα μας διέθεσε πολλές χιλιάδες ευρώ, όχι μόνο για να διορθώσουμε το Ναό και τα εξαπτέρυγά του. Τελευταίο project που υλοποιείται στην εκκλησία του Μπαλίνου κι αποτελεί ένα καινοτόμο έργο στον ιστορικό αυτό ναό είναι η εγκατάσταση τελευταίας τεχνολογίας ηχοσυστήματος για την απόδοση ύμνων και ψαλμών από χορωδία επιλεγμένων ιεροψαλτών σε πατριαρχικό ύφος μέσα από το πρόγραμμα του πανεπιστημίου του Stanford με την ακουστική της Αγίας Σοφίας. Έτσι θα δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες να συμμετέχουν σε μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα σε έναν ναό με ιστορία αιώνων στην περιοχή της βυζαντινής πρωτεύουσας κατά την επίσκεψή τους στην Πόλη.
Το ενδιαφέρον μας όμως και οι προσπάθειές μας δεν σταμάτησαν στην αποκατάσταση του ναού. Προχωρήσαμε και κινήσεις που θα βοηθήσουν την Ομογένειά μας με δράσεις κι εκδηλώσεις. Ιδρύσαμε Φιλόπτωχο Αδελφότητα από νέες Ρωμιές κυρίες, κατοίκους από διάφορα μέρη της Πόλης,διδάσκουμε αφιλοκερδώς την Ελληνική γλώσσα σε Ρωμιές κυρίες από την Αντιόχεια και Τουρκάλες κατοίκους της περιοχής, ξεκινήσαμε ιστορικές ομιλίες, κάνουμε εκδρομές προς την Ελλάδα, προσφέρουμε σε αδύναμους από το υστέρημα μας και φιλοξενούμε πιστούς κι επισκέπτες μετά την απόλυση των Ακολουθιών με εδέσματα που ετοιμάζει η Φιλόπτωχος.
Ανακοινώνουμε τις Ακολουθίες μέσω του Ρωμαίικου και του Ελλαδικού τύπου. Έτσι άρχισαν σιγά σιγά και μας γνωρίζουν. Μαθαίνουν οι πιστοί πότε θα λειτουργηθεί ο Ναός μας και διοργανώνουν εκδρομές από την Ελλάδα. Κυρίως από την Κομοτηνή όπου ιδρύθηκε σύλλογος «Φίλων Μπαλίνου». Μας επισκέφθηκε ο σύλλογος Καππαδόκων και η Μητρόπολη Κομοτηνής μετον Μητροπολίτης Μαρωνείας να λειτουργεί στο ναό της Παναγίας Μπαλίνου.
Ο προγραμματισμός για το Πάσχα έχει ήδη γίνει. Θα τηρήσουμε το έθιμο με «τα Λαζαράκια» διοργανώνοντας Εργαστήρι για παιδιά. Θα υλοποιήσουμε για πρώτη φορά σε συνεργασία με τις υπόλοιπες Ρωμαίικες Κοινότητες της περιοχής Κερατίου Κόλπου το έθιμο των 7 Επιταφίων, με προσκύνημα και συμμετοχή στα Εγκώμια. Θα τελέσουμε το απόγευμα, στις 7 μ.μ του Μεγάλου Σαββάτου, τον Όρθρο της Αναστάσεως ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη» σε πολλές γλώσσες.Και φυσικά μετά την απόλυση θα τηρήσουμε το παλιό έθιμο της Πόλης προσφέροντας στους πιστούς γάλα, αυγό, τσουρέκι και τυρί.
Έτσι η επιστροφή μου στην γενέτειρα μου με επέστρεψε και στη ζωή της Ρωμιοσύνης, στη ζωή των νεανικών μου χρόνων. Σαν να μην έλειψα τόσα χρόνια συνεχίζω γράφοντας βιβλία και άρθρα, ψάλλοντας σε μια Κοινότητα, εργαζόμενος σαν αντιπρόεδρος ή απλό μέλος σε άλλες Κοινότητες , προσφέροντας γραμματειακή υποστήριξη σε μια τρίτη Κοινότητα και υπηρετώντας την Ομογένεια με όποιον τρόπο μπορώ.
Η παράκληση μου δεν είναι άλλη από το να ζητήσω από τους επισκέπτες της Πόλης, είτε έρχονται ατομικά είτε σε γκρουπ, να συμπεριλάβουν στα προγράμματα τους τις απομακρυσμένες Ρωμαίικες Κοινότητες. Να ζητούν να λειτουργούνται στις μακρινές, μικρές, άδειες εκκλησίες και να αναμειγνύονται με το πλήρωμα των Ρωμιών που ίσως δεν ξεπερνούν τα δάκτυλα του ενός χεριού στις λειτουργίες Πάσχα και Χριστουγέννων. Να είναι σίγουροι ότι θα δώσουν μεγάλη χαρά σε όλους μας.
* Δημοσιογράφος, Δρ. Θρησκειολογίας και πρόεδρος του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μπαλίνου Κεράτιου Κόλπου.
